Problemy z woreczkiem żółciowym – jakie objawy daje chory pęcherzyk żółciowy?

Choroby pęcherzyka żółciowego

Pęcherzyk żółciowy (często przez pacjentów nazywany woreczkiem żółciowym) to niewielki narząd, połączony z wątrobą oraz dwunastnicą, którego zadaniem jest magazynowanie i zagęszczanie żółci uczestniczącej w procesie trawienia tłuszczów. Problemy z pęcherzykiem żółciowym są spotykane stosunkowo często i w większym stopniu dotyczą kobiet. Wydzielanie żółci i praca pęcherzyka żółciowego jest bowiem w pewnym stopniu zależna od czynności hormonów płciowych (estrogenów oraz progesteronu).

Wśród najczęstszych chorób pęcherzyka żółciowego wyróżniamy kamicę żółciową i zapalenie pęcherzyka żółciowego. Objaw charakterystyczny dla chorób pęcherzyka żółciowego stanowi ból nazywany kolką żółciową lub kolką wątrobową. W napadzie kolki charakterystyczny jest ból zlokalizowany w prawym podżebrzu, promieniujący do prawej łopatki, pojawiający się przede wszystkim po spożyciu tłustego lub obfitego posiłku.

Przeczytaj: Wymiotowanie żółcią – co oznacza?

Kamica pęcherzyka żółciowego

Kamica żółciowa to choroba, której istotą jest odkładanie się złogów (kamieni) w pęcherzyku żółciowym lub w drogach żółciowych. Szczególne predyspozycje do kamicy żółciowej mają kobiety po ukończeniu 35.–40. roku życia, a czynnikiem sprzyjającym jest otyłość, a także – u starszych kobiet – późne wejście w okres menopauzy (rozwój kamicy żółciowej ma bowiem związek z wysoką aktywnością hormonów płciowych – estrogenów i progesteronu).

Kamica żółciowa może przebiegać bezobjawowo i być wykryta przypadkowo w trakcie badania USG jamy brzusznej. Typowym objawem kamicy żółciowej jest tzw. kolka żółciowa. Pojawia się ból w prawym podżebrzu, przede wszystkim występuje po błędzie dietetycznym (spożycie zbyt tłustego lub zbyt obfitego posiłku). Ból woreczka żółciowego związany jest z rozciąganiem ścian pęcherzyka (upośledzenie odpływu żółci przez złogi powoduje, że w pęcherzyku dochodzi do wzrostu ciśnienia).

Ból w prawym boku promieniuje do prawej łopatki, mogą mu towarzyszyć nudności i wymioty, brak apetytu. Sposobem na złagodzenie dolegliwości jest podanie leków rozkurczowych oraz przeciwbólowych. Objawowa kamica żółciowa jest wskazaniem do leczenia operacyjnego (tzw. cholescystektomii), co oznacza usunięcie pęcherzyka żółciowego, najczęściej metodą laparoskopową. U pacjentów z przeciwwskazaniami do leczenia operacyjnego należy rozważyć stosowanie kwasu ursodeoksycholowego mającego za zadanie rozpuszczenie złogów (lek powinno się stosować przez 6–12 miesięcy). Ponadto konieczne jest stosowanie diety (tzw. diety wątrobowej).

Zapalenie pęcherzyka żółciowego

Zapalenie pęcherzyka żółciowego jest najczęściej powikłaniem kamicy żółciowej. Rozwija się, gdy kamienie żółciowe zablokują odpływ żółci z pęcherzyka. Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego objawia się:

• bólem brzucha zlokalizowanym w nadbrzuszu po stronie prawej (ból nasila się w trakcie wdechu),
• gorączką,
• dreszczami,
• nudnościami i wymiotami.

Dolegliwości zwykle są silne, a chory wygląda na cierpiącego. Przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego, będące rezultatem zgrubienia i włóknienia ścian pęcherzyka żółciowego, daje mniej nasilone objawy, nie występuje też gorączka. Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego wymaga zastosowania ścisłej diety, a także podawania płynów, leków przeciwbólowych i rozkurczowych. Po ustabilizowaniu ostrego stanu chory jest kwalifikowany do leczenia operacyjnego (najczęściej laparoskopowego).

Badania w chorobach pęcherzyka żółciowego

Poza badaniem podmiotowym i przedmiotowym w diagnostyce chorób pęcherzyka żółciowego wykorzystuje się badania laboratoryjne (transaminazy wątrobowe – AspAT i AlAT, GGTP, stężenie bilirubiny z podziałem na frakcje) oraz badania obrazowe.

Badaniem pierwszego rzutu w diagnostyce chorób pęcherzyka żółciowego jest USG jamy brzusznej. W diagnostyce chorób dróg żółciowych wykorzystywane bywają badania endoskopowe – badanie ECPW (endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna) oraz EUS (endoskopowe badanie ultrasonograficzne). W trakcie ECPW, poza obrazowaniem dróg żółciowych, możliwe jest także endoskopowe usunięcie złogów lub poszerzenie ujścia dróg żółciowych.

Dieta w chorobach pęcherzyka żółciowego

Pęcherzyk żółciowy uczestniczy w procesie trawienia tłuszczów, dlatego objawy u osób z chorobami pęcherzyka żółciowego pojawiają się przede wszystkim po spożyciu posiłków bogatych w tłuszcze. Aby unikać dolegliwości, zaleca się stosowanie tzw. diety wątrobowej – ubogiej w tłuszcze, zwłaszcza pochodzenia zwierzęcego.

Zalecane jest również unikanie: potraw smażonych i wzdymających (np. grochu, fasoli), produktów bogatych w błonnik, a także alkoholu. Posiłki nie powinny być zbyt obfite – najlepiej jest spożywać 5 posiłków dziennie, o niewielkiej objętości, co 3–4 godziny.