Kobieta po czterdziestce – jakie zmiany zachodzą w organizmie?

Zmiany hormonalne w organizmie kobiety po 40. roku życia

W organizmie kobiety po 40. roku życia dochodzi do szeregu zmian związanych ze stopniowym spadkiem stężenia estrogenów we krwi. Kobieta wchodzi w tzw. perimenopauzę lub premenopauzę, tzn. w okres poprzedzający menopauzę. Premenopauza objawia się: zaburzeniami cyklu miesiączkowego, osłabieniem kondycji organizmu, zaburzeniami koncentracji, pamięci, snu, zmniejszeniem libido, skłonnością do infekcji intymnych, itd.

Kobieta rodzi się z określoną ilością tzw. pęcherzyków pierwotnych w jajnikach. W miarę upływu czasu zmniejsza się ich ilość, co wpływa na aktywność jajników. Od 30.–35. roku życia w organizmie kobiety dochodzi do stopniowego zmniejszania się czynności jajników, a co za tym idzie, spadku stężenia estrogenów we krwi. Dodatkowo obniża się stężenie progesteronu. Zwiększa się stężenie hormonów tropowych – LH (hormon luteinizujący) i FSH (hormon folikulotropowy). Po 40. roku życia zmiany hormonalne odbijają się na ogólnej kondycji kobiety i na funkcjonowaniu szeregu układów organizmu.

Dokuczliwe objawy premenopauzy powinny zostać skonsultowane z ginekologiem, który pomoże pacjentce wybrać optymalną metodę łagodzenia symptomów. Pierwszym krokiem powinna być zmiana stylu życia – znalezienie czasu na optymalną aktywność fizyczną, unikanie palenia papierosów, ograniczenie spożycia alkoholu, zdrowa dieta. Bardzo dokuczliwe objawy mogą wymagać sięgnięcia po farmakoterapię – antykoncepcję hormonalną lub hormonalną terapię zastępczą, dla której alternatywą są preparaty zawierające estrogeny roślinne, tzw. fitoestrogeny.

Przeczytaj również: Progesteron – normy u kobiet, w ciąży i u mężczyzn

Jakie są pierwsze objawy menopauzy?

Zmiany hormonalne, do których dochodzi w okolicach 40. roku życia, prowadzą do szeregu zmian, które są odczuwane przez kobietę. Należą do nich:

• zaburzenia cyklu miesiączkowego – krwawienia mogą być nieregularne, bardziej lub mniej obfite niż wcześniej, zdarzają się plamienia między miesiączkami;
• stopniowa utrata płodności, wzrost ilości cyklów bezowulacyjnych;
• zmiany nastroju – labilność nastroju, płaczliwość, obniżenie nastroju, wzrost ryzyka depresji;
• bezsenność;
• pogorszenie koncentracji i uwagi, trudności w uczeniu się;
• kołatania serca;
• wahania ciśnienia tętniczego krwi;
• bóle głowy;
• wzrost podatności na infekcje, w tym na infekcje intymne oraz na zakażenia układu moczowego;
• uderzenia gorąca, zlewne poty;
• problemy z trawieniem – skłonność do zaparć, wzdęć;
• skłonność do powstawania żylaków nóg;
• niekorzystne zmiany w lipidogramie – podwyższenie stężenia „złego” cholesterolu LDL, obniżenie stężenia cholesterolu HDL;
• obniżenie gęstości kości, większa skłonność do złamań.

Przeczytaj: Niski progesteron – co oznacza?

Co jeszcze się zmienia po 40-tce?

Wraz ze starzeniem się organizmu zmniejsza się elastyczność skóry. Jest to spowodowane nie tylko zmianami hormonalnymi, ale także spadkiem stężenia kolagenu – białka, które odpowiada za sprężystość, elastyczność i młodzieńczy wygląd skóry. Utrata jędrności skóry powoduje, że zaczynają pojawiać się pierwsze zmarszczki – te najbardziej widoczne występują na szyi i dekolcie oraz wokół oczu. Widoczne staje się także pogorszenie kondycji włosów oraz paznokci.

Zauważalne jest pogorszenie wydolności fizycznej organizmu, ciągłe uczucie zmęczenia. Niechęć do uprawiania sportu, aktywności fizycznej powodowana jest opisanymi wyżej objawami wypadowymi – uderzeniami gorąca, kołataniem serca. Kobiety w okresie menopauzy miewają problemy z nadwagą. Jest ona wynikiem zwiększonej insulinooporności. Komórki są mniej wrażliwe na obecną we krwi insulinę, przez co w niewystarczającej ilości spalają cukry. Zwalnia tempo przemiany materii.

Na uwagę zasługuje jeszcze jedna bardzo ważna sfera życia – seksualna. Po 40. roku życia kobiety mogą odczuwać zmniejszoną ochotę na seks. Spadek libido spowodowany jest także wahaniami hormonalnymi. Z powodu spadku stężenia estrogenów zmniejsza się elastyczność i ukrwienie tkanek, także tych w okolicach narządów płciowych. Częstą przypadłością jest suchość pochwy, która utrudnia penetrację, zwiększa dyskomfort w czasie stosunku płciowego i staje się potencjalną przyczyną mikrourazów w czasie stosunku.

Kobiety czuja się mniej atrakcyjne, gorzej oceniają swój wygląd. Dokuczliwe objawy wypadowe sprawiają, że w związkach zaczynają pojawiać się różnice zdań. To wszystko nie sprzyja udanemu życiu erotycznemu.

Jak opóźnić postęp zmian w organizmie kobiety po 40. roku życia?

Zmiany zachodzące w organizmie kobiety po 40. roku życia bywają dokuczliwe, dlatego pacjentki poszukują sposobów na ich spowolnienie. Stosuje się szereg różnych metod pozwalających łagodzić symptomy premenopauzy:

• eliminacja czynników przyspieszających zmiany zachodzące w organizmie – rezygnacja z palenia papierosów, z intensywnego odchudzania się, ograniczenie spożycia alkoholu, unikanie stresu;
• optymalna aktywność fizyczna oraz aktywność towarzyska, znalezienie czasu na relaks, wysypianie się;
• zdrowa dieta – bogata w witaminy, sole mineralne, błonnik – należy spożywać dużo owoców, warzyw, produktów bogatoresztkowych (chleb razowy, kasze, ciemny makaron itd.), kwasów omega-3, ograniczyć należy natomiast sól i tłuszcze zwierzęce;
• fitoestrogeny – estrogeny roślinne, które łagodzą objawy przekwitania, a dodatkowo mają działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze;
• hormonalna terapia zastępcza – powinna być stosowana w ostateczności, w przypadku silnych objawów przekwitania;
• stosowanie preparatów miejscowych nawilżających okolice intymne;
• dbanie o kondycję skóry, włosów i paznokci poprzez odpowiednią pielęgnację dostosowaną do wieku i potrzeb.

Należy również pamiętać o tym, że po 40. roku życia wzrasta tendencja do rozwoju depresji. Obniżenie nastroju, podobnie jak uporczywa bezsenność, wymaga konsultacji psychiatry, który zaproponuje odpowiednie leczenie.