Rysperydon – mechanizm działania
Risperidon jest pierwszym lekiem przeciwpsychotycznym nowej generacji, dostępnym na rynku w postaci generycznej.
Leki przeciwpsychotyczne (nazywane też neuroleptykami) to grupa leków wskazanych do leczenia farmakologicznego zaburzeń psychicznych, takich jak: schizofrenia, choroba afektywna dwubiegunowa (mania), a czasem także przy silnych lękach czy zaburzeniach zachowania.
Działają one na neuroprzekaźniki w mózgu – to substancje, które pomagają komórkom nerwowym się ze sobą porozumiewać. Najważniejsze z nich to dopamina i serotonina.
Rysperydon to lek, który działa na określone substancje chemiczne w mózgu – głównie serotoninę i dopaminę. Pomaga przywrócić równowagę tych substancji, co ma korzystny wpływ na objawy schizofrenii, takie jak urojenia czy omamy. Działa przede wszystkim na receptory w mózgu (zlokalizowane w ośrodkowym układzie nerwowym) związane z serotoniną (5-HT2) i dopaminą (D2), ale także w pewnym stopniu wpływa na inne receptory, np. związane z adrenaliną i histaminą. Dzięki temu lek może działać skutecznie, jednocześnie wykazując mniej działań niepożądanych niż leki przeciwpsychotyczne starej generacji.
Skuteczność risperidonu w leczeniu schizofrenii
Na podstawie analizy badań można stwierdzić, że risperidon cechuje się porównywalną skutecznością i bezpieczeństwem w stosunku do innych leków. Skutecznie redukuje nasilenie objawów psychotycznych, a jego tolerancja przez pacjentów jest na ogół dobra.
Wskazania do stosowania rysperydonu
Schizofrenia – leczenie zaburzeń psychotycznych.
Epizody maniakalne o umiarkowanym i ciężkim nasileniu – w przebiegu zaburzeń afektywnych dwubiegunowych.
Krótkotrwałe leczenie (do 6 tygodni) uporczywej agresji – u pacjentów z otępieniem w chorobie Alzheimera w stopniu umiarkowanym do ciężkiego, gdy niefarmakologiczne metody leczenia są nieskuteczne, a pacjent stanowi zagrożenie dla siebie lub otoczenia.
Krótkotrwałe objawowe leczenie (do 6 tygodni) uporczywej agresji – u dzieci od 5. roku życia i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną (wg kryteriów DSM-IV), w przebiegu zaburzeń zachowania, gdy nasilenie agresji i innych zachowań destrukcyjnych wymaga farmakoterapii. Leczenie powinno być częścią kompleksowego programu terapeutycznego (oddziaływania psychospołeczne i edukacyjne). Zalecane jest, aby rysperydon był ordynowany przez specjalistów w neurologii dziecięcej, psychiatrii dzieci i młodzieży lub lekarzy zajmujących się zaburzeniami zachowania w tej grupie pacjentów.
Rysperydon – przeciwwskazania do stosowania leku
Nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą zawartą w preparacie.
Rysperydon – możliwe działania niepożądane podczas przyjmowania leku
Układ oddechowy: duszność (problemy z oddychaniem), ból gardła i krtani, kaszel, krwawienie z nosa, przekrwienie błony śluzowej nosa.
Układ pokarmowy i skóra: ból lub dyskomfort w obrębie jamy brzusznej, nudności, wymioty, zaparcia lub biegunka, niestrawność, suchość w ustach, ból zęba, wysypka, rumień (zaczerwienienie skóry).
Układ mięśniowo-szkieletowy: skurcze mięśni, bóle mięśni i stawów, ból pleców.
Układ moczowy: nietrzymanie moczu.
Inne: nadciśnienie (podwyższone ciśnienie krwi), obrzęk (opuchlizna), wzrost temperatury ciała, ból w klatce piersiowej, objawy grypopodobne, ogólne osłabienie (astenia), uczucie zmęczenia, ból (ogólny, niesprecyzowany), zaburzenia koordynacji, upadki.
