Antykoncepcja może wywoływać raka piersi. Fakt czy mit?
Kobiety planujące stosowanie antykoncepcji hormonalnej mają wiele obaw o swoje zdrowie. Na pytania odpowiada lekarz – ginekolog
Antykoncepcja hormonalna jest obecnie jedną z najczęściej stosowanych metod zapobiegania ciąży. I choć stosowanie tabletek antykoncepcyjnych wymaga od kobiety systematyczności, uważa się tę metodę za łatwiejszą i skuteczniejszą niż popularna prezerwatywa.
Nie zawsze jednak chęć odłożenia macierzyństwa na później wiąże się z koniecznością zażywania środków hormonalnych. Wiele kobiet stosuje też metody naturalne, choć mówi się, że są one bardziej ryzykowne i nie mają 100% skuteczności. Popularny kalendarzyk małżeński jest skuteczny, o ile panie mają regularne cykle miesiączkowe i dobrze znają swój organizm. Żeby prawidłowo oznaczyć wykres, konieczna jest wnikliwa obserwacja śluzu w pochwie i pomiar temperatury o jednej porze dnia (najczęściej rano, tuż po przebudzeniu). Wybór metody należy jednak do samej kobiety. Dodatkowo jest to zależne od jej stanu zdrowia, a często też od przekonań religijnych, w których nie uznaje się farmakoterapii.
Wiele kobiet za metodę zapobiegania ciąży uważa również stosunek przerywany. Taka forma współżycia niesie za sobą duże ryzyko ciąży i nie jest to metoda antykoncepcji, podobnie jak pigułka „po”. Tabletka „po” jest wybawieniem dla wielu kobiet, u których stosunek zakończył się nieplanowanym wytryskiem do wnętrza pochwy. Zażyć ją można maksymalnie do 120 godzin po stosunku, choć jej największa skuteczność przypada na czas do 24 godzin od momentu wytrysku. Tabletki awaryjne powinny być stosowane tylko w sytuacjach, gdy jest to naprawdę konieczne. Nie wolno ich stosować regularnie i traktować jak stałe metody zapobiegania ciąży. Zaburzają one cykl miesiączkowy i są dostępne tylko na receptę.
Problem z ich zdobyciem spowodował, że popularność zyskała tzw. metoda Yuzpe. Polega ona na jednorazowym połknięciu kilku tabletek antykoncepcyjnych, które działaniem mają dorównać pigułce poronnej. Stosowanie w ten sposób środków hormonalnych jest jednak wysoce nierozważne. Powikłania po ich zażyciu mogą być bardzo niebezpieczne dla zdrowia.
Pigułka „po” i metoda Yuzpe to tzw. antykoncepcja postkoitalna. Potocznie określa się ją mianem ratunkowej i jest ona skuteczna do 5 dni po odbytym niezabezpieczonym stosunku seksualnym. Do tego rodzaju antykoncepcji należy też wkładka wewnątrzmaciczna zawierająca miedź (tzw. spirala miedziowa). Założona w ciągu 5 dni od stosunku, dzięki zawartej w niej miedzi, zmniejsza ruchliwość plemników i nie daje im możliwości dotarcia do jajowodów. Jest to tzw. mechaniczna metoda działania. Pozostawiona na długo może trwale zabezpieczać przed ciążą. Działa do 12 lat od założenia, co jest dużą zaletą tej wkładki.
Przed ciążą zabezpieczymy się też wtedy, gdy nie mamy recepty. Środki antykoncepcyjne ogólnodostępne są w pełni bezpieczne i ich stosowanie nie wiąże się z koniecznością wizyty u lekarza ani przymusem wykonania badań. Wybór środków antykoncepcyjnych jest duży.
Jak widać, rynek oferuje szeroki wybór środków antykoncepcyjnych bez recepty. Jednak największą popularnością cieszy się antykoncepcja hormonalna. Istniejące na jej temat mity są wypierane przez fakty poparte skutecznością działania środków hormonalnych.
Tabletki antykoncepcyjne to najpopularniejsza, doustna metoda antykoncepcji. Trzeba je zażywać zawsze o tej samej porze. Pominięcie tabletki może oznaczać konieczność stosowania dodatkowych środków zabezpieczających, np. prezerwatywy przez około 7 dni. Zapominalskie panie mogą połknąć pigułkę, jeśli od czasu pominiętej dawki nie minęło więcej niż 12 godzin. W żadnym wypadku nie należy zażywać dwóch tabletek jednocześnie. Tabletki antykoncepcyjne są dostępne tylko na receptę i żeby je stosować trzeba wykonać badania laboratoryjne.
Badania przy stosowaniu antykoncepcji:
Wykonanie tych badań jest konieczne. W zależności od ich wyników, lekarz dobierze lub całkowicie odradzi nam stosowanie hormonów. Należy pamiętać, że zażywanie doustnej antykoncepcji wiąże się ze zwiększonym ryzykiem żylnej choroby wieńcowo-naczyniowej (zakrzepica, żylaki). Może to skutkować udarem mózgu, zawałem serca lub nadciśnieniem tętniczym. Przy tabletkach hormonalnych istotna jest też zdrowa wątroba, ponieważ zwiększa się ryzyko wystąpienia chorób tego narządu, np. ryzyko raka wątroby. Doustna antykoncepcja powoduje też zmiany poziomu hormonów u kobiety, stąd potrzeba wykonania panelu hormonalnego.
Dostępne są dwa rodzaje tabletek hormonalnych.
Wskazania do stosowania antykoncepcji doustnej:
Odstawienie tabletek antykoncepcyjnych powinno odbywać się stopniowo. Płodność po odstawieniu wraca zazwyczaj po około 3 miesiącach. Stosowanie pigułek ma swoje zalety. Najważniejsza z nich to wysoka skuteczność zapobiegania ciąży. Ponadto są pomocne w pokonywaniu nieprzyjemnych kobiecych dolegliwości, a to dlatego, że pełnią funkcje lecznicze. Niestety mają też wady: negatywny wpływ na libido, przyrost masy ciała (choć nie do końca jest to prawdą, bo prawidłowo dobrane tabletki nie powinny powodować zwiększenia wagi), bóle głowy, rozdrażnienie.
Antykoncepcja hormonalna wchodzi w interakcje z lekami, dlatego nie wolno stosować jej paniom chorującym na wątrobę, mającym zaburzenia krzepliwości krwi, a także pacjentkom ze zdiagnozowanym rakiem piersi. Ostrożność trzeba zachować również przy cukrzycy.
Inne rodzaje antykoncepcji hormonalnej:
Antykoncepcja hormonalna nie jest rozwiązaniem na wakacje. Stosowanie jej jest zazwyczaj długofalowe i wiąże się z ingerencją w organizm. Zdecydowanie nie można jej stosować w ciąży.
625
