Leki na zatoki bez recepty

Czym jest ból zatok?

Zatoki przynosowe to przestrzenie zlokalizowane w kościach twarzoczaszki, ograniczone błoną śluzową i wypełnione powietrzem, które są bezpośrednio połączone z jamą nosową. Często w sytuacji, gdy dochodzi do rozwoju infekcji górnych dróg oddechowych, ze stanem zapalnym błony śluzowej nosa, śluz zatyka i blokuje naturalne ujścia zatok, a to objawia się:

• silnym, ostrym i rozpierającym bólem głowy w okolicy czoła, a nawet gałek ocznych i policzków, który nasila się przy pochylaniu;
• uciskiem w okolicach czoła i nosa;
• niedrożnością, uczuciem zatkania nosa;
• uporczywym, cieknącym, wodnistym katarem, często spływającym do gardła;
• uczuciem naporu i nabrzmienia twarzy;
• zaburzeniami węchu.

Dolegliwości te utrzymują się przeważnie od siedmiu do czternastu dni. Skuteczny lek na zatoki powinien zmniejszać natężenie dolegliwości. Wielu pacjentów cierpi jednak na przewlekłe zapalenia zatok przynosowych, których terapia jest znacznie trudniejsza.

W żadnym wypadku nie należy jednak bagatelizować chorób zatok, ponieważ mogą skutkować rozwojem poważniejszych komplikacji, takich jak nadkażenia bakteryjne, czy powikłania oczodołowe i wewnątrzczaszkowe.O zdrowe zatoki warto też dbać, chociażby dla dobrego samopoczucia. Stosowanie leków na zatoki powinno mieć na celu przede wszystkim zniesienie dolegliwości, opanowanie zakażenia oraz odpowiednie leczenie procesu chorobowego stanowiącego podłoże zapalenia zatok.

Woda morska do nosa w profilaktyce i leczeniu zapalenia zatok

Podstawową działania w trosce o zdrowie, prawidłowy stan błony śluzowej nosa i sprawne funkcjonowanie omawianych struktur jest prawidłowe oczyszczanie zatok z zalegającej wydzieliny.Szczególnie pacjentom uskarżającym się na nawracające dolegliwości w obrębie górnych dróg oddechowych i zatok przynosowych (przeziębienie, nieżyt nosa czy zapalenie zatok) poleca się codzienną higienę poprzez wprowadzanie izotonicznego roztworu soli morskiej do nosa.

Jego składniki znajdują się w stężeniu izotonicznym, a więc najbardziej naturalnym i bezpiecznym dla człowieka.Dlatego też woda morska jest bezpieczna zarówno dla dorosłych, niemowląt, dzieci, jak i osób starszych, w tym dla alergików, kobiet w ciąży, czy matek karmiących. Poleca się jej stosowanie do codziennej higieny nosa (po każdym użyciu wydmuchać nos) oraz w celu uzupełnienia leczenia infekcji górnych dróg oddechowych, w tym zatok.

Woda morska to roztwór soli morskiej (bogatej w składniki mineralne – magnez, sód, potas, wapń czy jod), który:

• oczyszcza jamy nosowe i ujścia zatok poprzez wypłukiwanie z nich zanieczyszczeń, bakterii, wirusów i alergenów oraz rozpuszczanie zalegającej wydzieliny;
• ułatwia oddychanie w niedrożności nosa, spowodowanej stanami kataralnymi i alergicznymi.

To dobry lek na zatoki bez recepty, niekiedy wzbogacony o substancje łagodzące podrażnienia (pantenol) oraz działające nawilżająco i uelastyczniająco (gliceryna). Jedna do dwóch dawek roztworu może być bezpiecznie aplikowana do każdego otworu nosowego nawet kilka razy dziennie. Wygodny aplikator posiada specjalną końcówkę, która rozpyla delikatną mgiełkę, dlatego woda morska dla niemowląt może być stosowana nawet od 6. miesiąca życia. Zaleca się, aby po 28 dniach użytkowania zrobić dwudniową przerwę, po której można powrócić do stosowania wyrobu. Aerozoli tych powinno się również używać każdorazowo przed zaaplikowaniem do nosa preparatu z aktywnie działającą substancją obkurczającą naczynia krwionośne.

