Sytuacje stresowe są niemal normą w obecnym życiu i nie zawsze umiemy sobie z nimi poradzić. Przez stres odczuwamy niepokój i zdenerwowanie, co często prowadzi do kłopotów ze zdrowiem.
Głęboki stres jest głównym winowajcą zaburzeń psychicznych. Takich przypadków jest ostatnio coraz więcej, a większość chorych to bardzo młodzi ludzie. Nadmiar stresu wywołuje u nich stany lękowe, które utrudniają normalne funkcjonowanie. Lęk ten powoduje, że człowiek czuje zagrożenie nawet z błahych powodów i przez to cierpi na inne objawy somatyczne. Chory może się pocić, mieć przyspieszone bicie serca, problemy z oddychaniem, a nawet stracić przytomność. Ponadto czuje się zagubiony i ma w głowie gonitwę myśli. Pojawiają się u niego problemy z pamięcią, zaburzenia rozumowania i strach, często bezpodstawny. Osoba chora jest przez to zdenerwowana i może być nadpobudliwa.
Stany lękowe mogą przerodzić się w nerwicę, gdzie strach i pobudzenie występują naprzemiennie, co niejednokrotnie powoduje problemy ze snem. Lęk może się także przerodzić w fobię, która jest poza kontrolą pacjenta. Niekiedy chory powtarza non stop takie same czynności. Jest to tzw. nerwica natręctw i stan ten wymaga pomocy specjalisty.
Poważnym zaburzeniem psychicznym jest depresja. Chorobie towarzyszy stopniowa utrata chęci do życia. Chory nie odczuwa też przyjemności i ma trudności w podejmowaniu decyzji. Problemy z zasypianiem powodują zmęczenie i brak energii, co przekłada się na niechęć do wstania z łóżka i wykonania podstawowych czynności. Utrata sensu życia sprawia, że pacjent ma myśli samobójcze. Konieczna jest wtedy wizyta u psychiatry.
Leczenie zaburzeń psychicznych polega na podawaniu leków i konieczności udziału pacjenta w psychoterapii. Kuracja jest żmudna i wieloetapowa.
Dostępnych jest wiele leków stosowanych u pacjentów z zaburzeniami psychicznymi.
- Barbiturany – ich fachowa nazwa to pochodne kwasu barbiturowego. Działają nasennie, lekko znieczulająco, także przeciwpadaczkowo. Przy dłuższym stosowaniu mogą uzależniać, dlatego chory potrzebuje coraz większych dawek. Odstawione powodują bezsenność, czasem urojenia i halucynacje. Pacjent może też dostać ataku padaczki. Jednym z barbituranów, dopuszczonych do leczenia w Polsce, jest fenobarbital.Jest to lek wydawany bezwzględnie na receptę lekarską.
- Benzodiazepiny – mają działanie nie tylko nasenne i uspokajające, ale także przeciwlękowe. Przepisuje się je często pacjentom agresywnym. Stosuje się je w takich zaburzeniach jak nerwica, stany lękowe lub zaburzenia snu. Benzodiazepiny są wydawane na receptę lekarską pod postacią tabletek doustnych. Najpopularniejsze benzodiazepiny to: lorazepam, temazepam, diazepam, midazolam, estazolam, alprazolam.
- Leki uspokajające, takie jak hydroksyzyna – pochodna piperazyny. Ma właściwości uspokajające i przeciwlękowe. Szybko się wchłania – około 15–30 min od podania. Podana, błyskawicznie przenika do skóry i jej stężenie w skórze jest wyższe niż we krwi. Jest skuteczna w objawowym leczeniu lęku, często podawana przed i po operacjach jako środek wyciszający. Hydroksyzyna wymaga recepty lekarskiej. Formy leku to tabletki lub syrop.
Działanie uspokajające mają też leki ziołowe. Można je kupić w aptekach lub sklepach zielarskich w formie tabletek, wyciągów albo ziół sypkich.
Naturalne preparaty kupimy bez recepty.
- Wyciąg z melisy, melisa w tabletkach, liść melisy – działa łagodnie uspokajająco. Podobnie jak preparaty z kozłkiem lekarskim, działa także przeciwlękowo.
- Roślinne preparaty złożone z ekstraktem z waleriany, melisy, kozłka i szyszek chmielu. Traktuje się je jako leki na uspokojenie bez recepty i wspomagające sen. Dostępne pod różnymi postaciami – jako tabletki ziołowe albo krople do picia.
- Korzeń różeńca górskiego – jest skuteczny w walce z napięciem nerwowym i stresem. Dostępny nie tylko w postaci ziół sypkich, ale też jako wygodne do połykania kapsułki.
- Wyciąg z dziurawca, dziurawiec w kapsułkach – jest jednym z najbardziej znanych ziół skutecznych w stanach depresyjnych. Jego główny składnik – hiperycyna – jest inhibitorem MAO i powoduje wzrost serotoniny w układzie nerwowym. Poprzez swoje działanie jest zatem zbliżony do skuteczności leków syntetycznych. Wykorzystuje się go jako środek w leczeniu depresji o umiarkowanym nasileniu. Jest jednak lekiem problematycznym. Wchodzi bowiem w interakcje z różnymi lekami i powoduje obniżenie ich stężenia we krwi. Ponadto w czasie jego stosowania należy unikać słońca, ponieważ może spowodować plamy na skórze. Przy zaburzeniach psychicznych stosuje się wyciąg z tego ziela w formie olejowej lub alkoholowej. Można go zażywać najdłużej 2 miesiące.
Tabletki na sen także mogą zawierać zioła. Najczęściej są to mieszanki substancji roślinnych, takich jak kozłek lekarski, chmiel zwyczajny, serdecznik, lawenda lub męczennica. Mieszanki te zaleca się w stanach niepokoju i w zaburzeniach snu. Nie mają skutków ubocznych, dlatego można podawać je dzieciom.
W zaburzeniach snu warto sięgnąć po suplementy diety, np. popularną melatoninę. Melatonina jest związkiem chemicznym będącym pochodną tryptofanu. Reguluje rytm dobowego snu i czuwania, więc jest skuteczna na bezsenność. Niestety jest preparatem wolno działającym. Pierwsze efekty możemy zauważyć dopiero po 2 tygodniach od pierwszego stosowania. Można ją kupić bez recepty w mniejszych lub większych dawkach.
W stanach drażliwości, niepokoju i w problemach z zasypianiem pomocny będzie również magnez w połączeniu z witaminą B6. Jest niezastąpiony w sytuacjach stresowych i w poddenerwowaniu. Należy go stosować zgodnie z zaleceniami podanymi na opakowaniu. Przedawkowanie magnezu wiąże się z biegunką, wysypką i osłabieniem mięśni. Bardzo wysoki poziom może skutkować zatrzymaniem akcji serca.