Które leki łagodzą objawy refluksu?
Zgaga to objaw polegający na odczuwaniu palenia lub pieczenia w przełyku. Typowo pacjenci, którzy jej doświadczają, skarżą się na pieczenie w klatce piersiowej. Najczęściej uczucie zgagi umiejscowione jest w okolicy dołka podsercowego, za mostkiem. Zgaga może być bardzo groźna – szczególnie wtedy, gdy wynika z choroby refluksowej przełyku. W jej leczeniu wykorzystywana jest zarówno farmakoterapia, jak i dostępne domowe metody na zgagę.
Zgaga to wyjątkowo częsty problem – szacuje się, że nawet 1 na 10 osób dorosłych doświadcza jej każdego dnia. Przyczyną zgagi jest zarzucanie treści pokarmowej oraz kwasów z żołądka do przełyku. Kiedy przemieszczają się one nieprawidłowo ku przełykowi, dochodzić może do pojawienia się uczucia pieczenia w przełyku czy w gardle. Uczucie zgagi występuje u osób, u których jeden z elementów przełyku – jego zwieracz dolny – funkcjonuje nieprawidłowo. W prawidłowych warunkach po tym, kiedy pokarm przedostanie się do przełyku, zwieracz ten kurczy się, zapobiegając powrotowi spożytej treści. Kiedy jednak zwieracz dolny przełyku jest niewydolny, dochodzić może właśnie do cofania się treści z żołądka (czyli występować może refluks), którego skutkiem jest właśnie odczuwanie pieczenia za mostkiem.
Zgaga może być jedynym problemem, który występuje u pacjenta, ale może być ona też objawem jakiegoś innego schorzenia. Jako przykład można tutaj podać przepuklinę rozworu przełykowego, a także refluks żołądkowo-przełykowy (GERD). To właśnie z nim najczęściej powiązana jest zgaga. W jego przypadku zarzucanie treści pokarmowej do przełyku jest dość niebezpieczne, ponieważ może prowadzić do różnych patologii. Kwaśna treść może uszkadzać przełyk, czego efektem może być m.in. rozwinięcie się zapalenia przełyku, ale i to, że dojdzie do jego zwężenia.
Zgaga w ciąży i związane z nią uczucie pieczenia w przełyku pojawia się u ciężarnych dość często. W początkowych jej etapach ciężarna nierzadko doświadcza palenia w gardle przez to, iż krążące w jej organizmie hormony mogą doprowadzać do rozluźnienia mięśni przewodu pokarmowego, w tym również zwieracza przełyku. Natomiast w późniejszym etapie ciąży znacznie powiększona macica może uciskać na żołądek, przez co ryzyko wystąpienia refluksu może się nasilać.
Objawy zgagi to przede wszystkim pieczenie. Typowo odczuwane jest ono za mostkiem, możliwe jest jednak i to, że nieprzyjemne uczucie pojawi się w innych rejonach ciała – pacjent może odczuwać pieczenie w klatce piersiowej, ale ostry ból może promieniować np. do żuchwy czy gardła. Możliwe jest również i to, że chory będzie się skarżył na ból żołądka czy na metaliczny posmak w ustach (niektórzy pacjenci zamiast niego odczuwają kwaśny posmak w ustach). Zdarza się też, że przez zarzucanie kwaśnej treści pacjent cierpi na ból gardła.
Prawdopodobieństwo wystąpienia wymienionych wyżej dolegliwości jest szczególnie duże wtedy, kiedy zgaga wynika z refluksu żołądka. Dolegliwości, które początkowo pojawiają się sporadycznie, ostatecznie mogą się utrwalać. Dodatkowo pacjent może doświadczać objawów, których zasadniczo w ogóle nie powiązałby z chorobą przełyku. Tak może być w przypadku, kiedy wystąpi u niego chrypka czy przewlekły kaszel – takie objawy zgagi są jak najbardziej możliwe ze względu na drażniące działanie kwasu żołądkowego na struktury gardła czy dróg oddechowych.
Podejrzewając więc, że zgaga związana jest z wystąpieniem GERD, zdecydowanie trzeba udać się do lekarza. Czasami specjalista może wdrożyć leczenie bez wykonywania specjalistycznych badań – tak bywa szczególnie u młodych osób, u których wspominane przez nich objawy z dużym prawdopodobieństwem pozwalają rozpoznać refluks. W przypadku zaś, kiedy do lekarza zgłasza się starszy pacjent, u którego zgaga pojawiła się niedawno, wskazane może być przeprowadzenie szerszej diagnostyki w celu wykluczenia rzadszych, ale groźniejszych niż GERD przyczyn zgagi. W tym celu wykonywane mogą być różne badania, takie jak np. 24-godzinna pH-metria czy gastroskopia.
Już po rozpoznaniu przyczyny zgagi u pacjenta rozpoczynane jest leczenie. Dostępne są różne leki, które mają na celu zredukowanie częstości epizodów pieczenia za mostkiem. Podstawowymi jednak lekami na zgagę są inhibitory pompy protonowej (IPP), takie jak np. pantoprazol czy omeprazol. Preparaty te zmniejszają produkcję kwasu solnego w żołądku, co ogranicza ryzyko występowania nieprzyjemnych odczuć. Inne środki również mogą być zalecane pacjentom z refluksem, jednakże raczej pomocniczo – mowa tutaj o takich lekach, jak inhibitory receptorów histaminergicznych H2 (takich jak np. cymetydyna czy ranitydyna) oraz o środkach neutralizujących kwas żołądkowy.
Złagodzenie objawów zgagi możliwe jest nie tylko przy użyciu leków. Istnieją również domowe sposoby na radzenie sobie z uczuciem palenia w przełyku. Pacjenci, którzy często mają zgagę, przede wszystkim powinni unikać pewnych pokarmów, które mogą nasilać wydzielanie kwasu solnego i przez to prowokować wystąpienie zgagi. Przykładami takowych są napoje zawierające kofeinę (a więc zarówno kawa, jak i cola), ostre przyprawy, czekolada czy niektóre cytrusy. Produkt, który u jednego pacjenta nie doprowadzi do zgagi, u innej osoby może powodować bardzo silne pieczenie w przełyku. Z tego powodu konieczna jest obserwacja swojego organizmu i unikanie tych produktów, które nasilają zgagę.
Innym domowym sposobem na zgagę są modyfikacje dotyczące posiłków. Najkorzystniejsze dla pacjentów cierpiących na refluks jest spożywanie większej ilości posiłków, które jednocześnie będą miały mniejszą objętość. Lepiej spożyć 5 małych niż 3 obfite posiłki – przy przepełnieniu żołądka ryzyko zgagi jest większe. Istotne jest też to, kiedy spożywamy ostatni posiłek. Najlepiej, aby pacjent często odczuwający zgagę jadł kolację minimum 4 godziny przed snem – zmniejsza to ryzyko, że po położeniu się wystąpi pieczenie w przełyku. Pacjent cierpiący na refluks powinien spać z lekko uniesioną głową – sprawia to, że ryzyko cofania się treści pokarmowej do przełyku spada.
Inne, stosowane przez pacjentów sposoby na zgagę to soda lub mleko – w naturalny sposób zobojętniają one kwas solny i uczucie palenia w żołądku. Z mlekiem należy jednak uważać, gdyż wielu badaczy przekonuje, że jego spożywanie może ostatecznie prowadzić do nasilenia produkcji kwasu solnego w żołądku. Należy też zrezygnować z używek, które sprzyjają temu problemowi – alkoholu i palenia papierosów.
198
