Ból trzustki – gdzie boli trzustka, jak boli trzustka?

Ból trzustki – przyczyny – o czym może świadczyć ból trzustki?

Wśród jednostek chorobowych, które przebiegają z bólem trzustki, wymienić należy stany zapalne tego organu. Od czego boli trzustka?

• Ostre zapalenie trzustki (OZT) – rozwija się wskutek aktywacji enzymów trzustkowych, jeszcze w obrębie narządu. W warunkach prawidłowych pozostają one nieczynne aż do momentu wydzielenia do przewodu pokarmowego. Ostre zapalenie trzustki jest zwykle spowodowane przez choroby pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych oraz nadużywanie wysokoprocentowego alkoholu. Przebieg zapalenia może być różny – od łagodnego po ciężkie, które należy leczyć w wyspecjalizowanych ośrodkach.
• Przewlekłe zapalenie trzustki (PZT) – schorzenie to charakteryzuje się powolnymi, postępującymi zmianami w obrębie miąższu narządu. Niestety zmiany spowodowane przez przewlekłe zapalenie trzustki są nieodwracalne i doprowadzają do niewydolności trzustki.
• Torbiele – zazwyczaj są to zbiorniki płynowe wypełnione sokiem trzustkowym. Najczęściej mają charakter nowotworowy lub stanowią powikłanie ostrego bądź przewlekłego zapalenia trzustki.
• Rak trzustki – daje on silne dolegliwości w postaci bólu nadbrzusza. Ból przy raku trzustki opisywany jest jako jeden z najsilniejszych, jakich może doświadczyć człowiek. Rak trzustki daje złe rokowania.

Za opisywany ból trzustki nie są odpowiedzialne wyłącznie schorzenia omawianego organu. Nierzadko mamy też do czynienia z bólem trzustki po alkoholu.

Czytaj również: Ból brzucha i pleców

Ból trzustki – gdzie boli trzustka?

Ból pojawiający się wskutek procesów chorobowych obejmujących trzustkę różni się w zależności od przyczyny. Cechą wspólną jest jego lokalizacja. Zazwyczaj pacjent odczuwa dolegliwości w nadbrzuszu (silny, promieniujący ból nadbrzusza). Często ten typ bólu promieniuje w kierunku pleców, wydaje się być opasujący. Mówiąc – boli mnie trzustka, trzeba mieć na uwadze, że bardzo wiele różnych przyczyn wywołuje ból jamy brzusznej i pleców.

Ból trzustki powodowany przez przewlekłe zapalenie trzustki ma charakter napadowy. Epizody mogą trwać wiele godzin, nawet do kilku dni, przedzielone są okresami bez dolegliwości. Nasilenie, częstość i czas występowania symptomu są odmienne u poszczególnych pacjentów.

To też może Cię zainteresować: Ból pleców po prawej stronie

Ostre zapalenie trzustki charakteryzuje się ciągłym, świdrującym bólem, który niejednokrotnie ustępuje dopiero po dożylnym podaniu przeciwbólowych leków opioidowych. U niektórych pacjentów może pojawić się po lewej stronie nadbrzusza. Jeżeli przyczyną ostrego stanu było zwiększenie ciśnienia w przewodzie trzustkowym, ból pojawia się nagle.

Czytaj również: Ból z lewej strony pod zebrami – co to może być?

Ból trzustki z tłem alkoholowym narasta stopniowo przez kilka dni. Chorzy zazwyczaj przyjmują pozycję siedzącą, pochyloną do przodu, która przynosi nieznaczną ulgę. Natomiast kaszel, poruszanie się, czy głębokie oddychanie powodują zaostrzenie odczuwanych dolegliwości. Ból nie ustępuje po wypróżnieniu się, a jego nasilenie występuje po spożyciu posiłku. Bardzo często towarzyszą mu nudności i wymioty.

Czytaj również: Ból pod piersiami – co może oznaczać?

Torbiele trzustki, w zależności od wielkości i umiejscowienia, powodują pobolewanie lub ostry ból w nadbrzuszu.

Gdzie boli trzustka – rysunek

Zobacz też: Ból z prawej strony pod żebrami – co może oznaczać?

Rak trzustki – najgroźniejsza przyczyna bólu

W przypadku nowotworu złośliwego trzustki ból pojawia się dopiero w zaawansowanym stadium. Objawy raka trzustki w fazie wstępnej są niecharakterystyczne:

• dyskomfort odczuwany w jamie brzusznej (wzdęty i wrażliwy brzuch),
• brak apetytu,
• spadek masy ciała,
• biegunka,
• nudności.

