Perimenopauza – jakie są pierwsze objawy zbliżającej się menopauzy?

Kiedy pojawiają się pierwsze objawy menopauzy?

Terminem menopauza Światowa Organizacja Zdrowia określa ostatnie krwawienie miesięczne. Jest to konsekwencja utraty pęcherzyków jajnikowych. W okresie rozrodczym obserwuje się fizjologiczny spadek pęcherzyków jajnikowych. Największa redukcja ich ilości ma miejsce po 38. roku życia.

Badania epidemiologiczne wskazują, że pierwsze objawy menopauzy pojawiają się tuż po 47. roku życia. Tylko 10% kobiet nie zgłasza objawów prodromalnych (zwiastujących) menopauzę, a prawie 25% pań jako najczęstszy objaw zapowiadający wystąpienie menopauzy wymienia uderzenia gorąca.

Moment, kiedy występują pierwsze objawy menopauzy jest kwestią indywidualną. W związku z tym obraz kliniczny objawów menopauzy u poszczególnych pacjentek jest różny. Prezentowane spektrum dolegliwości jest konsekwencją wyraźnego spadku stężenia estrogenów. Objawy menopauzy możemy podzielić na krótkotrwałe i długotrwałe.

To też może Cię zainteresować: Uderzenia gorąca w młodym wieku – przyczyny

Perimenopauza – pierwsze objawy przekwitania

Okres okołomenopauzalny obejmuje nie tylko menopauzę, ale także czas ją poprzedzający, który określany jest terminem perimenopauzy. Wówczas w badaniach laboratoryjnych obserwuje się nieznaczny wzrost stężenia gonadotropin, czyli hormonów produkowanych przez przysadkę mózgową, odpowiedzialnych za prawidłowe funkcjonowanie narządów płciowych kobiet oraz spadek poziomu estrogenów.

W okresie poprzedzającym wystąpienie menopauzy kobiety zgłaszają zmianę długości okresu krwawienia lub zwiększenie objętości występujących do tej pory upławów. Ponadto często na tym etapie mamy do czynienia z występowaniem tak zwanych objawów wypadowych, z których najczęstszy określamy potocznie terminem wary, czyli uderzenia gorąca.

Po okresie perimenopauzy następuje właściwa menopauza, która oznacza ostatnie krwawienie miesięczne. Wiek, w którym kobiety przechodzą menopauzę zależy od liczby pęcherzyków Graffa obecnych w jajnikach. U kobiet, u których pierwsza miesiączka pojawiła się stosunkowo późno, statystycznie częściej menopauza występuje w młodszym wieku niż w populacji ogólnej.

Jak rozpoznać zbliżającą się menopauzę?

Wśród pierwszych symptomów zapowiadających menopauzę należy wskazać na krótkotrwałe objawy przekwitania.

• Przede wszystkim są to zaburzenia w zakresie cyklu miesiączkowego o różnym stopniu i charakterze. Początkowo jest to skracanie okresu pomiędzy kolejnymi krwawieniami. Zdarzają się cykle bezowulacyjne, a w końcowym etapie ma miejsce stopniowe wydłużanie się okresu między miesiączkami (aż do całkowitego ich zaniku).
• Czasami zdarza się sytuacja zupełnie odwrotna, tzn. cykle menstruacyjne ulegają wydłużeniu (nawet do 60 dni). Ponadto wahaniom podlega również czas trwania samej miesiączki. Krwawienia mogą utrzymywać się nawet 10–14 dni. Należy wówczas pamiętać o kontroli morfologii krwi, aby uchwycić moment pojawiającej się niedokrwistości.
• Jednymi z najbardziej dokuczliwych pierwszych objawów menopauzy są tak zwane zaburzenia naczynioruchowe, tj. uderzenia gorąca, określane potocznie terminem wary. Uczucie gorąca jest przede wszystkim zlokalizowane w okolicy głowy i szyi. Uderzenia gorąca są związane z zaburzeniem procesu termoregulacji.
• Wiele kobiet zgłasza uczucie kołatania serca czy zaburzenia snu (trudności z zasypianiem, budzenie wcześnie rano, jeszcze przed budzikiem).
• Pojawiają się dysfunkcje układu moczowo-płciowego. Najczęściej są to zapalenia dróg moczowych.
• Wiele kobiet skarży się na bolesne stosunki płciowe z powodu nadmiernej suchości pochwy. Kobiety obserwują w tym okresie wiotczenie tkanek nie tylko w obrębie skóry. Podobne procesy dotyczą tkanek miednicy, dochodzi do obniżenia macicy i wysiłkowego nietrzymania moczu. Przyczyną tych zmian także jest spadek poziomu stężenia estrogenów.
• U dużego odsetka kobiet obserwuje się zmiany w zachowaniu psychospołecznym – dominuje postawa rezygnacyjna lub roszczeniowa, uczucie lęku, trudności w podejmowaniu decyzji, nadmierna płaczliwość.

Wczesna menopauza – co przyspiesza wystąpienie menopauzy?

Badania populacji kobiet okresu menopauzalnego sugerują, iż można mówić o tak zwanych czynnikach ryzyka wcześniejszego wystąpienia menopauzy. Do najważniejszych zaliczamy:

• czynniki genetyczne – zazwyczaj obserwuje się podobny wiek okresu menopauzalnego w przypadku matki i córki;
• używki – palenie papierosów;
• czynniki środowiskowe – zamieszkiwanie obszarów wysokogórskich;
• czynniki endokrynologiczne (uwarunkowane stężeniem hormonów) – zaburzenia miesiączkowania około 40. roku życia, usunięcie jajników;
• leki obniżające poziom estrogenów,
• cukrzyca, choroby układu immunologicznego,
• dieta wegetariańska¹.

Natomiast otyłość (podwyższony wskaźnik BMI), liczne ciąże i porody mogą wpływać na opóźnienie wystąpienia menopauzy. Wśród czynników opóźniających wystąpienie pierwszych objawów wymienia się także stosowanie w przeszłości tabletek antykoncepcyjnych i umiarkowane spożycie alkoholu. Badania dowodzą, że Azjaci, a szczególnie Japończycy, później obserwują u siebie objawy menopauzy.

Jak łagodzić objawy menopauzy?

W celu uregulowania gospodarki hormonalnej pierwszorzędną rolę odgrywa farmakoterapia – HTZ (hormonalna terapia zastępcza). Przyjmowanie hormonów, najczęściej w formie doustnej, pozwala częściowo łagodzić nieprzyjemne objawy menopauzy. Terapia przy użyciu HTZ niesie za sobą szereg możliwych powikłań.

Jednym ze sposobów pozwalających ograniczyć dokuczliwe objawy menopauzy jest stosowanie diety bogatej w naturalne hormony – fitoestrogeny. Na rynku jest dostępnych wiele produktów zawierających estrogeny pochodzenia roślinnego. Przykładem może być soja i siemię lniane.

Na uderzenia gorąca doskonale sprawdza się pluskwica, a na nadmierne pocenie – szałwia i jemioła. Bardzo ważną rolę odgrywa regularna aktywność fizyczna – około 2–3 razy w ciągu tygodnia.