WyleczTo

Diprophos – mechanizm działania, zastosowanie, skutki uboczne

19 sierpnia 2025
Katarzyna Wieczorek-Szukała
Katarzyna Wieczorek-Szukała
Katarzyna Wieczorek-Szukała

dr nauk medycznych

Treść napisana przez eksperta

Glikokortykosteroidy to grupa substancji stosowanych chętnie w przypadku wielu różnych schorzeń – ze względu na ich silne działanie przeciwzapalne i immunosupresyjne. Sterydem o bardzo szerokim spektrum działania jest Diprophos. Co to za substancja i kiedy się ją stosuje? Jakie są przeciwwskazania do stosowania Diprophosu?

Diprophos lek w formie zastrzyku.
Fotolia

Czym jest Diprophos?

Substancją czynną leku Diprophos jest betametazon. Wykazuje on silne działanie: przeciwzapalne, immunosupresyjne i przeciwuczuleniowe. Lek dostępny jest jedynie jako zawiesina do wstrzykiwań. Obecnie w Polsce do obrotu dopuszczony jest wyłącznie lek produkowany przez Organon Polska. Średnia cena rynkowa 5 ampułek to ok. 70 zł.

Jak działa Diprophos?

Działanie betametazonu jest wielokierunkowe. Przede wszystkim lek powoduje ograniczenie ilości aktywnych komórek odpornościowych w obrębie ogniska zapalnego. Powoduje hamowanie fagocytozy, a także tworzenie prostaglandyn i innych substancji pokrewnych. Poprzez działanie hamujące na procesy zapalne Diprophos wstrzymuje rozwój wielu chorób i pomaga je cofnąć.

Kiedy należy stosować lek Diprophos?

Wskazania do stosowania Diprophosu obejmują leczenie ostrych i przewlekłych stanów poddających się leczeniu kortykosteroidami, które można podzielić na kilka grup. Choć nie zastępuje on terapii konwencjonalnej, doskonale ją uzupełnia.

Stosowanie betametazonu w chorobach układu mięśniowo-szkieletowego i tkanek miękkich obejmuje, m.in.:

  • reumatoidalne zapalenie stawów;

  • zapalenie kości i stawów;

  • zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa;

  • zapalenie korzeni nerwowych;

  • ból kości guzicznej.

Stosowanie betametazonu w chorobach alergicznych powinno być rozważane, gdy pacjent cierpi na, m.in.:

  • przewlekłą astmę oskrzelową (wspomagająco w stanach astmatycznych);

  • katar sienny;

  • obrzęk naczynioruchowy;

  • alergiczne zapalenie oskrzeli;

  • sezonowy lub alergiczny nieżyt nosa;

  • reakcje polekowe.

Betametazon może być stosowany także w przypadku różnego rodzaju dermatoz, jak: atopowe zapalenie skóry, kontaktowe zapalenie skóry, ciężkie zapalenie skóry po nasłonecznieniu czy łysienie plackowate.

Zalecane jest leczenie kortykosteroidami pacjentów, u których występują także inne choroby, jak: zespół nadnerczowo-płciowy, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Crohna czy psyloza. W literaturze wskazuje się, że betametazon jest znacznie silniejszym glikokortykosteroidem niż hydrokortyzon i stosuje się go, kiedy terapie z wykorzystaniem hydrokortyzonu nie przynoszą zadowalającego efektu.

Interakcje betametazonu z innymi lekami

Zaleca się, aby pacjent otrzymujący kortykosteroidy poinformował lekarza o wszystkich innych przyjmowanych lekach. Również o tych, które są wydawane bez recepty. Ma to duże znaczenie, ponieważ w wielu przypadkach w wyniku interakcji pomiędzy związkami może dojść do osłabienia działania betametazonu lub innych, nieprzewidzianych skutków.

Jednoczesne stosowanie: fenobarbitalu, fenytoiny, ryfampicyny lub efedryny może nasilać metabolizm kortykosteroidów, zmniejszając ich działanie terapeutyczne. Pierwsze dwa leki są stosowane w leczeniu padaczki; ryfampicyna to silny lek przeciwbakteryjny. Z kolei efedryna działa rozkurczająco na drogi oddechowe. Łączenie kortykosteroidów z estrogenami może spowodować, że betametazon zadziała zbyt mocno.

W treści wytycznych wskazuje się, że może się pojawić konieczność monitorowania poziomu elektrolitów we krwi. Dotyczy to osób sięgających jednocześnie po: Diprohos i leki moczopędne, glikozydy nasercowe i amfoterycynę B.

Zaburzenie poziomu elektrolitów może skutkować m.in. zaburzeniami rytmu serca, zaś w skrajnych przypadkach – śpiączką lub omdleniami.

