Laktoza – czym jest, gdzie występuje?

Co to jest laktoza?

Laktoza nazywana jest potocznie cukrem mlecznym. Składa się z dwóch cukrów prostych: galaktozy oraz glukozy. Aby organizm był w stanie strawić oraz wchłonąć laktozę, musi najpierw rozłożyć ją na cukry proste. Enzymem odpowiedzialnym za rozkład jest laktaza.

Najwięcej laktazy wytwarzają noworodki oraz niemowlęta. Wraz z wiekiem stężenie tego enzymu ulega zmniejszeniu. W konsekwencji może dojść do pojawienia się nietolerancji laktozy. Jedynie 30% dorosłych jest w stanie syntetyzować laktazę.

Laktoza – w jakich produktach występuje?

Poniżej prezentujemy listę produktów zawierających najwięcej laktozy.

• mleko oraz produkty mleczne;
• śmietanka do kawy;
• bita śmietana;
• lody;
• sery żółte
• sery białe, np. twaróg;
• masło.

Warto również wspomnieć, że laktoza dość często występuje w lekach. Pełni funkcję pomocniczą lub stanowi wypełniacz. Jest to popularny składnik suplementów diety, środków antykoncepcyjnych czy preparatów homeopatycznych.

Czytaj również: Dieta bezmleczna – jak ją dobrze skomponować?

Nietolerancja laktozy – przyczyny

Dolegliwość może mieć charakter wrodzony, pierwotny lub nabyty.

• Wrodzona nietolerancja laktozy. Schorzenie, które zdarza się bardzo rzadko. Organizm od urodzenia nie jest w stanie wytworzyć laktazy. Dziecko z tego typu nietolerancją nie może być karmione piersią. Należy mu podawać specjalne mleko pozbawione laktozy.
• Pierwotna nietolerancja laktozy. Związana ze spadkiem produkcji laktazy wraz z wiekiem. Pierwsze objawy pojawiają się najczęściej w okresie dojrzewania lub wczesnej dorosłości.
• Nabyta nietolerancja laktozy. Spowodowana uszkodzeniem nabłonka jelitowego w wyniku choroby. Konsekwencją może być zaburzenie produkcji laktozy.

Jakie choroby mogą spowodować nabytą nietolerancję laktozy?

• alergie pokarmowe (np. celiakia);
• zespół jelita krótkiego;
• martwicze zapalenie jelita;
• mukowiscydoza;
• choroby pasożytnicze;
• choroba Leśniowskiego-Crohna;
• inne schorzenia autoimmunologiczne.

Jakie są objawy nietolerancji cukru mlecznego?

Symptomy świadczące o nietolerancji laktozy są dość niespecyficzne. Pojawiają się zwykle po kilku, a nawet kilkunastu godzinach od zjedzenia posiłku zawierającego laktozę. W związku z tym pacjenci często nie dostrzegają zależności między objawami a spożytym wcześniej pokarmem.

Do najpopularniejszych dolegliwości zaliczamy:

• bóle brzucha;
• uczucie pełności w brzuchu;
• wzmożone wydalanie gazów;
• kolki;
• biegunka;
• mdłości i wymioty.

Stopnień nasilenia wyżej wymienionych symptomów zależy od trzech czynników:

• stopnia niedoboru laktazy;
• ilości spożytej laktozy;
• postaci pokarmu, który zawiera laktozę.

Jak się leczy nietolerancję cukru mlecznego?

Nietolerancja laktozy jest schorzeniem nieuleczalnym. Aby pozbyć się nieprzyjemnych symptomów ze strony układu pokarmowego, należy wyeliminować z codziennej diety produkty zawierających laktozę. Innym rozwiązaniem jest stosowanie preparatów zawierających laktazę. Przyjmuje się je trakcie jedzenia nabiału.

Osoby, w przypadku których wciąż produkowana jest laktaza, jednak w zmniejszonej ilości, mogą śmiało sięgać po fermentowane produkty mleczne, takie jak: maślanka, kefir czy twarde sery dojrzewające (na skutek fermentacji dwucukier zostaje rozłożony przez bakterie mlekowe).

Niedobór laktazy u niemowląt

Temat problemów z trawieniem laktozy pojawia się często przy okazji kolek niemowlęcych. Jedną z przyczyn bólów brzuszka u niemowląt może być niedobór enzymu trawiącego laktozę - laktazy. Układ trawienny niemowląt dopiero uczy się radzenia sobie z pokarmem, więc zdarzają się przypadki, że nie wszystkie enzymy produkowane są wystarczającej ilości. W takich przypadkach przed każdy karmieniem podaje się dzieciom enzym laktaza w postaci kropelek.

Czytaj również: Kolki u niemowląt – jak im zaradzić?

Alergia na mleko czy nietolerancja laktozy?

Nietolerancja laktozy i uczulenie na mleko to pojęcia, które często stosowane są zamiennie. Jest to błąd, gdyż w istocie mamy do czynienia z zupełnie różnymi przypadłościami. Uczulenie na mleko jest nadmierną reakcją układu immunologicznego na alergen, którym w tym przypadku jest białko mleka krowiego. Objawy pojawiają się bezpośrednio spożyciu mleka. Głównie są to symptomy skórne, najczęściej pokrzywka. W skrajnych przypadkach mogą wystąpić dolegliwości oddechowe, takie jak katar czy duszności.