Powoduje to późne wykrywanie choroby, co przyczynia się do złego rokowania dla pacjenta. Rak trzustki jest bardzo agresywny, charakteryzuje go szybki wzrost, duża skłonność do naciekania sąsiednich struktur oraz liczne przerzuty w węzłach chłonnych, wątrobie i narządach odległych.

Zobacz też: Gorzki posmak w ustach – przyczyny

Jakie są przyczyny raka trzustki? Wśród czynników ryzyka rozwoju nowotworu znajdują się:

• palenie tytoniu,
• przewlekłe zapalenie trzustki,
• predyspozycja genetyczna,
• genetyczne zespoły nowotworowe (na przykład dziedziczny rak piersi lub rak jajnika),
• otyłość,
• cukrzyca.

Zobacz też: Ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do nóg

Rak trzustki dopiero w zaawansowanym stadium daje objawy pod postacią bólu. Czasem jest on odczuwany wyłącznie na plecach. Jego natężenie jest bardzo silne, a charakter ciągły. Ułożenie w pozycji leżącej na boku z podkurczonymi nogami oraz głową przygiętą do klatki piersiowej może złagodzić bolesność.

Ze względu na niekorzystny przebieg choroby i wysoką śmiertelność warto wiedzieć, jak dbać o trzustkę. Trzeba tu uwzględnić profilaktykę chorób trzustki oraz modyfikację stylu życia, która pomoże wyeliminować czynniki, na które człowiek ma wpływ. Przede wszystkim należy zaprzestać palenia papierosów. Redukcja masy ciała natomiast pomoże zapobiec rozwojowi cukrzycy typu 2.

Przeczytaj też: Ból pod lewą łopatką – przyczyny, jak leczyć?

Czy to ból trzustki? Badania przy bólu trzustki

Ból jest symptomem bardzo charakterystycznym dla schorzeń trzustki (np. podrażnienia trzustki). Wraz z innymi objawami prezentowanymi przez pacjenta pozwala na wstępne postawienie diagnozy, która musi być potwierdzona badaniami dodatkowymi.

Jakie badania wykorzystuje się do oceny bólu trzustki? Bardzo pomocne są badania laboratoryjne pozwalające na określenie aktywności enzymów trzustkowych. Ich wzrost ponad normę świadczyć może o rozwijającym się OZT, natomiast w PZT lub raku wyniki w wielu przypadkach pozostają prawidłowe. Zmiany w obrębie morfologii krwi lub zwiększenie stężenia białek ostrej fazy także mogą przemawiać za toczącym się w organizmie zapaleniem.

Ponadto wykorzystuje się badania obrazowe, takie jak: USG, tomografię komputerową wraz z kontrastem, rezonans magnetyczny, które pozwalają na stwierdzenie nieprawidłowości w obrębie organu.

Innym badaniem stosowanym w diagnostyce bólu trzustki jest ECPW, dzięki któremu, pod kontrolą promieni Roentgena, ocenić można przewody trzustkowe.

Czytaj również: Ból w klatce piersiowej po prawej stronie

Inne przyczyny bólu w nadbrzuszu

W przypadku wielu chorób ból w nadbrzuszu jest jedną ze składowych obrazu klinicznego. Nie tylko trzustka może powodować bolesność tej okolicy. Wywołują ją między innymi:

• choroba refluksowa przełyku,
• choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy,
• choroby dróg żółciowych,
• ostre zapalenie wątroby,
• nowotwory złośliwe żołądka.

Przeczytaj też: Ból brzucha po alkoholu

Trzeba pamiętać, że nawet zawał serca, w niektórych przypadkach, objawia się silnym bólem nadbrzusza. Także przewlekle przyjmowane niesterydowe leki przeciwzapalne lub antybiotyki doustne mogą wywoływać ból.

Ból trzustki pojawia się również w przebiegu zaburzeń metabolicznych: cukrzycy, nadczynności i niedoczynności przytarczyc lub przy nieprawidłowym poziomie elektrolitów. Wiele przyczyn bólu zlokalizowanego w nadbrzuszu niesie poważne ryzyko dla zdrowia pacjenta, dlatego nie należy lekceważyć tego objawu. Zawsze warto zasięgnąć opinii lekarza, by w porę zastosować odpowiednie leczenie.