Ból głowy a menopauza – dlaczego w okresie przekwitania boli głowa?

Dlaczego podczas menopauzy boli głowa?

Dokładny związek pomiędzy menopauzą i bólami głowy nie jest w pełni wyjaśniony. Przyjmuje się, że jest on spowodowany zmianami hormonalnymi w organizmie w okresie przekwitania.

Dochodzi wówczas do wygaszania czynności jajników i obniżania się poziomu hormonów, głównie progesteronu i estrogenu. Uznaje się, że te postępujące zmiany poziomu hormonów wpływają na rozszerzenia i zwężenia naczyń mózgowych. Powoduje to zmiany ciśnienia w głowie i powstawanie uciążliwych dolegliwości bólowych.

To też może Cię zainteresować: Co może być przyczyną ucisku w głowie?

Jaki ból głowy pojawia się w okresie przekwitania?

U części kobiet częstotliwość i nasilenie bólu głowy ulega obniżeniu w okresie menopauzy. Bywa i tak, że długo leczone bóle głowy przed menopauzą potrafią całkowicie ustąpić w okresie przekwitania. Częściej jednak zdarza się, że dokuczliwe bóle głowy w okresie menopauzy nasilają się.

Najczęściej są to bóle o charakterze migrenowym. Natężenie bólu jest różne – od umiarkowanego do silnego. Przy braku leczenia lub źle dobranej terapii dolegliwości bólowe trwają zazwyczaj od 4 do 72 godzin. Z reguły mają pulsujący charakter i umiejscowione są po jednej stronie.

Nasilają się w czasie zwykłej aktywności fizycznej (np. chodzenia lub wchodzenia po schodach), przez co zmuszają do jej unikania. W czasie bólu głowy występują najczęściej dodatkowe dolegliwości, takie jak nudności i wymioty oraz nadwrażliwość na światło i dźwięk. Jeśli napad bólu głowy poprzedzony jest zaburzeniami widzenia, osłabieniem siły mięśniowej, zaburzeniami czucia lub mowy (trwającymi do 60 min.), wtedy można mówić o migrenie przebiegającej z aurą.

Inny typ to bóle głowy o charakterze napięciowym – o niewielkim lub średnim nasileniu. Są epizodyczne i rzadziej trwają przez dłuższy okres, np. miesiąc. Z reguły nie mają charakteru pulsującego. Opisywane są jako jednostajne, tępe i uciskające.

Ból jest najczęściej obustronny, symetryczny, obejmujący całą głowę lub pewne okolice. Nasila się pod wpływem emocji, braku snu, na wskutek zmian atmosferycznych lub po alkoholu Bardzo rzadkie są objawy charakterystyczne dla migreny, takie jak światłowstręt oraz wymioty i nudności. Nie występują tu objawy aury.

Istotne jest, by nie przeoczyć innych stanów, szczególnie nagłych, które również mogą przebiegać z bólami głowy. Stale nasilające się bóle głowy z towarzyszącymi objawami ogólnymi (takimi jak omdlenia, wysoka gorączka, sztywność karku, zaburzenia widzenia) powinny być niezwłocznie konsultowane z lekarzem.

Czytaj również: Postmenopauza – co to jest? Jakie są objawy okresu pomenopauzalnego?

Objawy bólu głowy w czasie menopauzy

Bóle głowy w okresie przekwitania rzadko są objawem izolowanym. Należą one do tzw. zespołu klimakterycznego, czyli zespołu objawów związanych z przekwitaniem. Obecne są tu m.in.:

1. objawy naczynioruchowe (zwane też objawami wypadowymi):

• uderzenia gorąca (często na przemian z uczuciem zimna),
• zaczerwienienia skóry,
• nocne, często zimne poty;

2. objawy somatyczne:

• zawroty i bóle głowy,
• mdłości,
• bóle stawów i kości,
• uczucie ogólnego osłabienia,
• parestezje;

3. objawy psychiczne:

• nadpobudliwość,
• zaburzenia nastroju (częste odczuwanie smutku i rozbicia),
• zaburzenie rytmu snu,
• pogorszenie pamięci.

