Niezawodna siła natury, z której zawsze należy korzystać w pierwszej kolejności
Łagodzą, udrażniają, rozrzedzają wydzielinę chorych zatok. Kompendium wiedzy o ziołach na zatoki
Zatoki przynosowe to powietrzne przestrzenie zlokalizowane w twarzoczaszce. W zależności od położenia wyróżnia się zatoki czołowe oraz szczękowe, a także zatokę klinową oraz komórki sitowe. W warunkach prawidłowych występuje połączenie między zatokami a jamą nosową, a upośledzenie jego drożności może przekładać się na stan zatok.
Jako zapalenie zatok określa się stan zapalny ich błony śluzowej, zazwyczaj występujący łącznie z zapaleniem błony śluzowej jamy nosowej. Choroba może dotyczyć zarówno dorosłych, jak i dzieci. W zależności od czasu utrzymywania się objawów zapalenia zatok zostało ono podzielone na ostre oraz przewlekłe. Ostre zapalenie zatok ustępuje najpóźniej do 12 tygodni od pojawienia się objawów. Natomiast przewlekłe zapalenie zatok to takie, którego objawy utrzymują się dłużej, zazwyczaj ponad 3 miesiące. W zależności od lokalizacji wyróżnia się:
Na rozwój zapalenia zatok może mieć wpływ wiele czynników. Podstawową rolę odgrywa zablokowanie ujść zatok do jamy nosowej. Wśród głównych przyczyn wymienia się upośledzenie drożności nosa, np. w wyniku przeziębienia czy alergii (alergiczne zapalenie zatok), skrzywienie przegrody nosa, polipy, przerost migdałka gardłowego, obniżoną odporność, zapalenie korzeni zębów, palenie tytoniu. Często przyczyną jest infekcja wirusowa lub bakteryjna. Wśród dorosłych najczęściej występuje zapalenie zatok szczękowych. Zapalenie zatok u dziecka, w zależności od wieku, może mieć różne lokalizacje.
Zależnie od typu (ostre lub przewlekłe), a także przyczyny, objawy zapalenia zatok mogą się nieco różnić. Najczęściej jednak objawy chorych zatok to:
Wirusowe zapalenie zatok jest z reguły chorobą o łagodnym przebiegu, objawy charakteryzują się niewielkim nasileniem i ustępują najczęściej po kilku dniach. Znacznie rzadziej występujące bakteryjne zapalenie zatok cechuje się cięższym przebiegiem, nasiloną gorączką oraz dłuższym okresem utrzymywania się objawów. Zapalenie bakteryjne zatok może ponadto wiązać się z ryzykiem powstania powikłań, takich jak np. przejście zakażenia na inne tkanki, zapalenie kości lub nawet zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Do objawów alarmowych, wymagających zgłoszenia się do szpitala należą m.in.: zaburzenia widzenia, obrzęk powiek, podwójne widzenie, bardzo silny ból głowy, problemy w wykonywaniu ruchów gałką oczną czy jej przemieszczenie.
Zapalenie zatok nosowych rozpoznaje się najczęściej na podstawie charakterystycznych objawów, w niektórych tylko przypadkach lekarz zleca wykonanie dodatkowych badań. Czasami wykonuje się zdjęcie rentgenowskie chorych zatok, badanie tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego. W bakteryjnym zapaleniu, w przypadku nieskuteczności antybiotyku, niekiedy wykonywana jest punkcja zatok.
Leczenie zatok przynosowych, a konkretnie ich zapalenia, w dużej mierze uzależnione jest od przyczyny; zdarza się, że występuje więcej niż jedna przyczyna zapalenia zatok. W zapaleniu wirusowym postępowanie polega głównie na łagodzeniu objawów. Przy niedużym nasileniu objawów można wykorzystać domowe sposoby na zatoki. Podstawowe znaczenie dla przywrócenia prawidłowej funkcji zatok ma ich oczyszczenie oraz utrzymanie odpowiedniej drożności. Jak oczyścić zatoki? Dobrym sposobem, możliwym do stosowania również w domu jest irygacja zatok. Jest to zabieg, którego istotą jest płukanie zatok roztworem chlorku sodu.
Inhalacje na zatoki można stosować izotonicznym lub hipertonicznym roztworem tego związku. Wywierają one korzystny efekt w łagodzeniu objawów zapalenia zatok. W leczeniu domowym, przy łagodnych objawach niektórzy stosują również pewnego rodzaju zioła na zatoki. Pomocne mogą być np. inhalacje ciepłego naparu rumianku. Ulgę powinny przynieść także gorące kąpiele. W przypadku bólu dostępne są różnego rodzaju tabletki. Na chore zatoki można stosować dostępne bez recepty niesteroidowe leki przeciwzapalne. Inne leki na zatoki, stosowane zarówno w ostrym, jak i przewlekłym zapaleniu zatok to glikokortykosteroidy donosowe. W przypadku infekcji bakteryjnej konieczne jest zwykle zastosowanie antybiotyku (antybiotyk na zatoki), np. amoksycyliny.
W leczeniu stosuje się również niekiedy krople donosowe, obkurczające błonę śluzową (np. z pseudoefedryną). Ważne jest jednak, aby nie stosować tych kropli dłużej niż kilka dni (maksymalnie 5–7 dni), gdyż używane przewlekle prowadzą do trudnego do wyleczenia polekowego nieżytu nosa. Jeśli zapalenie zatok wynika z przyczyn anatomicznych (np. skrzywiona przegroda nosa), niekiedy konieczne jest wykonanie zabiegu chirurgicznego. Pomocna może być endoskopia zatok, czasami sytuacja wymaga wykonania czynnościowej endoskopowej operacji zatok przynosowych (FESS).
109
