Skład mleka kobiecego – dlaczego nigdy nie dorówna mu żadna mieszanka?
W komunikatach prasowych i telewizyjnych często można się spotkać ze stwierdzeniem, że mleko matki jest pokarmem doskonałym. Stosunkowo rzadko zastanawiamy się jednak, co to właściwie znaczy. Otóż skład mleka kobiecego jest w pełni przystosowany do potrzeb żywieniowych noworodka, a co najważniejsze – jest on modyfikowany nie tylko w zależności od etapu rozwoju dziecka, ale nawet pory dnia.
Pokarm naturalny zawiera:
lekkostrawne dla dziecka i łatwo przyswajalne tłuszcze, które dostarczają mu aż 40–55% energii do życia;
laktozę, która także jest ważnym źródłem energii;
kwasy tłuszczowe, które wspierają rozwój układu nerwowego i mózgu;
oligosacharydy, które pełnią funkcję prebiotyków;
ponad 400 różnych białek pełniących funkcje odżywcze oraz budulcowe;
immunoglobuliny: IgA, IgG i IgM, laktoferrynę oraz lizozym, które wspierają odporność dziecka;
cenne dla zdrowia minerały i witaminy.
Skład mleka matki jest spełnieniem wszystkich potrzeb dziecka, a – co ważne – pokarm naturalny od jednej kobiety może posłużyć do wykarmienia innego noworodka. Takiego, którego mama nie może karmić piersią. W ten sposób działają banki mleka kobiecego, w których mleko matki nierzadko traktowane jest jak lekarstwo na oddziałach Intensywnej Terapii Noworodka.
Przeczytaj również:
D-MER – trudne emocje podczas karmienia piersią
Siara – pierwsze mleko matki
Jak już zaznaczono we wstępie, siara (określana mianem colostrum lub młodziwa) to pierwsze mleko matki. Pojawia się w 1.–2 .dobie po porodzie i jest niezwykle wartościowym pokarmem dla dziecka. Siara jest gęstym płynem o żółtym zabarwieniu, produkowanym w niewielkich ilościach. Nie bez powodu – żołądek nowo narodzonego dziecka nie jest w stanie przyjąć dużej porcji pokarmu. W czasie jednego karmienia dziecko przyjmuje średnio 2–10 ml siary, czyli tyle co 1–2 łyżeczki od herbaty. W ciągu dnia noworodek spożywa około 100 ml pierwszego mleka matki.
Siara – pokarm kobiecy na wagę złota
Okres karmienia piersią bywa wyzwaniem. Są kobiety, które nie wyobrażają sobie karmić dziecka inaczej i pokonają każdą przeszkodę byle tylko utrzymać laktację. Są też takie, które wolą podać dziecku mieszankę mleczną i nie powinniśmy dyskutować z ich decyzją. Warto jednak uświadomić świeżo upieczonym mamom, jak cenna jest siara.
Pierwsze mleko matki:
to bogate źródło oligosacharydów (HMO);
zawiera niezbędne do zbudowania wydajnego systemu odpornościowego immunoglobuliny – w tym immunoglobuliny IgA (siara jest ich jedynym źródłem!);
obfituje w czynniki wzrostu;
zawiera aminokwasy;
zawiera witaminy i sole mineralne.
Siara jest więc nie tylko „pierwszą szczepionką dziecka”, ale także pokarmem, który wspiera rozwój układu pokarmowego maluszka. Bardzo ważne jest pierwsze przystawienie dziecka do piersi tuż po porodzie – i to niezależnie od tego, czy poród odbył się naturalnie, czy przez cesarskie cięcie.
Przeczytaj również:
Kto nie może karmić piersią? Przeciwwskazania do karmienia piersią
Zalety siary dla dziecka
Siara, czyli pierwsze kobiece mleko, dzięki swojemu unikalnemu składowi wspiera dziecko w procesie adaptacji w nowym świecie. Oprócz tego, że oczywiście zaspokaja potrzeby odżywcze nowo narodzonego organizmu, wykazuje również liczne działania długofalowe. Jak wpływa siara na organizm dziecka?
