
Skurcze porodowe – czym są, jak i gdzie bolą? Czy istnieje skala bólu porodowego?
W którym momencie rozpoczyna się poród? Wierząc komediom romantycznym, należałoby stwierdzić, że zaraz po odejściu wód płodowych.

położna
Istnieją dwie metody oznaczania terminu porodu. Pierwsza z nich to tzw. reguła Naegelego i najlepiej sprawdza się ona u kobiet, które regularnie miesiączkowały przed zajściem w ciążę. Reguła ta polega na odjęciu od daty ostatniej miesiączki (pierwszy dzień) 3 miesięcy, dodaniu 7 dni i – w zależności od tego, który to był miesiąc – dodaniu roku. Obliczenia takie można wykonać w pamięci, ale dostępne są również elektroniczne kalkulatory porodu (online lub aplikacje na telefon), wyznaczające datę porodu.
Innym sposobem na to, jak obliczyć termin porodu jest badanie USG przeprowadzane między 6. a 14. tygodniem ciąży. Margines błędu przy tej metodzie to 3–5 dni. Określenie wieku ciążowego za pomocą badania USG i na tej podstawie wyznaczenie terminu porodu jest dokładniejszą metodą niż reguła Naegelego – szczególnie jeśli kobieta nie miesiączkuje regularnie.
Istnieje kilka oznak porodu. Należą do nich:
Poród zaczyna się wtedy, gdy pojawiają się regularne skurcze porodowe macicy, czyli przynajmniej 1 skurcz na 10 minut. Do pierwszych objawów porodu zalicza się także pęknięcie błon płodowych i wypłynięcie płynu owodniowego (potocznie zwane odejściem wód płodowych). Poród naturalny dzieli się na cztery fazy:
Istnieje kilka podziałów porodu. Podstawowy to podział na poród naturalny i poród wspomagany cięciem cesarskim. Kolejny podział uwzględniający wiek ciążowy wyróżnia poród przedwczesny (przed 37. tygodniem ciąży), poród o czasie (między 37. a 42. tygodniem ciąży) oraz przeterminowany – ciąża przenoszona (po ukończeniu 42. tygodnia ciąży). Część pacjentek rodzących siłami natury decyduje się na znieczulenie. Najczęściej stosowanym znieczuleniem przy porodzie jest znieczulenie zewnątrzoponowe.
Komplikacje podczas porodu mogą pojawić się na każdym z jego etapów. Jedną z takich komplikacji może być zaburzenie czynności skurczowej macicy, a konkretnie jej osłabienie. W zależności od sytuacji klinicznej można podać ciężarnej oksytocynę, która nasila czynność skurczową i zapewnia tym samym postęp porodu. Obecnie rzadziej stosowany zabieg amniocentezy (nacięcie pęcherza płodowego od strony szyjki macicy) ma na celu zmniejszenie objętości jamy macicy wskutek odpłynięcia wód płodowych, co następnie zwiększa siłę skurczu macicy.
Jednak nie tylko słaba czynność skurczowa jest groźna dla porodu. Zbyt mocne skurcze również niosą ryzyko dla dziecka i matki. Zbyt intensywne skurcze mogą doprowadzić do zmniejszenia przepływu maciczno-łożyskowego i w konsekwencji doprowadzić do niedotlenienia płodu i zaburzeń pracy jego serca. A w przypadku ciężarnej niosą ryzyko pęknięcia macicy.
Przedłużający się drugi okres porodu (na przykład z powodu osłabienia czynności skurczowej albo wyczerpania fizycznego rodzącej) może być wskazaniem do porodu kleszczowego, zastosowania wyciągacza próżniowego lub do cesarki. Podczas tych operacji często wykonywane jest nacięcie krocza. Jednymi z warunków zastosowania kleszczy lub wyciągacza próżniowego jest położenie główkowe, całkowite rozwarcie, pęknięte błony płodowe oraz brak niewspółmierności porodowej.