Przeczytaj też: Ból głowy i wymioty – co oznaczają?

Leczenie bólów głowy w menopauzie

W kontekście bólów głowy w okresie menopauzy sprawą kluczową jest zmiana stylu życia. W leczeniu farmakologicznym bardzo istotna jest ścisła współpraca z lekarzem.

Podejmowane są następujące działania farmakologiczne:

• hormonalna terapia zastępcza;
• leki przeciwmigrenowe – leczenie łagodnych i umiarkowanych migrenowych bólów głowy opiera się głównie na doustnych niesterydowych lekach przeciwzapalnych, w tym kwasie acetylosalicylowym i preparatach złożonych (paracetamol i niesterydowe leki przeciwzapalne skojarzone z kofeiną lub ergotyminą); w leczeniu migreny przewlekłej stosuje się m.in. topiramat lub kwas walproinowy;
• preparaty ziołowe – najlepiej przyjmować je w postaci ciepłego naparu; wśród ziół działanie przeciwbólowe wykazują m.in.: miłorząb, złocień maruna czy kozłek lekarski.

Inne domowe sposoby na bóle głowy w okresie przekwitania to:

• zwiększenie aktywności fizycznej (m.in. spacery, bieganie, pływanie, taniec),
• unikanie stresu,
• wdrożenie zdrowej diety, bogatej w warzywa, owoce i produkty zbożowe, z ograniczeniem wyrobów o wysokiej zawartości tłuszczu, alkoholu i nadmiernego picia kawy,
• zaprzestanie palenia tytoniu.

Hormonalna terapia zastępcza w migrenowym bólu głowy

Hormonalna terapia zastępcza (HTZ) wydaje się być najlepszą metodą łagodzenia dolegliwości w okresie przekwitania. Dodatkowo zapobiega niektórym schorzeniom po menopauzie, takim jak np. osteoporoza.

Terapia polega na suplementacji niedoborów hormonalnych. Stosuje się zwykle dwa rodzaje hormonów, mianowicie estrogeny w połączeniu z progestagenami (TEP). Stosowanie samych estrogenów (TE) dopuszcza się wyłącznie u kobiet, które nie mają macicy. U kobiet z zachowaną macicą TE zwiększa wystąpienie raka endometrium (w ciągu 3 lat 5-krotnie, w ciągu 10 lat 10-krotnie). Preparaty hormonalne dostępne są w formie:

• doustnej – w postaci tabletek,
• domięśniowej – za pomocą zastrzyku,
• dopochwowej – w postaci kremu lub globulek,
• przezskórnej – w postaci żelu bądź plastrów transdermalnych.

Przed włączeniem terapii lekarz ocenia ryzyko leczenia i zleca wykonanie szeregu badań m.in.: badania ginekologicznego, parametrów funkcji wątroby i nerek oraz morfologii, układu krzepnięcia i profilu lipidowego. Jest to konieczne z uwagi na liczne przeciwwskazania do HTZ.

U kobiet cierpiących w okresie przekwitania na bóle głowy o charakterze migrenowym konieczna jest duża ostrożność w stosowaniu HTZ. Zwykle po wyrównaniu zaburzeń hormonalnych dochodzi do poprawy w zakresie dolegliwości bólowych. Ale niejednokrotnie mogą one ulegać nasileniu.

Istotna jest też wspomniana forma podania. U części kobiet przy stosowaniu standardowej terapii w postaci plastrów lub pigułek następuje zwiększenie się częstotliwości i siły bólów głowy. Dlatego tak istotne jest, by znajdować się pod opieką doświadczonego specjalisty, który ma możliwość zmiany dawki, sposobu podawania czy postaci leku.

Czytaj również: Pulsowanie w głowie – jakie są przyczyny uczucia pulsowania w głowie?