Niedobór progesteronu – co oznacza niski progesteron?

Niski progesteron – objawy niedoboru progesteronu

Norma progesteronu (zwyczajowo określanego jako luteina) uzależniona jest od fazy cyklu kobiety. W pierwszych dwóch tygodniach cyklu obserwuje się niski poziom progesteronu (0,28–0,72 ng/ml). Stężenie progesteronu wzrasta jednak w fazie okołofolikularnym. Osiąga wtedy poziom 0,64–1,63 ng/ml. W fazie lutealnej, w której osiągany jest maksymalny poziom progesteronu norma to 4,71–18,0 ng/ml. Gdy nie dojdzie do zapłodnienia, ciałko żółte zanika stężenie progesteronu spada.

Gdy w organizmie kobiety dochodzi do wahań hormonalnych i występuje niedobór progesteronu, objawy mogą być różnorodne i obejmują m.in.:

• rozdrażnienie, pogorszenie nastroju, depresję,
• nieregularne miesiączki,
• przewlekłe zmęczenie, spadek libido,
• problemy z zajściem w ciążę,
• problemy skórne i z paznokciami,

Objawem nskazującym na niski poziom progesteronu są także bóle głowy, objawy alergii, bóle stawów. Niedobór lub nadmiar progesteronu, podobnie jak inne zaburzenia hormonalne, wymagają pogłębionej diagnostyki.

Badanie progesteronu – jak sprawdzić, czy progesteron jest za niski?

Wahania hormonów kobiecych, do których należy progesteron, nie powinny być ignorowane. Niskii progesteron (poniżej normy) podejrzewany w oparciu o wymienione objawy, należy potwierdzić badaniami laboratoryjnymi. Tzw. niedomoga lutealna, czyli niski poziom progesteronu w fazie lutealnej, może zaburzać owulację oraz zagnieżdżenie zarodka w śluzówce macicy. Aby oszacować niedobór progesteronu, należy oznaczyć progesteron w okresie jego planowanego szczytu, czyli w siódmym lub ósmym dniu po owulacji.

Jak precyzyjnie oszacować dzień owulacji, szczególnie dla nieregularnych cykli? Objawami owulacji jest ból i obrzęk piersi, wzrost temperatury ciała mierzonej w pochwie, obecność rozciągliwego śluzu w pochwie. Pomocny może być także monitoring cyklu badaniem ultrasonograficznym.

Stężenie progesteronu powinno być badane 3 razy w ciągu 24 godzin, co wynika z dużej zmienności poziomu progesteronu w cyklu dobowym. Niekiedy wymagane jest badanie progesteronu w kolejnych dwóch cyklach. Stwierdzony niski progesteron wymaga stosowania progesteronu w tabletkach – w formie leku przyjmowanego doustnie lub podjęzykowo. Dostępna jest także luteina dopochwowa.

Przyczyną niedoboru progesteronu może być niewydolność ciałka żółtego lub łożyska, zatrucie ciążowe czy dysfunkcja podgórza bądź przysadki mózgowej. Wysoki progesteron natomiast fizjologicznie towarzyszy ciąży mnogiej, ponadto spotykany jest w torbielach jajnika, ciąży powikłanej zaśniadem groniastym oraz w rzadkich przypadkach raka jajników.

Progesteron w ciąży – jakie są normy luteiny w ciąży?

Progesteron jest niezbędny do utrzymania ciąży – dzięki zjawisku blokady progesteronowej zmniejsza wrażliwość macicy na oksytocynę, a zatem hamuje skurcze mięśniówki macicy. Ponadto przez pierwsze trzy miesiące ciąży, do momentu wykształcenia się łożyska, progesteron zapobiega poronieniu. Ponadto progesteron uczestniczy w przygotowaniu gruczołów sutkowych do laktacji, a także hamuje odpowiedź immunologiczną organizmu kobiety na antygeny płodu. Wcześniejsze poronienia lub obecność ciąży zagrożonej obligują do oznaczania poziomu progesteronu w ciąży co dwa tygodnie.

Jaka jest norma progesteronu w ciąży? Poziom progesteronu zależy bezpośrednio od okresu ciąży i wynosi odpowiednio:

• 4 tydzień ciąży: 21.6 ng/ml
• 6 tydzień ciąży: 26.2 ng/ml
• 8 tydzień ciąży: 25.9 ng/ml
• 10 tydzień ciąży: 30 ng/ml
• 12 tydzień ciąży: 33.4 ng/ml
• 14 tydzień ciąży: 39.5 ng/ml
• 16 tydzień ciąży: 47.8 ng/ml
• 18 tydzień ciąży: 51.8 ng/ml
• 20 tydzień ciąży: 55.6 ng/ml
• 22 tydzień ciąży: 65 ng/ml
• 24 tydzień ciąży: 72.2 ng/ml
• 26 tydzień ciąży: 81.6 ng/ml
• 28 tydzień ciąży: 90.4 ng/ml
• 30 tydzień ciąży: 104.5 ng/ml
• 32 tydzień ciąży: 118.2 ng/ml
• 34 tydzień ciąży: 134.8 ng/ml
• 36 tydzień ciąży: 152.3 ng/ml
• 38 tydzień ciąży: 159.4 ng/ml
• 40 tydzień ciąży: 166.2 ng/ml

Za niski progesteron w ciąży może zagrażać jej przebiegowi, dlatego jego spadek poniżej normy wymaga interwencji lekarskiej.

Niski progesteron w ciąży – co robić? Jak leczyć brak progesteronu?

Kiedy dochodzi do niedoboru progesteronu w ciąży, objawy to m. in.: plamienia i krwawienia z dróg rodnych, silne bóle w dole brzucha, rytmiczne skurcze macicy. Bezpośrednie wskazania do oznaczenia progesteronu w ciąży to podejrzenie zagrożenia ciąży (bóle brzucha i krwawienia z dróg rodnych), diagnozowanie ciąży pozamacicznej oraz monitorowanie rozwoju płodu i łożyska we wczesnej ciąży zagrożonej. Ponadto badanie progesteronu może być wykorzystane w monitorowaniu leczenia progesteronem stosowanym doustnie lub dopochwowo. Nawet bez występowania jakichkolwiek niepokojących symptomów warto oznaczyć progesteron w ciąży profilaktycznie u każdej kobiety.

Obniżony progesteron w ciąży, który potwierdzają wyniki badań laboratoryjnych, wymaga jego suplementowania, najczęściej do 18 tygodnia ciąży, czyli do momentu wykształcenia łożyska i przejęcia przez niego funkcji syntezy progesteronu. Badanie stężenia progesteronu powinno być w tym okresie wykonywane z częstością raz na dwa tygodnie.

Aby uzupełnić za niski progesteron, stosowane są preparaty doustne lub dopochwowe. W świetle najnowszych badań suplementacja progesteronu nie zapobiega poronieniom u kobiet w historią wielokrotnych poronień, jednak skuteczna jest w przypadku poronień u kobiet doświadczających krwawienia w ciąży. Z racji braku szkodliwego wpływu przyjmowanego progesteronu na organizm matki i dziecka, suplementacja taka jest nadal powszechnie stosowana.