Coraz częściej na oddziałach położniczych kobiety – w obawie przed bólem porodowym – rodzą z pomocą cięcia cesarskiego, zamiast drogami natury. Mimo istnienia konkretnych wskazań do cięcia cesarskiego, coraz bardziej popularna staje się tzw. cesarka na życzenie. Nie jest to dobry trend w położnictwie. Cięcie cesarskie jest zabiegiem operacyjnym, wymagającym znieczulenia i wiąże się z powikłaniami pooperacyjnymi, jak każda inna operacja. Jakie są zatem wskazania i możliwe powikłania po cesarce? Otóż wskazania do cięcia cesarskiego można podzielić na trzy grupy: nagłe, pilne oraz planowe. Lista jest dość długa, dlatego wymienia się te najczęstsze (stanowiące 85 proc. przyczyn cięć cesarskich):
Najczęstszym i bardzo groźnym powikłaniem po lub w trakcie cięcia cesarskiego jest krwotok. Inne powikłania to: uraz pęcherza moczowego, zapalenie błony śluzowej macicy, nieprawidłowe gojenie się i zakażenie rany po cesarskim cięciu, żylna choroba zatorowo-zakrzepowa. Późniejsze powikłania tego zabiegu to endometrioza w bliźnie po cesarskim cięciu oraz nietrzymanie moczu. Warto więc się poważnie zastanowić nim zdecydujemy się na cesarkę na życzenie.
Ostatnimi laty wzrasta zainteresowanie i popularność porodu w wodzie. Co istotne, aby móc przystąpić do takiego porodu, trzeba się wcześniej odpowiednio przygotować (ukończyć szkołę rodzenia, porozmawiać z lekarzem, położną). Przygotowana musi zostać również osoba towarzysząca (partner, mąż, siostra), bowiem poród w wodzie najczęściej jest jednocześnie porodem rodzinnym. Jak wygląda poród w wodzie? Ciężarna przebywa w wodzie o temperaturze bliskiej naszemu ciału (czyli około 36 stopni Celsjusza) i o głębokości do 50 cm. Rodząca wchodzi do wanny zazwyczaj w momencie, w którym rozwarcie szyjki macicy oceniane jest na około 5 cm. Woda w wannie wymieniana jest podczas porodu na bieżąco. Akcja porodowa w wodzie jest szybsza, mniej stresująca i łagodzi bóle porodowe.
Połóg to pierwsze 6 tygodni po ciąży i porodzie, podczas których organizm kobiety wraca do stanu sprzed ciąży. Wyróżnia się:
Połóg dotyczy zmian ogólnoustrojowych (głównie hormonalnych i w układzie krążenia), gruczołu piersiowego i laktacji oraz zmian w narządach płciowych. W pierwszej połowie połogu występują tzw. odchody połogowe. Jest to wydzielina z pochwy, która początkowo jest krwista, następnie brunatna i ostatecznie białoszarawa. Ustępuje ona wraz z końcem połogu. Podczas połogu należy przywiązywać dużą wagę do higieny krocza. Ważne jest częste przemywanie i suszenie oraz wietrzenie okolicy krocza. Jeśli chodzi o mycie – po każdej wizycie w toalecie kobieta powinna się podmyć (zawsze od strony wzgórka łonowego w stronę odbytu). Podmywać należy się ciepłą wodą, można dodatkowo stosować płyn do higieny intymnej, szare mydło w płynie lub specjalne ziołowe preparaty dostępne w aptece. Dopóki występuje krwista wydzielina z pochwy, należy unikać kąpieli w wannie – rozszerza ona naczynia i może nasilać krwawienie.
Równie ważne jest wietrzenie okolicy krocza. Należy unikać obcisłej i syntetycznej bielizny, rajstop oraz syntetycznych spodni i spódnic, które nie przepuszczają powietrza. Po każdej wizycie w toalecie i wymianie podpaski należy się podmyć, a następnie osuszyć delikatnie jednorazowym ręcznikiem papierowym.
