Z bólami stawów zmaga się coraz więcej osób. Ich częstą przyczyną jest nie tylko mała aktywność fizyczna i urazy, ale także przewlekłe choroby zapalne. Badania przeprowadzone nad tymi chorobami do dziś nie ujawniły, co tak naprawdę jest ich przyczyną. W związku z tym medycy zmuszeni są do leczenia jedynie objawów tych chorób i przykrych dolegliwości im towarzyszących.
Z początku ból stawów to uporczywy dyskomfort. Z czasem staje się nie do zniesienia i uniemożliwia choremu normalne funkcjonowanie, czego następstwem może być nerwowość, brak snu albo nawet depresja. Prowadzi także do trwałych i nieodwracalnych zmian w stawie (np. do zwyrodnienia) i jest schorzeniem zupełnie nieprzewidywalnym, ponieważ w początkowym stadium nie daje zwykle żadnych objawów. Z racji tego, zalecone choremu leczenie polega głównie na zniwelowaniu bólu i ma zapobiegać dalszej destrukcji chorego stawu. Pacjenci otrzymują nie tylko leki przeciwbólowe, ale i przeciwzapalne. Dzięki nim bóle kostno-stawowe lub bóle mięśniowo-stawowe stają się odrobinę mniejsze. Chorzy korzystają też chętnie z suplementów diety na odbudowę chrząstki stawowej lub maści na ból mięśni przynoszących nieco ulgi. Nie likwidują one jednak przyczyn choroby, a jedynie skutki.
Bóle stawowe to często wynik urazów lub naciągnięć spowodowanych nieumyślnie (np. ból pleców, ból kolana lub ból barku). Najczęściej stosuje się wtedy maści na zapalenie stawów lub leki przeciwbólowe podane doustnie.
O ile lekarze nie wykryją żadnych nieprawidłowości w budowie stawów lub ich operacyjnie nie wyeliminują, terapia objawowa staje się jedyną alternatywą dla pacjenta. Zwyrodnienie stawów postępuje i staje się naszą codziennością, ewoluując do miana choroby przewlekłej. Choroba przewlekła nie zawsze jest jednak efektem nieleczonych stanów zapalnych. Schorzenia takie jak łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS), reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) albo zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK) to choroby na tle autoimmunologicznym. Do dziś nie wiadomo, co jest ich przyczyną i dlaczego nasz układ odpornościowy atakuje swoje własne i zdrowe komórki.
Jak już wiadomo, leczenie objawowe jest jedną z najczęstszych terapii stosowanych w schorzeniach stawów. Aby osłabić dolegliwości bólowe, choremu podaje się zazwyczaj niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) o działaniu przeciwbólowym, przeciwzapalnym i przeciwgorączkowym. Obecnie większość z nich możemy kupić bez recepty.
Dostępnych jest wiele NLPZ, które stosuje się w leczeniu bólów stawowych.
- Meloksykam – lek z grupy NLPZ o działaniu przeciwbólowym, przeciwzapalnym i przeciwgorączkowym. Ostatnio stosowany najczęściej, głównie w leczeniu objawowym chorób reumatycznych i zwyrodnieniowych (np. reumatoidalne zapalenie stawów), z powodu działania najmniej drażniącego śluzówkę żołądka. W mniejszych dawkach dostępny bez recepty w postaci tabletek do połykania. Roztwory do wstrzykiwań lub silnie działające tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej wydaje się tylko na receptę.
- Ketoprofen – lek przeciwbólowy i zapalny stosowany w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów i kręgosłupa. Pomocny w wyeliminowaniu drobnych urazów lub zmian przeciążeniowych, skuteczny także w dyskopatiach. Tabletki z ketoprofenem można kupić obecnie bez recepty. Recepty potrzebujemy przy jego większych dawkach lub w innej formie – np. żelu.
- Diklofenak – jest jednym z najpopularniejszych leków stosowanych przy problemach ze stawami, który ma działanie silnie hamujące procesy zapalne. Podobnie jak ketoprofen, ma wpływ drażniący na śluzówkę żołądka, stąd konieczność zażywania leków chroniących ten narząd. Diklofenak ma także działanie przeciwobrzękowe. Często stosowany przy ZZSK (zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa). Jest dostępny w różnych postaciach – jako maść przeciwbólowa, żel, tabletki i plastry przeciwbólowe. Formy te nie wymagają recepty.
- Naproksen – kolejny lek z grupy NPLZ o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym. Polecany na ostre bóle mięśniowo-stawowe, urazy tkanek miękkich oraz na bóle reumatyczne. Tabletki, zastrzyki oraz czopki z naproksenem kupimy na receptę lekarską. Nie wymagają jej maść przeciwzapalna i żel z zawartością tej substancji.
- Ibuprofen – uśmierza bóle różnego pochodzenia i jest skuteczny w terapii schorzeń narządu ruchu i tkanki łącznej, takich jak przewlekłe zapalenie wielostawowe, reumatoidalne zapalenie stawów lub reumatyzm. Dodatkowo łagodzi objawy przeziębienia i grypy, obniża gorączkę. Ibuprofen kupimy bez recepty w różnych postaciach: kapsułki, tabletki, syrop dla dzieci oraz żel przeciwbólowy (także w połączeniu z mentolem jako żel chłodzący).
- Paracetamol – popularny środek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy, uśmierzający bóle o niewielkim nasileniu. Kupimy go bez recepty w formie czopków, tabletek i kapsułek oraz syropów. Należy do tych NLPZ, które mają najmniej działań niepożądanych.
Niewiele działań niepożądanych, związanych zwłaszcza z żołądkiem, mają koksyby. Są to niesteroidowe leki przeciwzapalne nowej generacji, które są niemal całkowicie pozbawone niekorzystnego działania na przewód pokarmowy. Mimo to, podobnie jak inne leki z grupy NLPZ, działają silnie przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Stosuje się je w ostrych bólach spowodowanych zwyrodnieniem stawów i kręgosłupa. Do koksybów zaliczamy celekoksyb i rofekoksyb. Tabletki te można kupić wyłącznie na receptę.
Nie tylko NLPZ można stosować zmagając się z bólem. W aptekach i sklepach zielarskich znajdziemy szereg naturalnych preparatów, które mogą nam pomóc, takich jak maść końska o działaniu rozgrzewającym lub chłodzącym, która została stworzona na bazie ziół. Pomocna może być również maść rozgrzewająca z zawartością kapsaicyny, pozyskiwanej z owoców pieprzowca lub chłodząca, na bazie eukaliptusa albo mentolu.
Maść na stawy to nie jedyny sposób na ból. Rynek farmaceutyczny obfituje w preparaty o działaniu przeciwbólowym, takie jak plastry rozgrzewające i chłodzące oraz kompresy o podobnym działaniu. Równie chętnie pacjenci sięgają po suplementy diety pomocne w regeneracji chrząstki stawowej, np. glukozaminę, chondroitynę oraz kolagen, który jest budulcem struktury stawowej. Suplementy te to najczęściej kapsułki, lecz spotyka się również płyny do picia o takim samym składzie. Płynem do picia lub do smarowania skóry jest także DMSO. Substancja ta jest dostępna również w postaci maści i żelu. DMSO jest mało popularne w Polsce, ale można je spotkać w sklepach zielarskich lub na portalach wysyłkowych. Ma bardzo szerokie spektrum działania, a jednym z zastosowań jest eliminacja bólu stawów i stanów zapalnych. Płyn ten kupuje się bez recepty.