Złośliwy zespół neuroleptyczny
Złośliwy zespół neuroleptyczny to rzadkie, ale poważne powikłanie związane z lekami przeciwpsychotycznymi. Może objawiać się gorączką, sztywnością mięśni, zaburzeniami świadomości, problemami z ciśnieniem i pracą serca. W badaniach krwi może pojawić się podwyższony poziom pewnych enzymów, a czasem nawet uszkodzenie nerek. W razie wystąpienia takich objawów należy natychmiast odstawić lek i skontaktować się z lekarzem.
Rysperydon a alkohol
Podczas stosowania rysperydonu należy zachować szczególną ostrożność w łączeniu go z innymi substancjami działającymi na ośrodkowy układ nerwowy, takimi jak opioidy, benzodiazepiny czyleki przeciwhistaminowe. Takie połączenie może znacząco nasilić działanie uspokajające (sedację), prowadząc do nadmiernej senności, osłabienia koncentracji, a nawet zaburzeń świadomości.
Z tego samego względu, nie należy spożywać alkoholu w trakcie terapii rysperydonem.
Rysperydon - czy można spożywać w trakcie posiłku?
Rysperydon po podaniu doustnym wchłania się całkowicie. Pokarm nie ma wpływu na przyswajanie rysperydonu, dlatego lek może być przyjmowany zarówno podczas posiłków, jak i niezależnie od nich.
Leki zawierające rysperydon
Rispolept – tabletki powlekane, roztwór doustny, zawiesina do wstrzykiwań o przedłużonym uwalnianiu.
Ryspolit – tabletki powlekane.
Orizon – tabletki powlekane, roztwór doustny.
Risperidon Vipharm – tabletki powlekane.
Torendo Q-Tab – tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej.
Rysperydon – opinie pacjentów
Poniższe relacje pochodzą z forów internetowych i odzwierciedlają subiektywne doświadczenia pacjentów. Nie zastępują one konsultacji medycznej – zmianę dawki czy decyzje o kontynuacji terapii zawsze należy omawiać z lekarzem.
Na podstawie zgromadzonych doświadczeń widać, że rysperydon jest skutecznym neuroleptykiem w leczeniu schizofrenii, zaburzeń dwubiegunowych i agresji u osób z autyzmem – wielu użytkowników chwali go za szybkie zniwelowanie urojeń, halucynacji lub manii. Niektóre osoby stosują go doraźnie podczas epizodów manii i podkreślają, że przyjmowanie leku wieczorem może ograniczać przyrost masy ciała. Zdecydowana poprawa w lęku i fobii społecznej jest opisywana przez osoby, które nazywają risperidon „cudownym lekiem”.
Jednocześnie wielu pacjentów zgłasza charakterystyczne działania niepożądane: otępienie emocjonalne i płaski nastój, zwiększony apetyt i przyrost wagi, senność lub zmęczenie, spowolnienie psychiczne oraz obniżenie libido i ogólnej motywacji. W przypadku części użytkowników pojawiają się poważne objawy somatyczne (np. zespoły pozapiramidowe, nocne lęki czy trudności z myśleniem i koncentracją) – mogą one być na tyle dokuczliwe, że pacjenci decydują się odstawić lek. Istotnym problemem bywa spowolnienie i „zombie‑like” uczucie w pierwszych tygodniach terapii, które nie zawsze ustępuje.
Opinie są więc podzielone: u jednych lek przynosi radykalną ulgę w objawach psychotycznych czy manii, u innych wywołuje poważne skutki uboczne. Należy pamiętać, że każda osoba reaguje indywidualnie – dlatego zmiany dawkowania, łączenie leków czy decyzję o stosowaniu risperidonu zawsze należy podejmować w porozumieniu z lekarzem prowadzącym.
