Ból z prawej strony pod żebrami (ból w prawym podżebrzu) – przyczyny

Narządy prawego podżebrza

Jama brzuszna, ograniczona od góry żebrami oraz dolną powierzchnią przepony, mieści wiele istotnych dla życia narządów – zarówno organy wydzielania wewnętrznego (wątroba, trzustka), jak również część przewodu pokarmowego, która uczestniczy w trawieniu codziennie przyjmowanych pokarmów.

W okolicy prawego podżebrza znajduje się wątroba i pęcherzyk żółciowy, które wspólnie odpowiadają za wydzielanie i magazynowanie żółci niezbędnej do emulgowania i wchłaniania tłuszczów zawartych w pożywieniu. Ponadto wątroba to istotny organ detoksykacyjny, magazynujący oraz syntetyzujący m.in.: glukagon, czynniki krzepnięcia krwi, białka i cholesterol.

Czytaj również: Ból z lewej strony pod zebrami – co to może być?

Całość jamy brzusznej to także pozostała część układu trawiennego i dwa najważniejsze odcinki, czyli jelito cienkie oraz jelito grube. To drugie na swojej znacznej długości nazywa się okrężnicą, w której przebiegu wyróżnia się zagięcie wątrobowe oraz śledzionowe w związku z bliską lokalizacją tych narządów. Patologie w obrębie tych struktur mogą wywoływać dolegliwości brzuszne o umiejscowieniu podżebrowym.

Przeczytaj również: Dlaczego bolą żebra?

Ból w prawym podżebrzu – przyczyny bólu w prawym boku

Skupiając się na budowie anatomicznej, wszelkie dolegliwości w okolicach podżebrowych wymagają wykluczenia dysfunkcji znajdujących się tam narządów. Ból w nadbrzuszu, a dokładniej ból pod żebrami z prawej strony lub jak mówią pacjenci – ból w prawym boku – może być objawem bardzo wielu chorób, ponieważ właśnie po tej stronie ciała umiejscowione są ważne życiowo narządy, takie jak: wątroba, pęcherzyk żółciowy czy okrężnica. Choć trzustka położona jest w górnej części jamy brzusznej, to jej ból może rzutować w różnych kierunkach, także do prawej strony.

• Ból w prawym podżebrzu może być powodowany przez choroby wątroby. Choć wielu pacjentów wskazuje lekarzowi na ból wątroby, to narząd ten sam w sobie nie daje dolegliwości bólowych, gdyż jest pozbawiony bólowych zakończeń nerwowych. Umowny ból wątroby pojawia się, gdy narząd ten ulegnie powiększeniu (hepatomegalia) i rozciągnie mechanicznie tzw. torebkę łącznotkankową, która otacza organ i jest bogato unerwiona. Do powiększenia wątroby prowadzić może: stłuszczenie wątroby, zapalenie wątroby o różnej etiologii (np. wirusowe zapalenie wątroby), zastój krwi wynikający z niewydolności serca, zespół Budda-Chiariego (zakrzepica żył wątrobowych), choroby hematologiczne, nowotwory wątroby oraz przerzutowe.

Zobacz też: Jak wygląda brzuch alkoholowy?

• Kolejną przyczyną bólu pod żebrami z prawej strony mogą być choroby pęcherzyka żółciowego. Ból pęcherzyka żółciowego związany jest zwykle z obecnością kamieni żółciowych w drogach żółciowych. Przyczyna ich gromadzenia się nie jest do końca wyjaśniona. Ból pojawia się zazwyczaj w momencie obciążenia układu trawiennego pokarmami o dużej zwartości tłuszczów, co wymaga produkcji zwiększonej ilości żółci i pobudza nadmiernie funkcję pęcherzyka żółciowego. Poza kamicą przyczyną bólu w prawym podżebrzu może być zapalenie pęcherzyka żółciowego.

Sprawdź również: Ageuzja – co to jest?

• Jedną z przyczyn pojawienia się bólu w prawym podżebrzu są choroby jelit, szczególnie jelita grubego. Tu najczęściej jako przyczynę bólu pod żebrami wskazuje się patologie wokół tak zwanego zagięcia wątrobowego okrężnicy. Wszelkie stany chorobowe w obrębie jelita grubego, lokalizujące się od zastawki krętniczo-kątniczej Bauhina, wstępujące w kierunku wątroby oraz w miejscu zagięcia wątrobowego, mogą dawać niecharakterystyczne, niezwiązane ze spożyciem pokarmów objawy. Charakterystyczny jest też ból z prawej strony pod żebrami. Przyczyną może być proces zapalny toczący się w jelicie grubym (w przebiegu nieswoistych chorób zapalnych jelit lub zakażeń bakteryjnych) czy choroba uchyłkowa. W rzadkich przypadkach długotrwały ból z prawej strony pod żebrami i wzdęcia, zaparcia czy powiększenie objętości brzucha mogą wskazywać na zespół jelita drażliwego.

Zobacz również: Gdzie boli trzustka?

Ból pod żebrami z prawej strony – badania

Poza dokładną sugestią odnośnie narządów jamy brzusznej w odpowiedniej lokalizacji, bardzo istotne jest określenie rodzaju, charakteru oraz dokładnego promieniowania bólu. Każdy narząd jest unerwiony typowo dla siebie, stąd ból o charakterystycznej lokalizacji jest w stanie naprowadzić lekarza na prawidłowe rozpoznanie. Dlatego dobrze zebrany wywiad oraz dokładne badanie fizykalne niekiedy wystarcza do postawienia prawidłowej diagnozy.

To też może Cię zainteresować: Jak wygląda płukanie żołądka?

Typowym bólem podżebrowym jest zwykle kolka wątrobowa, czyli ostry, napadowy ból pod żebrami, w pobliżu wątroby, niekiedy promieniujący do pleców. Jeśli w trakcie badania palpacyjnego (badanie dotykiem, uciskiem), lekarz stwierdzi objaw Chełmońskiego (ból po uderzeniu w okolicę wątroby), to z dużym prawdopodobieństwem może podejrzewać zapalenie pęcherzyka żółciowego, szczególnie, jeśli takie objawy pojawiały się już wcześniej.

To też może Cię zainteresować: Ból pleców po prawej stronie

W tym wypadku wskazane jest wykonanie dodatkowych badań laboratoryjnych – przede wszystkim tzw. parametrów cholestazy (zastoju żółci), do których należą: aminotransferaza alaninowa, GGTP, poziom bilirubiny oraz fosfataza alkaliczna. Pomocnym badaniem jest też USG jamy brzusznej, które pomoże uwidocznić złóg w drogach żółciowych oraz ocenić stopień zastoju żółci.

Jeśli ból z prawej strony pod żebrami nie wynika z chorób pęcherzyka żółciowego, w USG jamy brzusznej można ocenić również wygląd wątroby – jej wielkość, stłuszczenie, obecność nowotworów, torbieli i innych, które mogą być przyczyną dolegliwości. USG jamy brzusznej to także dobra metoda do oceny śledziony oraz trzustki.

Sprawdź również: Niedokrwienie jelit – przyczyny, objawy, leczenie

Potwierdzone przewlekłe zapalenie błony śluzowej jelita grubego (w zależności od przyczyny) leczone jest najczęściej zachowawczo. W przebiegu zapaleń nieswoistych jelit jest to farmakoterapia z zastosowaniem sterydów oraz sulfasalazyny i/lub mesalazyny o działaniu przeciwzapalnym.