Układ pokarmowy, zwany też trawiennym, jest jednym z najbardziej rozbudowanych układów w organizmie. Dzięki niemu przyjmujemy, trawimy i wydalamy pokarmy oraz zaopatrujemy organizm w składniki odżywcze. Układ trawienny obejmuje: gardło, przełyk, żołądek, jelita, a także wątrobę, trzustkę i ślinianki. Ponieważ jest mocno rozbudowany, jesteśmy narażeni na wiele schorzeń i dolegliwości.
Obecnie najczęściej spotyka się niestrawność (fachowa nazwa to dyspepsja), która wbrew pozorom nie zawsze jest efektem przejedzenia, lecz chorobą przewlekłą i objawem poważniejszych chorób. Jej cechą charakterystyczną jest ból brzucha (ból żołądka) w środkowej jego części, uczucie pełności po zjedzonym posiłku, a także zgaga, wzdęcia (w tym uporczywe gazy), nudności i wymioty. Ponadto niestrawność sama w sobie może być objawem wielu chorób, takich jak wrzody żołądka (zakażenie bakterią Helicobacter pylori) i dwunastnicy, rak przełyku lub żołądka, zapalenie wątroby i zapalenie trzustki.
Podobne objawy daje dysbioza. Jest ona zaburzeniem równowagi mikroflory jelitowej bezpośrednio w jelitach. Choremu towarzyszy biegunka lub zaparcia, połączone z bólami brzucha i ogólną niestrawnością, a czasem też z utratą wagi. Nieleczona dysbioza może się przekształcić w poważniejsze schorzenia jelit, np. zespół jelita wrażliwego, chorobę Leśniowskiego-Crohna albo wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Zaburzenia mikroflory jelitowej towarzyszą także pacjentom, którzy przyjmowali antybiotyki. Również drożdżaki i rotawirusy oraz bakterie i pasożyty mogą wywołać zapalenie jelit. Chore jelita mogą zaburzać wtedy pracę całego układu trawiennego.
Efektem zaparć są też hemoroidy. Te guzki krwawnicze, zwane żylakami odbytu, powstają w wyniku siedzącego i mało aktywnego trybu życia lub częstych zaparć. Najczęstsze objawy zwiastujące obecność guzków to świąd i krwawienie z odbytu. Swędzenie nie tylko odbytu, ale i skóry może być także objawem choroby układu pokarmowego, np. zastoju żółci w drogach żółciowych i w wątrobie. Cholestaza, bo tak brzmi fachowa nazwa tego schorzenia, prowadzi do zaburzeń trawienia i uszkodzenia komórek wątrobowych. Może ją wywołać szereg czynników, w tym używki, choroby dróg żółciowych albo stłuszczenie wątroby.
W chorobach układu trawiennego stosuje się kilka grup leków.
W schorzeniach przewodu pokarmowego stosuje się także leki na biegunkę. Tabletki hamujące biegunkę, takie jak loperamid kupimy bez recepty, podobnie jak proszek do sporządzania zawiesiny doustnej na bazie diosmektytu. Preparaty te powinny się znaleźć w każdej domowej apteczce. Są też często stosowane w zespole jelita drażliwego, przebiegającego z nadmierną biegunką.
W domowej aptece powinny się znaleźć też leki przeczyszczające, pełniące przede wszystkim funkcję leków na zaparcia. Jest ich bardzo dużo na rynku farmaceutycznym, lecz najpopularniejsze to: boldyna, korzeń rzewienia w tabletkach lub w ziołach sypkich, oleum ricini w syropie oraz laktuloza do picia. Niektóre leki przeczyszczające są stosowane przed badaniami gastrologicznymi. Do takich preparatów należy macrogolum (postać saszetek do rozpuszczenia). Dużą popularnością cieszą się także środki na gazy i wzdęcia. W szybki sposób likwidują gazy nagromadzone w przewodzie pokarmowym. Je także można kupić bez recepty w postaci kapsułek, kropli dla dzieci, proszku lub emulsji. Najpopularniejszym preparatem jest simetykon.
Warto także zaopatrzyć się w probiotyki. Znane są jako leki osłonowe przy antybiotykoterapii, ze względu na kłopotliwe biegunki występujące podczas stosowania antybiotyków. Ich składnikiem są szczepy bakterii jelitowych. Leki osłaniające kupimy bez recepty.