Mleko modyfikowane – skład, właściwości, zastosowanie, wskazania i przeciwwskazania, jakie wybrać?

Czym jest mleko modyfikowane?

Mleko modyfikowane to mieszanka mleczna przeznaczona do żywienia noworodków i niemowląt. Ma ona postać proszku, który rozrabia się z wodą, w odpowiednich proporcjach. Mleko modyfikowane zastępuje dziecku mleko matki, choć jego skład nie jest tak perfekcyjnie dopasowany do potrzeb malucha jak pokarm naturalny.

Mleko modyfikowane powstaje na bazie mleka krowiego lub (rzadziej) koziego poddanego zmianom jakościowym i ilościowym. Za wzór do określenia składu mieszanki mlecznej służy mleko kobiece. Mleka modyfikowane dostosowane są do podstawowych potrzeb żywieniowych noworodków i niemowląt. Producenci mieszanek mlecznych prześcigają się w wymyślaniu bogatych receptur, które wspierają prawidłowy rozwój dzieci, ale pediatrzy podkreślają, że nawet najlepsze mleko modyfikowane nie jest w stanie zastąpić pokarmu kobiecego. Dlatego też coraz większą popularnością cieszą się banki mleka, w których przebadane dawczynie mogą dzielić się nadmiarem mleka z potrzebującymi maluszkami.

Jakie rodzaje mleka modyfikowanego są dostępne w sklepach i aptekach?

Mleko modyfikowane dla niemowląt i nowo narodzonych dzieci dostępne jest w wielu różnych wersjach, które różnią się od siebie składem, przeznaczeniem, ceną oraz dostępnością (niektóre mleka modyfikowane wydawane są tylko na receptę). Podstawowy podział mieszanek mlecznych dla dzieci wygląda następująco:

• mleko początkowe (oznaczone cyfrą 1) – mleko początkowe przeznaczone dla dzieci od pierwszych dni życia do 6 miesiąca; często wzbogacone o prebiotyki, probiotyki, nukleotydy oraz witaminy i minerały wspierające rozwój fizyczny i umysłowy dziecka;
• mleka następne (oznaczone cyfrą 2,3 lub 4 w zależności od wieku dziecka) – to mieszanka na bazie mleka krowiego przeznaczona do żywienia starszych dzieci, w wieku od 6 miesięcy do trzech lat;
• mleko dla dzieci, które mają tendencję do ulewania – mleko ze specjalnie zmodyfikowanym składem, który redukuje problem cofania się pokarmu;
• mleko hipoalergiczne – mleko zastępcze podawane dzieciom ze skłonnością do nietolerancji i alergii pokarmowych; mieszanki eHF przeznaczone są dla dzieci, które nie tolerują białek mleka krowiego, a mieszanki AAF zalecane są przy alergii na białka mleka krowiego;
• mleka specjalistyczne – dostosowane do specjalnych potrzeb żywieniowych noworodków i niemowląt, np. mleko modyfikowane bez laktozy; mleko modyfikowane bez glutenu;
• mleko dla wcześniaków – mleko modyfikowane przeznaczone do żywienia dzieci urodzonych przedwcześnie i tych z niską masą urodzeniową.

Mleko dla wcześniaków cechuje się starannie opracowaną formułą, w której przeważają najważniejsze składniki odżywcze, takie jak białko, tłuszcze i węglowodany w ilościach odpowiadającym potrzebom malucha.

Kiedy podawać mleko modyfikowane?

Jak już wspomnieliśmy we wstępie, mleko modyfikowane podaje się dzieciom w przypadku, gdy karmienie piersią jest niemożliwe lub niewystarczające.

Istnieją różne przyczyny, dla których matka może nie być w stanie karmić dziecka piersią. Możemy wymienić wśród nich problemy zdrowotne kobiety, stosowanie przez nią niektórych leków (np. przeciwdepresyjnych, przeciwwirusowych) oraz brak wystarczającej ilości pokarmu. Niektórzy rodzice decydują się na karmienie dziecka mlekiem modyfikowanym z powodów osobistych i taką decyzję również należy uszanować, choć warto wcześniej przedstawić rodzicom wszystkie korzyści, jakie płyną z karmienia piersią. Podsumowując, mleko modyfikowane dla niemowląt i nowo narodzonych dzieci podaje się:

• w zastępstwie mleka matki;
• jako uzupełnienie karmienia piersią (np. gdy dziecko zbyt wolno przybiera na wadze, a mama nie ma wystarczająco dużo pokarmu);
• z powodu alergii lub nietolerancji pokarmowych.

Warto zaznaczyć, że alergia na mleko matki jest bardzo rzadka i występuje u 0,5-1% dzieci. Karmienie piersią jest wręcz czynnikiem chroniącym dziecko przed nietolerancjami pokarmowymi, ponieważ wspiera ono rozwój układu immunologicznego i pokarmowego malucha. Dzieci karmione piersią otrzymują pokarm w pełni dostosowany do swoich potrzeb.

Co zawiera mleko modyfikowane?

Mleko modyfikowane zawiera białko, które jest dostosowane ilościowo i jakościowo do potrzeb noworodków i niemowląt. Zwykle jest to białko mleka krowiego, które zostało odpowiednio przetworzone, aby ułatwić dziecku trawienie. Kolejnym ważnym elementem składu mleka modyfikowanego są:

• węglowodany – np. laktoza;
• tłuszcze – zwykle jest to kompozycja olejów roślinnych;
• witaminy i minerały – mleko modyfikowane jest wzbogacane w szereg witamin i minerałów, takich jak żelazo, wapń, witaminy A, D i wiele innych, które są niezbędne do prawidłowego wzrostu i rozwoju dziecka;
• nienasycone kwasy tłuszczowe z grupy omega-3 i 6;
• prebiotyki i probiotyki.

Mleko modyfikowane dla niemowląt i nowo narodzonych dzieci powinno być wolne od tłuszczu palmowego, syropu glukozowego i maltodekstryny.

Jakie mleko modyfikowane wybrać? Które mleko w proszku jest najlepsze?

Wybór odpowiedniego mleka modyfikowanego dla dziecka dobrze jest poprzedzić konsultacją z pediatrą. Specjalista, który zna historię zdrowotną malucha, najlepiej doradzi w kwestii zakupu odpowiedniej mieszanki mlecznej. Na rynku dostępne są produkty różnych marek i o różnym składzie. Wybierając mleko zastępcze, trzeba zwrócić uwagę na:

• wiek maluszka;
• jego indywidualne potrzeby żywieniowe;
• skład produktu;
• opinie innych mam.

Nie zawsze uda się dopasować mleko modyfikowane za pierwszym razem. Należy obserwować, jak dziecko reaguje na wybraną mieszankę. Jeśli pojawiają się jakiekolwiek niepokojące objawy, takie jak problemy trawienne, ulewanie, zaparcia, wysypka lub inne reakcje alergiczne, trzeba skonsultować się z lekarzem.