Co do podpasek – powinno się je wymieniać podczas każdej wizyty w toalecie oraz przed każdym karmieniem dziecka piersią. Wyrzut oksytocyny podczas karmienia piersią powoduje skurcze macicy i w związku z tym opróżnianie się macicy z odchodów połogowych.
W którym momencie rozpoczyna się poród? Wierząc komediom romantycznym, należałoby stwierdzić, że zaraz po odejściu wód płodowych.
położna
Oczekiwanie na dziecko to stresujący czas dla rodziców. Pomijając zmiany, które zachodzą w organizmie kobiety w czasie ciąży, wiele osób ma wątpliwości co do tego, jak właściwie przebiega poród i czego można się po nim spodziewać.
dr nauk medycznych
Coraz więcej kobiet stosuje w porodzie dobroczynne działanie wody, szczególnie w pierwszym okresie porodu – woda ma działanie relaksujące, łagodzące ból, obniżające napięcie i lęk. Warto wiedzieć, dlaczego woda ma tak pożądane działanie, w jaki sposób z niej korzystać oraz kiedy można, a kiedy nie należy stosować jej w czasie porodu.
położna, psycholog
Poród jest wyjątkowym momentem w życiu kobiety – zarówno niesamowicie wzruszającym, bo wiąże się z narodzinami dziecka, jak i również bardzo bolesnym. Dlatego też kluczowym aspektem dla przyszłych matek jest optymalne łagodzenie bólu w trakcie tego procesu.
lekarz
Okres karmienia piersią to wyjątkowy czas dla matki i dziecka. Aby przebiegał prawidłowo i wspierał zdrowie młodej mamy oraz jej maluszka, wymaga odpowiedniego przygotowania żywieniowego.
dietetyk kliniczny i sportowy
Gdy termin porodu mija, przyszła mama z niecierpliwością wyczekuje sygnałów świadczących o rozpoczęciu akcji porodowej.
chemik
Krew pępowinowa, bogata w komórki macierzyste, bywa wykorzystywana do leczenia wielu poważnych chorób. Jej pobranie jest bezpieczne i proste, jednak – co ważne – jedyną okazją do zabezpieczenia komórek macierzystych z krwi pępowinowej jest poród.
chemik
Nietrzymanie moczu w trzecim trymestrze ciąży oraz po porodzie zdarza się wielu pacjentkom. Według niektórych statystyk, może ono dotyczyć nawet co drugiej kobiety po porodzie naturalnym.
położna
Bezpośrednio po porodzie następuje u kobiety okres, który nazywamy połogiem. Jest to czas, w którym organizm świeżo upieczonej mamy stopniowo wraca do stanu sprzed ciąży.
położna
Każda kobieta ma inne oczekiwania dotyczące przebiegu narodzin swojego dziecka. Są pacjentki, które chcą rodzić całkowicie naturalnie i bez znieczulenia, i są panie, które pragną skorzystać z dostępnych metod analgezji, aby zmniejszyć lub całkowicie wyeliminować dolegliwości bólowe podczas porodu siłami natury.
położna
Stan przedrzucawkowy (preeklampsja, PE, dawniej – zatrucie ciążowe lub gestoza) jest chorobą o złożonym podłożu i skomplikowanej patogenezie, która do dzisiejszego dnia nie została dokładnie zbadana. Zapadalność na stan przedrzucawkowy u kobiet ciężarnych wynosi około 4%, co oznacza, że nie jest to patologia, która występuje tak często, jak np.
położna
Wielu rodziców zastanawia się, jaką grupę krwi będzie miało dziecko. Decydują o tym geny przekazane przez matkę i ojca.
dziennikarka
W Polsce lawinowo rośnie liczba wykonywanych cięć cesarskich – od 2000 roku do 2018 roku odsetek zabiegów zwiększył się z 20% do aż 43,9%.
psycholog
Makrosomia płodu może być zjawiskiem stwarzającym ryzyko zarówno dla ciężarnej kobiety, jak i dla jej nienarodzonego dziecka. Zjawisko to może dotyczyć nawet jednej na pięć ciąży na całym świecie.