W celu bardziej efektywnego odetkania zatok poleca się zastosowanie, również w pełni naturalnego, sterylnego i pozbawionego konserwantów, hipertonicznego roztworu wody morskiej. Roztwór hipertoniczny powoduje, że komórki organizmu tracą wodę i kurczą się. Zmniejsza więc przekrwienie błony śluzowej nosa poprzez odciąganie nadmiaru płynów z obrzmiałych przewodów nosowych, eliminuje zalegającą wydzielinę, a dodatkowo nawilża śluzówkę nosa. Ponadto wyroby medyczne zawierające roztwór hipertoniczny wody morskiej (czasem wzbogacony miedzią) podnoszą skuteczność leków do miejscowej aplikacji i dodatkowo ograniczają ich stosowanie. Mogą być używane tak często, jak to jest konieczne, bez ryzyka uszkodzenia błon śluzowych nosa, rozwoju przyzwyczajenia, wywołania działania niepożądanego lub wejścia w interakcje z innymi lekami. Roztwory hipertoniczne są bezpieczne dla dzieci powyżej 6. roku życia, kobiet w okresie ciąży i karmienia piersią oraz w przypadku nadciśnienia, chorób serca, schorzeń tarczycy czy cukrzycy.

Czytaj również: Plastry rozgrzewające – działanie, zastosowanie, środki ostrożności

Objawowe leczenie zatok

Leki na zatoki na kolejnym etapie terapii powinny zwalczać ból i stan zapalny (niesteroidowe leki przeciwzapalne, głównie ibuprofen), a także powodować obkurczenie naczyń krwionośnych i ustąpienie obrzęku śluzówki (pseudoefedryna). W celu rozrzedzenia zalegającej wydzieliny i usprawnienia jej usuwania, a co za tym idzie, udrożnienie zapchanych zatok, można podawać również tabletki i syropy zawierające bromheksynę lub ambroksol – leki mukolityczne, które zmniejszają lepkość śluzu oraz ułatwiają ewakuację zalegającego śluzu..

Jeśli zapalenie zatok ma podłoże alergiczne, wówczas warto sięgnąć dodatkowo po lek antyhistaminowy (np. z triploidyną), który zablokuje działanie substancji odpowiedzialnych za powstawanie i podtrzymywanie stanu zapalnego. Natomiast, kiedy pojawia się gorączka, a wydzielina z nosa zmieni się w ropny katar zatokowy, może to świadczyć o zaistnieniu nadkażenia bakteryjnego. W takiej sytuacji leki bez recepty będą nieskuteczne, chory powinien zaprzestać samoleczenia i skierować się do lekarza, który najprawdopodobniej przepisze odpowiedni antybiotyk na zatoki. Niestety w nawracających dolegliwościach często jedynym skutecznym rozwiązaniem okazuje się wykonanie zabiegu punkcji zatok.

Tabletki na zatoki bez recepty

Podstawowym składnikiem doustnych złożonych leków na zatoki, obok ibuprofenu działającego przeciwbólowo i przeciwzapalnie, jest chlorowodorek pseudoefedryny (Pseudoephedrini hydrochloridum), który obkurcza śluzówkę nosa i zatok, umożliwiając ewakuację zalegającej wydzieliny. Tabletki zawierające takie połączenie substancji czynnych przeznaczone są do stosowania doraźnego (maksymalnie 3 dni bez konsultacji z lekarzem) między innymi w celu złagodzenia uciążliwych objawów chorych zatok w postaci bólu i uczucia zatkania (u osób powyżej 12. roku życia). Można przyjmować maksymalnie do sześciu tabletek na dobę. Doraźne stosowanie takiego dwuskładnikowego leku stwarza małe ryzyko występowania poważnych działań niepożądanych.

Sposobem na zatoki są także suplementy diety na bazie surowców pochodzenia roślinnego, które przyjmowane regularnie (zwykle 1 tabletka raz lub dwa razy na dobę po posiłku) usprawnią funkcjonowanie górnych dróg oddechowych i samooczyszczanie zatok. Ziołowe tabletki na zatoki, dzięki odpowiednio skomponowanym składnikom, rozrzedzają nagromadzony śluz oraz wspomagają mechanizm rzęskowo-śluzówkowy w drogach oddechowych, przez co wydzielina zalegająca w nosie oraz w ujściach zatok jest z nich lepiej i szybciej usuwana. Umożliwia to zachowanie swobodnego oddechu oraz zapobiega gromadzeniu się w śluzie i namnażaniu chorobotwórczych bakterii.

Przeczytaj kiedy trzeba przyjąć antybiotyk na zatoki

Dobre zioła na zatoki

Ekstrakty roślinne nie tylko korzystnie oddziałują na funkcjonowanie dróg oddechowych, ale stanowią też naturalne wsparcie układu odpornościowego organizmu. Niektóre składniki w nich zawarte działają bowiem przeciwzapalnie, przeciwwirusowo i/lub przeciwbakteryjnie, inne zaś wpływają na regenerację błon śluzowych (działanie osłaniające i powlekające), dlatego polecane są wspomagająco w leczeniu ostrego zapalenia zatok i przewlekłego zapalenia zatok. Takie ziołowe tabletki na zatoki w większości można podawać już sześcioletnim dzieciom, natomiast dla młodszych pociech poleca się syropy i krople na zatoki na bazie optymalnie dobranej kompozycji wyciągów roślinnych.

