Faza lutealna – co to? Objawy, kiedy występuje, ile trwa?

Czym jest faza lutealna?

Jest to ostatnia faza cyklu miesiączkowego. Następuje bezpośrednio po fazie owulacji, zatem po pęknięciu komórki jajowej. W kolejnym etapie ma miejsce intensywny proces waskularyzacji ciałka żółtego. Terminem waskularyzacja określamy proces tworzenia wakuoli w powiększonych komórkach strefy ziarnistej jajnika, którego szczyt związany jest z największym stężeniem progesteronu we krwi kobiety, zatem około 8–9 dnia po owulacji. Wzrost komórek ziarnistych zostaje zahamowany w ciągu kilku dni od procesu owulacji.

Faza lutealna bardzo często nazywana jest fazą ciałka żółtego. Swoją nazwę zawdzięcza żółtemu barwnikowi – luteinie, który gromadzi się w wakuolach, powstałych w powiększonych komórkach warstwy ziarnistej jajnika.

Ciałko żółte to jedna z najlepiej zaopatrzonych naczyniowo struktur w naszym organizmie. W budowie morfologicznej wyróżniamy dwa rodzaje komórek luteinowych. Pierwsze z nich to duże komórki, które powstają po przekształceniu komórek strefy ziarnistej jajnika, druga grupa to nieco mniejsze komórki powstające z innej warstwy otaczającej komórkę jajową, a mianowicie z warstwy tekalnej.

Zdecydowanie większą aktywność wykazują te większe komórki, prawdopodobnie wynika to z zwiększonej aktywności hormonalnej. Wydzielają m.in. oksytocynę i relaksynę. Charakteryzują się ponadto wyższym zaawansowaniem procesu steroidogenezy. Są zatem odpowiedzialne za procesy biochemiczne, które mają na celu przejście jednej formy hormonu w drugą formę, o większej aktywności. Mowa tu przede wszystkim o transformacji pregnenolonu do progesteronu.

Wydzielanie progesteronu jest zależne przede wszystkim od pulsów wydzielania hormonu luteinizujący – LH. Szczyt tego wydzielania ma miejsce około 8–9 dnia po owulacji. W organizmie kobiety dochodzi wówczas do wielu zmian, m.in. obserwuje się wzrost temperatury, która wynosi 36,9–37,1°C.

Przeczytaj również: Progesteron – normy u kobiet, w ciąży i u mężczyzn

Ile trwa faza lutealna i czy są to dni płodne?

Długość fazy lutealnej jest cechą indywidualną i zależy od wielu czynników. Zakładając, że cały cykl menstruacyjny u kobiety trwa 28 dni, to na omawianą fazę przypada 14 dni cyklu. Udało się ustalić, iż granica normy mieści się pomiędzy 10 a 16 dni. Wszelkie odchylenia powinny budzić niepokój.

Faza lutealna to w przeważającej większości okres dni niepłodnych. Tak naprawdę niepłodność rozpoczyna się już około 3 dnia po owulacji. Zatem bardzo ważne jest w przypadku stosowania naturalnych metod antykoncepcji, aby jak najdokładniej oszacować dzień owulacji.

Faza lutealna a zaburzenia cyklu miesiączkowego

Zarówno zbyt krótka, jak i za długa faza lutealna budzi niepokój wśród kobiet. Aby mówić o regularności cykli, należy ustalić czas trwania najdłuższego i najkrótszego cyklu. Różnica pomiędzy nimi wynosząca do 7 dni pozwala uznać cykle danej kobiety za regularne. Gdy przekracza 20 dni – są to cykle nieregularne. Faza lutealna, nazywana fazą wyższych temperatur powinna zawsze trwać równie długo. Przedłużająca się ta część cyklu menstruacyjnego najczęściej sugeruje ciążę.

Dodatkowym objawem potwierdzającym domniemane zapłodnienie może być podwyższona temperatura. Należy pamiętać, iż tej fazie cyklu miesiączkowego z reguły towarzyszą wyższe temperatury, w związku z tym ewentualną ciążę należy potwierdzić testem ciążowym.

Przeczytaj też: Jak załagodzić objawy napięcia przedmiesiączkowego?

Krótka faza lutealna a płodność

Zbyt krótka faza lutealna sugeruje problemy z płodnością, co jest powodem niepokoju u par starających się o potomstwo. Wg zaleceń światowych towarzystw ginekologicznych dużą rolę odgrywa odpowiednio zbilansowana dieta. Podstawową zasadą jest eliminacja nadmiernej ilości tłuszczów zwierzęcych w posiłkach i zastępowanie ich tłuszczami roślinnymi np. pochodzącym z produktów sojowych. Niezwykle istotna jest odpowiednia podaż błonnika.

Jego podstawową funkcją w organizmie jest regulacja poziomu estrogenów we krwi. Największe ilości błonnika można znaleźć w produktach pełnoziarnistych, owocach czy warzywach. Oprócz naturalnych metod modyfikujących długość fazy lutealnej można suplementować potrzebne mikroelementy w postaci gotowych preparatów dostępnych bez recepty.

Kluczową rolę odgrywa witamina B₆, która jest niezbędna do utrzymania odpowiedniego poziomu estrogenów we krwi. Zalecana dzienna dawka wynosi 200–600 mg. Ważna jest również gospodarka wapniowo-magnezowa, dlatego kobiety mające problem ze zbyt krótką fazą lutealną powinny dostarczać 250 mg wapnia i 500 mg magnezu dziennie.

Faza lutealna – wypowiedź ginekologa