Wpływ siary na zdrowie noworodka
Za sprawą immunoglobulin A stymuluje układ immunologiczny noworodka;
działa jak naturalny antybiotyk czy lek przeciwwirusowy, chroniąc je przed atakami chorobotwórczych drobnoustrojów;
siara działa także silnie przeczyszczająco, dzięki czemu przyspiesza wydalanie smółki, czyli pierwszego stolca. Wraz ze smółką wydalane są spore ilości bilirubiny, można więc powiedzieć, że zapobiega rozwojowi żółtaczki fizjologicznej;
chroni przed odwodnieniem;
dzięki zawartości immunoglobulin A, które poprzez swoje działanie na układ pokarmowy uszczelniają jego ściany (większość bowiem osadza się na błonie śluzowej jelit), siara zmniejsza u dziecka ryzyko rozwoju alergii;
zapobiega hipoglikemii.
Dlaczego siara i zawarte w niej substancje są takie istotne dla noworodka? Przede wszystkim ze względu na fakt, iż organizm noworodka nie jest w stanie samodzielnie syntetyzować immunoglobuliny A. Jej produkcja, w bardzo niewielkich ilościach, rozpoczyna się dopiero około 3. miesiąca życia i dopiero w wieku około 12 miesięcy osiąga poziom wystarczający, by pełnić funkcje ochronne dla organizmu.
Przeczytaj również:
Sapka niemowlęca – przyczyny, objawy, kiedy mija, jak leczyć?
Liczy się nawet kropla siary
Nawet jeśli matka nie zamierza karmić piersią, warto by dziecko skorzystało z dobroczynnego działania siary i warto rozważyć podanie dziecku choć kilku kropel siary. Można to zrobić łyżeczką, strzykawką lub po prostu na czystym palcu. Nawet tak niewielka ilość ma znaczenie dla jego odporności i rozwoju w pierwszych dniach życia.
Mleko matki – czym jest mleko przejściowe?
Mleko przejściowe to kolejna odsłona mleka kobiecego występująca po okresie siary – czyli w pierwszych dniach po porodzie – i poprzedzająca pojawienie się mleka dojrzałego. Produkcja mleka przejściowego zaczyna się zazwyczaj ok. 2.–5. dnia po porodzie i trwa do ok. 2 tygodni. W tym czasie organizm matki dostosowuje skład mleka do wciąż zmieniających się potrzeb noworodka.
Mleko przejściowe różni się od siary przede wszystkim większą ilością: tłuszczu, laktozy i kalorii, co pomaga zaspokoić rosnące potrzeby energetyczne dziecka. Jednocześnie nadal zawiera wysoki poziom: przeciwciał, białek ochronnych i enzymów wspierających niedojrzały układ odpornościowy oraz trawienny niemowlęcia. Objętość mleka przejściowego stopniowo wzrasta, co pozwala noworodkowi na przyjmowanie większych porcji pokarmu wraz z rozwijającą się zdolnością ssania i trawienia.
Mleko matki – kiedy pojawia się mleko dojrzałe?
Mleko dojrzałe to w pełni rozwinięty rodzaj mleka kobiecego. Jego skład jest dynamiczny i zmienia się w odpowiedzi na: wiek niemowlęcia, porę dnia, a nawet stan zdrowia dziecka, co czyni je unikalnym i zarazem uniwersalnym pokarmem. Zawiera składniki odżywcze, które wspierają rozwój fizyczny i poznawczy, a także substancje bioaktywne, które chronią przed infekcjami i wspierają dojrzewanie układu odpornościowego dziecka. Skład mleka dojrzałego obfituje w: łatwo przyswajalne białka, węglowodany, tłuszcze, kwasy DHA, witaminy i minerały oraz czynniki bioaktywne.
współpraca: diagnostka laboratoryjna Natalia Michalak
