WyleczTo

Zioła

Zioła wykorzystywane są przez człowieka od tysięcy lat. Można je podzielić na zioła lecznicze, rośliny przyprawowe oraz olejkodajne. Kiedyś stosowane były głównie w ziołolecznictwie, lecz wraz z rozwojem medycyny zostały częściowo wyparte przez medykamenty. Mimo to wciąż mają swoich zwolenników.

Obecnie bardzo chętnie wykorzystywane są w kulinariach, szczególnie dzięki mieszaniu się kuchni całego świata. Bez względu na sposób wykorzystania zioła powinny być obecne w codziennej diecie, gdyż posiadają liczne właściwości m.in.: przeciwzapalne, antybakteryjne, przeciwgrzybicze, antyutleniające, żółciopędne, uspokajające i regenerujące.

Zioła można kupić formie suszonej lub sproszkowanej. Jednak warto hodować je samodzielnie w ogrodzie lub kupić zioła w doniczce i założyć niewielki ogródek np. na balkonie. Zioła w doniczkach dostępne są m.in. w supermarketach i sklepach zielarskich.

Rośliny lecznicze posiadają substancje czynne, które odpowiednio wykorzystane mają działanie prozdrowotne. Trzeba jednak pamiętać, że w nadmiarze mogą być szkodliwe, a nawet trujące. 

Z ziół leczniczych przygotowuje się napary, maceraty, wyciągi, soki, maści, nalewki wodne lub alkoholowe. Najczęściej wykorzystuje się do tego następujące rośliny:

  • zioła na wątrobę (zioła oczyszczające) – ostropest plamisty, karczoch, ostryż długi (kurkuma), mniszek lekarski;
  • zioła na odporność – czystek, goryczka żółta, porost islandzki, drapacz lekarski;
  • zioła na przeziębienie – lipa, czarny bez, malina, dzika róża;
  • zioła na trawienie – rumianek, mięta, koper włoski, dziurawiec;
  • zioła na cukrzycę – morwa biała, żeń-szeń, rutwica lekarska, fasola zwyczajna;
  • zioła na uspokojenie i sen – kozłek lekarski, melisa, chmiel zwyczajny, lawenda;
  • zioła na odchudzanie – pokrzywa, kolendra, kwiat hibiskusa, fiołek trójbarwny;
  • zioła na włosy i paznokcie – skrzyp, pokrzywa, aloes, rumianek.

Z roślin produkowane są liczne leki ziołowe. Najczęściej dostępne są bez recepty, ze względu na delikatniejsze i bezpieczniejsze działanie. Należy jednak pamiętać, że każdy lek powinien być stosowany według zaleceń lekarza, farmaceuty lub ulotki dołączonej do opakowania. Ostrożność należy zachować przede wszystkim u dzieci, kobiet w ciąży i karmiących piersią.

Z ziół pozyskuje się również olejki eteryczne wykorzystywane zarówno leczniczo, jak i w celach relaksacyjnych do masażu i aromaterapii. Rośliny olejkodajne mają specyficzny zapach i właściwości. Stosowane są jako składniki kremów, balsamów, mydeł, olejków do ciała, a także do odstraszania owadów. Najchętniej wybierane to:

  • olejek eukaliptusowy – działa antybakteryjnie, łagodzi objawy przeziębienia i grypy;
  • olejek herbaciany – działa przeciwzapalnie i antyseptycznie;
  • olejek lawendowy – ma działanie uspokajające i łagodzące układ nerwowy;
  • olejek różany – antybakteryjny, przeciwwirusowy i przeciwgrzybiczny, ułatwia koncentrację i stymuluje układ nerwowy;
  • olejek rozmarynowy – działa antybakteryjnie, obniża poziom cukru we krwi, stymuluje układ pokarmowy;
  • olejek geraniowy – działa wzmacniająco, uspokajająco, żółciopędnie, rozgrzewająco i wykrztuśnie;
  • olejek goździkowy – działa aseptycznie w infekcjach układu oddechowego, przeciwbólowo i odstraszająco na owady;
  • olejek nagietkowy – wspomaga leczenie ran i oparzeń słonecznych.

Zioła mają również liczne walory smakowe, dlatego chętnie dodawane są do potraw. Odpowiednio użyte wydobywają niesamowity smak dania. Wykorzystuje się zarówno ich liście, korzenie, jak i nasiona i kwiaty. Doskonale sprawdzają suszone i świeże. Dodatkowo oprócz smaku mają również właściwości ułatwiające trawienie. Najczęściej w kuchni goszczą:

  • bazylia,
  • tymianek,
  • rozmaryn,
  • majeranek,
  • kurkuma,
  • pieprz,
  • anyż,
  • koper ogrodowy,
  • fenkuł włoski,
  • kmin rzymski,
  • czarnuszka,
  • gorczyca,
  • cynamon,
  • estragon,
  • goździki,
  • mak,
  • cząber.

Od lat przyprawy są bardzo cenione na całym świecie. Na przestrzeni XV i XVII wieku, gdy hiszpańscy i portugalscy odkrywcy sprowadzali wciąż to nowe mieszanki, uchodziły za pewnego rodzaju bogactwo. Obecnie za ekskluzywne przyprawy uważa się:

  • szafran – to najdroższa przyprawa świata pozyskiwana z wysuszonych słupków krokusów rosnących w Iranie, Hiszpanii i Turcji;
  • kardamon – dominuje w orientalnej kuchni, pozyskiwany jest z nasion byliny z rodziny imbirowatych;
  • wanilię – rośnie dziko w lasach tropikalnych, na jej cenę wpływa skomplikowany sposób zapylania kwiatu i preparowania lasek wanilii;
  • cynamon – wstępuje w postaci sproszkowanej lub zrolowanej kory cynamonowca, najbardziej ceniony jest ten pochodzący z Cejlonu.

Każda kuchnia świata charakteryzuje się własną mieszanką przypraw i ziół. Nadają one specyficznego smaku, dzięki któremu można rozpoznać pochodzenia dania.

Wybierając zioła bez względu na ich przeznaczenie należy zwracać uwagę na pochodzenie. Powinny rosnąć na terenach nienarażonych na zanieczyszczenia powietrza i gleby, aby zachować swoje wszystkie właściwości i nie stać się szkodliwymi. Ponadto ważny jest również czas zbioru np. niektóre zioła zbiera się tuż przed kwitnięciem, gdyż właśnie wtedy posiadają najwięcej substancji czynnych i aromatu.

Więcej informacji z kategorii: Zioła