Depresja okołomenopauzalna – jakie zmiany w psychice i zachowaniu mogą pojawić się w okresie menopauzy?
Menopauza (klimakterium) to okres przekwitania występujący fizjologicznie u każdej kobiety. Kiedyś menopauza dotyczyła wyłącznie kobiet w wieku 45–55 lat. Dziś coraz częściej mamy do czynienia ze zjawiskiem przedwczesnej menopauzy. Menopauzie towarzyszą liczne objawy o dość uciążliwym charakterze, które złagodzić można przy pomocy hormonalnej terapii zastępczej HTZ.
Menopauza to – zgodnie z definicją WHO – ostatnie krwawienie miesięczne, po którym przez co najmniej rok nie występuje żadne krwawienie z macicy. Oczywiście warunkiem rozpoznania menopauzy jest fizjologiczna jej przyczyna, wykluczony musi być wpływ jakichkolwiek zmian chorobowych. W Polsce średni wiek, na który przypada menopauza, to około 50–51 lat. Menopauza, czyli przekwitanie, to okres zanikania płodności u kobiety. Dochodzi wtedy do zaniku produkcji komórek jajowych i charakterystycznych zmian w poziomie hormonów płciowych:
Wspomniane zmiany hormonalne odpowiedzialne są za wystąpienie charakterystycznych objawów menopauzy. Na kilka lat przed właściwą menopauzą kobieta wchodzi w okres tzw. perimenopauzy, gdy pojawiają się nieregularne krwawienia miesięczne. Zaburzeniom miesiączkowania początkowo mogą nie towarzyszyć żadne dodatkowe symptomy. Z czasem pojawiają się następujące dolegliwości:
Okresowi menopauzy towarzyszyć może rozwój kilku jednostek chorobowych, takich jak osteoporoza, czyli osłabienie kości spowodowane ich odwapnieniem, co może prowadzić do większej częstości złamań. Inną przypadłością towarzyszącą menopauzie jest hipercholesterolemia, czyli zwiększony poziom cholesterolu we krwi, który jest czynnikiem ryzyka miażdżycy, nadciśnienia, a nawet zawału serca. Ponadto może dojść do rozwoju depresji, a na podłożu nadmiernej masy ciała częściej występuje cukrzyca typu 2 oraz kamica żółciowa.
Przedwczesna menopauza może dotyczyć już kobiet około 40. roku życia. Rzadko przedwczesna menopauza może dotyczyć nawet pań około 20. roku życia. Jakie są przyczyny przedwczesnej menopauzy? Czynniki ryzyka to:
W przeciwieństwie do menopauzy fizjologicznej, przedwczesna menopauza to proces odwracalny.
Aby rozpoznać menopauzę, należy obserwować organizm pod kątem występowania charakterystycznych objawów menopauzy. Dodatkowo wykonuje się laboratoryjny test na menopauzę polegający na oznaczeniu hormonów: LH, FSH, estradiolu, progesteronu. Interpretacja wyników powinna uwzględniać normy hormonów dla odpowiedniej fazy cyklu miesięcznego.
Leczenie menopauzy sprowadza się tak naprawdę do łagodzenia jej objawów. Stosowana jest hormonalna terapia zastępcza, czyli estrogeny. Ich włączenie powinno być zalecone przez lekarza ginekologa i poprzedzone wykonaniem badań laboratoryjnych – poziomu hormonów płciowych, prób wątrobowych oraz lipidogramu. HTZ dedykowana jest kobietom, które odczuwają objawy menopauzy jako uciążliwe – terapia taka pomaga je złagodzić. Najlepsze efekty przyniesie HTZ wdrożona jeszcze na etapie pierwszych symptomów menopauzy; leczenie tego typu nie powinno być rozpoczynane u kobiet po 60. roku życia. HTZ wykorzystywana jest także w terapii menopauzy przedwczesnej. Korzyści ze stosowania HTZ to nie tylko łagodzenie objawów menopauzy, ale także spadek ryzyka rozwoju hipercholesterolemii, osteoporozy, chorób neurodegeneracyjnych, choroby niedokrwiennej serca. Przeciwwskazania do stosowania HTZ to:
Wiele kobiet decyduje się na stosowanie fitoestrogenów – są to dostępne bez recepty estrogeny pochodzenia roślinnego, które oddziałują na receptory estrogenowe w organizmie. Wśród fitoestrogenów wyróżnić można izoflawony, flawony, lignany oraz kumaryny. Ich źródłami są zioła, wyciąg z lnu, ekstrakt z czerwonej koniczyny, soja, ekstrakt z lukrecji. Preparaty zawierające fitoestrogeny pomagają łagodzić objawy menopauzy, a jednocześnie ich stosowanie nie jest obciążone tak licznymi przeciwwskazaniami, jak w przypadku HTZ.
Kobieta przechodząca menopauzę powinna ponadto zadbać o umiarkowaną aktywność fizyczną, co wzmocni kości i serce oraz pomoże utrzymać prawidłową masę ciała. Wskazana jest dieta dostarczająca sporo antyutleniaczy i fitoestrogenów, wapnia, nienasyconych kwasów tłuszczowych. Ponadto zalecana jest suplementacja witamin D3 i K2, rezygnacja z palenia tytoniu oraz regularny pomiar masy ciała, ciśnienia krwi i poziomu cholesterolu we krwi.
274
