Hormon LH i hormon FSH – normy i wyniki badania LH i FSH

Hormon LH i hormon FSH a niepłodność

Hormon FSH, czyli hormon folikulotropowy, jest obecny zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. W organizmie kobiety odpowiada za pobudzenie dojrzewania pęcherzyków jajnikowych do produkcji estrogenów. Jeśli nie doszło do zapłodnienia, spada poziom estrogenów oraz progesteronu, a wzrasta synteza FSH.

Hormon ten powoduje w kolejnym cyklu wzrost komórki jajowej. Pobudza także konwersję androgenów do estrogenów. U mężczyzn natomiast stymuluje wzrost cewek nasiennych i produkcję plemników. Ponadto reguluje aktywność testosteronu.

Hormon LH, czyli hormon luteinizujący, wydzielany jest z kolei przed owulacją, wraz ze wzrostem poziomu estrogenów.

LH odpowiada za pęknięcie pęcherzyka i uwolnienie komórki jajowej. Ich ścisła korelacja z określoną fazą cyklu wykorzystywana jest m.in. w testach owulacyjnych oraz określaniu przyczyn niepłodności. Hormon FSH i LH to hormony gonadotropowe.

Przeczytaj również: Progesteron – normy u kobiet, w ciąży i u mężczyzn

Badanie FSH i badanie LH – na czym polega i dla kogo?

Bardzo często badanie LH czy FSH wykonywane jest razem z innymi badaniami. Jednoczesne oznaczenie LH i FSH służy wykryciu przedowulacyjnego piku LH. Badanie LH razem z oznaczeniem E2 służy natomiast określeniu czasu owulacji (np. podczas planowanej inseminacji). Pomocniczo można oznaczyć testosteron czy progesteron, aby precyzyjnie określić przyczynę niepłodności. LH i FSH oznacza się z krwi żylnej, wykonując badanie krwi. Badanie jest refundowane, zaś jego koszt bez skierowania to około 15–25 zł na każdy hormon.

Poziom LH i FSH bada się w przypadku:

• diagnostyki niepłodności u kobiet i mężczyzn;
• zaburzeń miesiączkowania;
• chęci określenia owulacji;
• diagnostyki opóźnionego lub zbyt wczesnego dojrzewania płciowego u chłopców i dziewcząt;
• potwierdzenia menopauzy;
• chorób jąder lub jajników (niewydolność jajników, zespół policystycznych jajników).

Oznaczanie LH i FSH wykonuje się także w celu określenia rezerwy jajnikowej, czyli ilości pęcherzyków pierwotnych w jajniku.

Przeczytaj: Niski progesteron – co oznacza?

Norma FSH i LH a cykl menstruacyjny

Badanie LH i FSH w fazie folikularnej należy wykonać między 3. a 5. dniem cyklu (podczas owulacji – w 12–14 dniu cyklu), zaś w fazie lutealnej – w 21. dniu cyklu. Założenia te są odpowiednie dla regularnego, tj. 28-dniowego cyklu.

Wartości prawidłowe LH i FSH zależą bezpośrednio od fazy cyklu menstruacyjnego i powinny być oznaczane w każdej jego fazie.

Normy LH u kobiet:

• faza folikularna: 1,1–11,6 mlU/ml;
• owulacja: 17–77 mlU/ml;
• faza lutealna: 0–14,7 mlU/ml;
• menopauza: 11,3–39,8 mlU/ml.

FSH norma u kobiet to:

• faza folikularna: 2,8–11,3 mlU/ml;
• owulacja: 5,8–21,0 mlU/ml;
• faza lutealna: 1,2–9,0 mlU/ml;
• menopauza: 21,7–153 mlU/ml.

U mężczyzn norma LH to 1,1–7,0 ng/ml, zaś norma FSH to 1,7–12,0 ng/ml.

Warto mieć na uwadze, że wszystkie normy są orientacyjne i mogą się nieznacznie różnić między laboratoriami. Badanie jest refundowane, zaś koszt badania wykonanego bez skierowania to około 15–25 zł na każdy hormon.

To też może Cię zainteresować: Estradiol – normy u kobiet i mężczyzn

Wyniki i poziom FSH oraz LH a choroby jajników

U kobiet obniżone FSH oraz obniżone LH wskazują na niewydolność przysadki i/lub podwzgórza, a także na wtórną niewydolność jajników. Z kolei podwyższone hormony gonadotropowe wskazują na pierwotną niewydolność jajników spowodowaną wadami wrodzonymi, niewykształceniem jajników czy okresem pomenopauzalnym.

Hormon FSH odgrywa kluczową rolę w ocenie rezerwy jajnikowej – bierze się pod uwagę oznaczenie FSH w fazie folikularnej.

Poziom FSH w granicach 8,5–11, 3 mI U/ ml wskazuje na obniżoną rezerwę jajnikową, wynik 11,3–18 to wyczerpująca się rezerwa jajnikowa. Zaś FSH powyżej 18 mIU/ml zwiastują problemy z zajściem w ciążę.

Ważny jest także stosunek stężeń obydwu gonadotropin: prawidłowo stosunek LH:FSH powinien być bliski jedności. Gdy wynosi poniżej 0,6 wskazuje na niedoczynność przysadki, zaś stosunek powyżej 1,5 świadczy o zespole policystycznych jajników.

U mężczyzn podwyższone LH i FSH wskazuje na gruczolaka przysadki i pierwotną niedoczynność gonad (zaburzenia hormonalne, agenezja gonad, uszkodzenie jąder), zaś spadek stężenia gonadotropin świadczy o niewydolności przysadki i wtórnej niedoczynność gonad.