Ćwiczenia modelujące sylwetkę i budujące ciało to jedno, ale utrzymanie ogólnej sprawności organizmu i dbanie o zdrowie powinno być tak samo obowiązkowe, podobnie jak właściwe odżywianie. W każdej sytuacji życiowej można odpowiednio dobrać ćwiczenia tak, aby zapewnić sobie energię i formę.
Ćwiczenia w domu
Domowy trening wydaje się idealnym wyjściem dla zabieganych i zapracowanych osób. Zaletą takiego rozwiązania (pod warunkiem, że osiąga się zamierzony efekt) jest oszczędność czasu i pieniędzy, ale to wymaga starannego przygotowania planu treningowego i konsekwencji w jego realizacji. Zdecydowaną korzyścią jest w tym przypadku możliwość wykonywania ćwiczeń w dogodnym dla siebie momencie, więc jest to opcja dobra dla osób mających nienormowany czas pracy. Jeżeli ułożenie takiego treningu sprawia trudność, można skorzystać z gotowych planów (filmów) w Internecie i ćwiczyć z ulubionym trenerem. Do wyboru jest całkiem dużo opcji.
- Trening redukujący tkankę tłuszczową (trening kardio, trening aerobowy) – to zestawy skutecznych ćwiczeń na odchudzanie. Zazwyczaj obejmują one aktywności na poprawę ogólnej wydolności organizmu, a także ćwiczenia na nogi, brzuch i pośladki (modelujące), ogólne ćwiczenia odchudzające, likwidujące niechciane boczki i cellulit, poprawiające proporcje sylwetki.
- Ćwiczenia modelujące mięśnie skośne brzucha (aerobiczna szóstka Weidera, A6W) – pozwalają uwypuklić rysunek mięśni brzucha. Ćwiczenia te powinny być wprowadzane wraz z restrykcyjną dietą.
- Joga – kształtuje sylwetkę, poprawia giętkość, rozluźnia i uspokaja.
- Streetching (ćwiczenia rozciągające).
- Trening funkcjonalny – intensywny, naśladujący większość czynności wykonywanych codziennie, ale bez zwiększania masy mięśniowej (skłony, podnoszenia, przysiady).
- Trening interwałowy – popularne „interwały”. Trening polega na przemiennych, bardzo intensywnych ćwiczeniach i odpoczynku. Ten rodzaj ćwiczeń pozwala na szybkie spalenie tkanki tłuszczowej, ale jest również bardzo obciążający dla organizmu, wiec osoby początkujące nie powinny zaczynać właśnie od niego.
- Trening obwodowy – intensywny trening redukujący tkankę tłuszczową z jednoczesnym wzmocnieniem tkanki mięśniowej. Skuteczność zależna jest od doboru konkretnych ćwiczeń.
Każdy taki trening (dla bezpieczeństwa ćwiczącego) powinien być poprzedzony rozgrzewką. Żaden z nich nie wymaga specjalistycznego sprzętu – do każdego można dobrać takie ćwiczenia, które da się bez problemu wykonać w domu. Jeżeli dysponuje się własnym sprzętem do ćwiczeń, możliwe jest po prostu urozmaicanie domowych treningów.
Ćwiczenie w domu ma też – niestety – swoje wady, jak brak specjalistycznego nadzoru i konieczność zachowania żelaznej konsekwencji, co bywa trudne. Ćwicząc pod okiem trenera, ma się pewność, że ćwiczenia są odpowiednie do poziomu możliwości i płynnie dostosowywane do zmieniającej się formy. Trener motywuje, a okoliczności (sala ćwiczeń, inne trenujące osoby itd.) sprawiają, że łatwiej się skoncentrować tylko na treningu. W sytuacji domowej zazwyczaj nie ma podobnego komfortu, zawsze jakaś osoba czy sytuacja może przerwać zaplanowane ćwiczenia, które są wtedy odkładane „na później”.
Trening na powietrzu
Ten typ aktywności jest znacznie przyjemniejszą alternatywą dla treningu w zaciszu domowym, choć oczywiście także nie zastępuje on profesjonalnego treningu pod okiem trenera. Oprócz ćwiczeń wykonywanych w domu, które można „przenieść” w plener, do tych na powietrzu warto włączyć nordic walking – znakomity trening na redukcję masy ciała, zyskujący coraz większą rzeszę zwolenników. Długie rytmiczne spacery z kijami poprawiają ogólną wydolność organizmu, skutecznie redukują tkankę tłuszczową i – co bardzo istotne – nie obciążają przy tym nadmiernie stawów.