dr nauk medycznych
Większość mam, która wychodzi ze szpitala po porodzie, czuje się zagubiona i bezradna. Obawia się, czy poradzi sobie w nowej roli oraz sprosta nowym obowiązkom.
położna
O zawodzie, jakim jest doula, coraz częściej mówi się w mediach. Głośno o nim także wśród przyszłych i świeżo upieczonych mam oraz kobiet, które dopiero planują swoje macierzyństwo.
położna
Za Tobą 36. tydzień ciąży i już nie możesz doczekać się chwili, gdy w końcu będziesz mogła przytulić swoje dziecko?
położna
Niektóre kobiety po porodzie przechodzą tak zwany baby blues – znany także jako przygnębienie poporodowe. Na czym właściwie polega ten stan?
położna, psycholog
Okres ciąży to czas wyjątkowych zmian w ciele kobiety i intensywnych przygotowań do porodu. Ciężarne często martwią się o rozstępy lub zmagają z suchością skóry i bardzo dużo czasu związanego z pielęgnacją poświęcają na stosowanie balsamów i olejków ujędrniających lub nawilżających.
położna
Wśród licznych patologii położniczych dosyć często wymienia się matczyno-płodowy konflikt serologiczny. Konflikt serologiczny jest następstwem niezgodności antygenu układu Rh grup krwi u matki i jej dziecka.
położna
W ciąży donoszonej rozwieranie szyjki macicy związane jest ściśle z jej dojrzewaniem. Oprócz dojrzałości szyjki macicy w mechanizmie jej rozwierania istotne znaczenie ma czynność skurczowa włókien mięśniowych macicy oraz ich zdolność do kurczenia się i rozkurczania.
położna
Jedną z dróg zakończenia ciąży, obok porodu naturalnego, jest cięcie cesarskie. Cięcie cesarskie jest olbrzymim zabiegiem, który jest wykonywany w stanach zagrożenia zdrowia i życia zarówno matki jak i dziecka.
położna
Lewatywa znana jest już od starożytności.
specjalista zdrowia publicznego
Choć poród kleszczowy owiany jest złą sławą, niekiedy bywa jedynym sposobem na bezpieczne sprowadzenie dziecka na świat. Jest to poród zabiegowy, który w wyjątkowych przypadkach uskutecznia się u kobiet rodzących siłami natury.
położna
Nie można jednoznacznie stwierdzić czy seks w czasie ciąży wywołuje poród. Za tym, że może przyspieszyć i ułatwić akcje porodową wskazują właściwości hormonów, które wytwarzają się w organizmie ciężarnej w czasie uprawiania seksu.
położna
Amniotomia, czyli sztuczne przebicie pęcherza płodowego podczas porodu jest jedną z najstarszych metod indukcji porodu, czyli wywołaniem akcji porodowej. Upuszczenie wód płodowych nie powinno być stosowane rutynowo, a jedynie wtedy, kiedy istnieje konieczność wpłynięcia na poród.
położna
Krocze podczas porodu poddawane jest ogromnym siłom i napięciom. Przez kanał rodny przechodzi główka dziecka co powoduje ekstremalne obciążone wszystkich struktur krocza.
położna
Nie ma bardziej wyjątkowego dowodu na to, że w organizmie ciężarnej rozwija się nowe życie, jak moment w kalendarzu ciąży, kiedy zaczyna ona odczuwać pierwsze ruchy dziecka. Wówczas zaczynają rodzić się pytania dotyczące ilości ruchów, ich natężenia i charakteru.
położna
Bliźnięta jednojajowe (jedno- lub monozygotyczne) zdarzają się bardzo rzadko. Jedynie 0,4% wszystkich ciąż to ciąże powstałe z jednej komórki jajowej, zapłodnionej przez jeden plemnik.
położna
Cewnik Foleya, znany powszechnie z zastosowania w schorzeniach układu moczowego, jest również bardzo istotnym narzędziem terapeutycznym w położnictwie. Za pomocą balonika Foleya w ciąży możliwe jest wstępne przygotowanie szyjki macicy do porodu naturalnego.
lekarz