Składnikami naturalnych leków na zatoki są przede wszystkim:

• ekstrakt z korzenia goryczki (Gentianae radix),
• ekstrakt z kwiatu dziewanny (Verbasci flos),
• ekstrakt z ziela tymianku (Thymi herba),
• ekstrakt z kwiatu lipy (Tiliae flos),
• ekstrakt z korzenia prawoślazu (Althaeae radix),
• ekstrakt z kwiatu bzu czarnego (Sambuci flos),
• ekstrakt z ziela werbeny (Verbanae herba),
• ekstrakt z liści Andrographis paniculata.

Leki donosowe na zatkany nos i zatoki

Na zatoki miejscowo można stosować krople do nosa, aerozole i żele, które zawierają takie substancje czynne jak:

• chlorowodorek ksylometazoliny (Xylometazolini hydrochloridum),
• chlorowodorek oksymetazoliny (Oxymetazolini hydrochloridum).

Wymienione substancje czynne powodują zwężenie naczyń krwionośnych w błonie śluzowej nosa. Ograniczony dzięki temu przepływ krwi powoduje zmniejszenie przekrwienia i obrzęku śluzówki, co ułatwia odpływ zalegającej wydzieliny, poprawia drożność przewodów nosowych, ułatwia oddychanie przez nos i sprawia, że zatoki przynosowe są lepiej wentylowane.

Powyższe efekty pojawiają się już po upływie kilku minut od zastosowania leku (maksymalnie 3 do 4 razy na dobę), a efekty jego działania mogą utrzymywać się nawet do 12 godzin. Preparaty te, niestety, często powodują nadmierną suchość w nosie i podrażnienie błony śluzowej. Nie należy ich podawać dłużej niż przez 5-6 dni bez przerwy, gdyż zbyt długie stosowanie może doprowadzić do uszkodzenie nabłonka rzęskowego oraz rozwoju tzw. polekowego nieżytu nosa.

Spray na zatoki z wymienionymi powyżej substancjami może zostać wzbogacony olejkami eterycznymi (np. olejek miętowy, rumiankowy, także aloes), które dodatkowo odświeżają podrażniony nos, albo mogą zawierać dodatek kwasu hialuronowego, nawilżającego błonę śluzową. Chlorowodorku ksylometazoliny lub oksymetazoliny w stężeniu 0,1 proc. nie wolno stosować u dzieci poniżej 12 lat, a także u dorosłych przy wielu występujących schorzeniach i chorobach przewlekłych oraz przez kobiety w ciąży.

Domowe sposoby na zatoki

W celu złagodzenia bólu i usprawnienia odpływu zalegającej w ujściach zatok wydzieliny można przykładać w ich okolicach ciepłe okłady, np. kompresy z leczniczej soli jodowo-bromowej podgrzanej i zawiniętej w płócienną ściereczkę. Chore zatoki dobrze rozgrzewa również zabieg naświetlania lampą kwarcową.

Dla poprawy komfortu oddychania warto wykonywać kąpiele parowe oraz inhalacje na zatoki z olejków eterycznych (np. eukaliptusowego, pachtowego, sosnowego, kamforowego, miętowego), które pomogą rozrzedzić wydzielinę, ułatwią oddychanie i zmniejszą ból. Do miski z gorącą wodą można też dodać sól kuchenną lub sól morską, a następnie pochylić się nad parą, na głowę nałożyć ręcznik i wdychać nosem unoszące się opary. Właściwości inhalacji i ciepłych okładów łączą w sobie natomiast maści rozgrzewające (eukaliptusowa, rozmarynowa, sosnowa, jałowcowa, kamforowa, bursztynowa), które należy delikatnie wmasować w okolice czoła i skroni. Niektórzy polecają wdychanie oparów z pokrojonej cebuli, rozgniecionego czosnku lub świeżo startego chrzanu, a nawet wąchanie kminku czy podgrzanej gorczycy. Właściwości udrażniające górne drogi oddechowe ma też ciepła herbata z dodatkiem cynamonu albo imbiru.

Na zatoki pomaga także dobre nawilżenie nosa (płukanie nosa solą fizjologiczną albo sporządzonym samodzielnie roztworem soli kuchennej), ale także powietrza, którym oddychamy (poleca się np. zakup nawilżacza powietrza lub kładzenie na kaloryferach mokrych ręczników).

Pamiętajmy, że choć domowe sposoby na zatoki szybko przyniosą oczekiwaną, aczkolwiek często tylko chwilową, ulgę w chorobach zatok, to jednak nie zlikwidują przyczyny problemu. Konieczna więc może okazać się wizyta u lekarza, w szczególności, gdy ból zatok będzie utrzymywał się dłużej niż tydzień.