Siłownia i kluby fitness
Profesjonalna przestrzeń treningowa jest odpowiednia dla wszystkich, którym zależy na jak najszybszym efekcie ćwiczeń. Obecność trenera pozwala dobrać obciążenie treningiem tak, aby w założonym czasie osiągnąć maksimum, z zachowaniem bezpieczeństwa dla zdrowia. W profesjonalnym klubie i siłowni można przeprowadzić niemal każdy rodzaj treningu. Szczególnie osoby, które stawiają sobie za cel zwiększenie masy mięśniowej – mają do dyspozycji profesjonalny sprzęt, który umożliwia bezpieczne ćwiczenie poszczególnych partii mięśni. Zaletą treningu na siłowni jest również możliwość profesjonalnego dobrania suplementacji, która minimalizuje zakwasy i uzupełnia ewentualne niedobory składników traconych w czasie treningów. Dzięki stałej opiece trenera minimalizuje się również ryzyko przetrenowania organizmu.
Cele treningowe
To jedna z najważniejszych składowych skutecznego treningu. Bez prawidłowo określonego celu o efekty jest znacznie trudniej, dlatego zawsze wyznacza się punkt końcowy, który chce się osiągnąć dzięki ćwiczeniom. Jaki powinien być cel treningowy? Konkretny i możliwy do zrealizowania w wyznaczonym czasie. To kluczowe, zwłaszcza na początku treningów. Jeżeli cel jest niemożliwy do osiągnięcia, szybko pojawia się zniechęcenie (przejściowe okresy zniechęcenia są zupełnie naturalne, ale mijają zazwyczaj na widok pierwszych efektów), ale z drugiej strony, jeżeli cel jest zbyt łatwy – również może negatywnie wpłynąć na jakość treningów. Oto najpopularniejsze cele, którym poświęconych jest wiele planów treningowych (dostępnych także w Internecie).
Redukcja tkanki tłuszczowej
W osiągnięciu tego celu pomaga:
- trening aerobowy (nordic walking, bieg, jazda na rowerze, spacer),
- ćwiczenia interwałowe.
W przypadku redukcji tkanki tłuszczowej, efektywność treningu zależy od jego długości. Minimalny czas ćwiczeń powinien wynosić 15–20 minut.
Zwiększenie siły i masy mięśniowej
Ten typ treningu powinien być wykonywany na siłowni, choćby dlatego, że przy wykonywaniu ćwiczeń z dużym obciążeniem (tak zwanych przeciążeniowych) może być potrzebna pomoc dodatkowej osoby.
- Ćwiczenia złożone – angażujące do jednoczesnej pracy dwa stawy (na przykład martwy ciąg).
- Wolne ciężary (sztangi i sztangielki).
- Ćwiczenia z dużym obciążeniem (przeciążeniowe).
Poprawa ogólnej kondycji i wydolności
- Trening funkcjonalny – szybki, intensywny, skutecznie zwiększający ogólną sprawność – wszelkie przysiady, wchodzenie po schodach, skłony, wyskoki, podnoszenia itp.
- Trening kardio – podobnie jak w przypadku celu treningowego opartego na utracie tkanki tłuszczowej, również tutaj ćwiczenia kardio okazują się skuteczne, zwiększając wytrzymałość, szybkość, gibkość i zapewniając dobrą kontrolę nad ciałem.
Trening na receptę
Ćwiczenia odgrywają istotną rolę w leczeniu i profilaktyce wielu chorób. Niektóre z nich mają szczególny związek z aktywnością fizyczną mogącą przynieść znaczną ulgę lub na przykład zapobiec nawrotom choroby. Oto kilka przykładów.
- Rwa kulszowa – wykonywane pod okiem fizjoterapeuty ćwiczenia na kręgosłup i plecy mogą znacząco poprawić komfort chorego. Odpowiednio zaplanowany trening przy rwie kulszowej zwiększa ruchomość kręgosłupa, uelastycznia przykurczone partie ciała, wzmacnia głębokie mięśnie, stabilizuje i przywraca równowagę mięśniową (trening słabszych mięśni, przy jednoczesnym rozciąganiu tych przykurczonych).
- Nietrzymanie moczu – tu bardzo pomocne mogą okazać się ćwiczenia wzmacniające dno miednicy (ćwiczenia na nietrzymanie moczu) – ćwiczenia mięśni Kegla polegające na naprzemiennym napinaniu i rozluźnianiu mięśni krocza.
- Zawał serca – w profilaktyce choroby wieńcowej, a także po przebytym zawale mięśnia sercowego regularne ćwiczenia o umiarkowanym natężeniu pomagają poprawić pracę układu krążenia i wydolność serca.
Jeżeli rezygnuje się z regularnych treningów, uzasadniając to zmęczeniem czy brakiem czasu, należy pamiętać, że nawet przypadkowe ćwiczenia są dla zdrowia ogromnie ważne. Wszelki rodzaj aktywności fizycznej, choćby tylko incydentalny, przynosi korzyść. Każde 15 minut zwiększonego wysiłku ma znaczenie dla naszego organizmu.