Immunosupresyjne dawki kortykosteroidów potencjalnie modyfikują także działanie leków przeciwzakrzepowych. Dlatego może się pojawić konieczność zmiany stosowanej dotychczas dawki preparatu, np. w przypadku złamań lub długotrwałego unieruchomienia.

Różnice w działaniu leków pojawiają się także w przypadku diabetyków oraz osób przyjmujących hormon wzrostu. W obu przypadkach konieczne może okazać się zmodyfikowanie dawek i schematu przyjmowanych leków.

Leczenie kortykosteroidami pacjentek w ciąży

Bardzo dużą ostrożność należy zachować w przypadku, kiedy zachodzi potrzeba sięgnięcia po Diprophos u kobiet w ciąży lub okresie laktacji, choć betametazon nie jest w tych przypadkach bezwzględnie zakazany.

Przede wszystkim brakuje badań dotyczących bezpieczeństwa stosowania leku u kobiet powyżej 32. tygodnia ciąży.

Przed zastosowaniem kortykosteroidów należy rozważyć korzyści i ryzyko dla matki i płodu. Nie należy stosować kortykosteroidów do leczenia zespołu błon szklistych po urodzeniu.

Nawet po zakończeniu długotrwałego leczenia kortykosteroidami u dzieci, których matki były leczone betametazonem, istnieje ryzyko wystąpienia objawów niedoczynności nadnerczy lub zaćmy wrodzonej.

Po dożylnym podaniu betametazonu kobietom w ciąży, u płodów obserwowano przemijające zmniejszenie wydzielania hormonu wzrostu i hormonów przysadkowych.

Kiedy nie należy stosować leku Diprophos?

Zasadniczymi przeciwwskazaniami do stosowania sterydu jest uczulenie na betametazon lub inne glikokortykosteroidy albo grzybica ogólnoustrojowa. Dodatkowo nie stosuje się leku Diprophos między innymi w następujących przypadkach: gruźlica, osteoporoza, chwiejność emocjonalna, choroba wrzodowa, jaskra pierwotna, cukrzyca, zespołu Cushinga. Nie jest to także lek przeznaczony do radzenia sobie z infekcją wirusową, bakteryjną lub grzybiczą.

Skutki uboczne stosowania dużych dawek kortykosteroidów

Powikłania leczenia kortykosteroidami zależą od wielu czynników, w tym indywidualnych predyspozycji pacjenta i nie zawsze będą łatwe do przewidzenia. Typowe działania niepożądane to na przykład:

  • osłabienie mięśni,

  • miopatia,

  • utrata masy mięśniowej,

  • osteoporoza,

  • kompresyjne złamania kręgosłupa,

  • patologiczne złamania kości długich,

  • obrzęk tarczy nerwu wzrokowego,

  • zapalenie trzustki,

  • zaburzenia psychiczne,

  • zastoinowa niewydolność serca,

  • nieregularne miesiączkowanie,

  • zahamowanie wzrostu wewnątrzmacicznego płodu lub wzrostu dziecka

Przy długotrwałej terapii kortykosteroidami pacjenci powinni znajdować się pod stałą kontrolą lekarską, ponieważ potencjalnych powikłań może być znacznie więcej.

Ich nasilenie zależy także od czasu trwania terapii betametazonem oraz przyjmowanych dawek sterydu. Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku dzieci i młodzieży w okresie wzrostowym. Wynika to z faktu, że kortykosteroidy mogą wywoływać zaburzenia wzrostu oraz zahamowanie wytwarzania endogennych kortykosteroidów. W rezultacie młode osoby mogą cierpieć na zaburzenia wzrostu.

Bibliografia

W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.  Więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści znajdziesz w Polityce Redakcyjnej Wylecz.to.

  1. https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Betamethasone [dostęp: 9.08.2025 r.]

  2. Foissac F, Zheng Y, Hirt D, Lui G, Bouazza N, Ville Y, Goffinet F, Rozenberg P, Kayem G, Mandelbrot L, Benaboud S, Jarreau PH, Tréluyer JM. Maternal Betamethasone for Prevention of Respiratory Distress Syndrome in Neonates: Population Pharmacokinetic and Pharmacodynamic Approach. Clin Pharmacol Ther. 2020 Nov;108(5):1026–1035.

  3. Artini M, Papa R, Cellini A, Tilotta M, Barbato G, Koverech A, Selan L. Effect of betamethasone in combination with antibiotics on gram positive and gram negative bacteria. Int J Immunopathol Pharmacol. 2014 Oct-Dec;27(4):675–82.


Więcej na ten temat