Tlen jest najbardziej rozpowszechnionym i niezbędnym do życia pierwiastkiem występującym w przyrodzie. Bierze udział w przemianach energetycznych zachodzących w ludzkim organizmie, wspomaga regenerację komórek macierzystych oraz leczenie stanów zapalnych. Tlen przenika z powietrza do krwi przez powierzchnię pęcherzyków płucnych. W przypadku, gdy jego dopływ jest ograniczony, dochodzi do niedotlenienia tkanek. Jeśli ten stan rozwija się gwałtownie, bezpośrednio zagraża zdrowiu czy nawet życiu człowieka.
Sposoby na dotlenienie organizmu – jak dbać o prawidłowy poziom tlenu?
Spis treści
Najczęstsze przyczyny niedotlenienia organizmu
Obniżenie ciśnienia parcjalnego tlenu we krwi do poziomu poniżej 60 mm Hg jest definiowane jako hipoksemia, która prowadzi do poważnych zaburzeń w przemianach metabolicznych. Zazwyczaj powoduje też spadek saturacji poniżej 90%. Przedłużająca się hipoksemia, czyli niedobór tlenu, może być przyczyną niedotlenienia tkanek, tzw. hipoksji. Najczęściej ten stan występuje u osób z zaburzeniami pracy układu krążenia i oddechowego.
Do hipoksji może doprowadzić astma czy przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP). Jeśli utrzymuje się przez dłuższy czas, powoduje duże spustoszenie w organizmie. Może być przyczyną rozwijającego się zmniejszenia przepływu powietrza przez drogi oddechowe. O niedotlenieniu organizmu mówi się również w przypadku choroby krwi typu anemia, ciężkiego zapalenia płuc, obrzęku i zatorowości płucnej. Do pozostałych przyczyn hipoksji można zaliczyć problemy z krążeniem oraz czynniki zewnętrzne, takie jak zatrucie cyjankiem czy zbyt niskie ciśnienie.
Czytaj również: POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc) – przyczyny, objawy, rozpoznanie, leczenie
Objawy niedotlenienia organizmu
W przypadku hipoksemii charakterystyczne są trudności w oddychaniu, duszności czy kłujący ból w klatce piersiowej. Organizm broni się przed niedotlenieniem, m.in. poprzez przyspieszenie akcji serca i czynności oddechowej. Przewlekła hipoksemia może prowadzić do hipoksji, której objawy są bardziej rozległe. Do najczęściej rozpoznawanych symptomów należy sinica centralna, bóle i zawroty głowy, nadmierna senność, zmęczenie oraz zaburzenia widzenia. Widoczne zasinienie jest spowodowane zbyt dużą ilością nieutlenowanej hemoglobiny.
Cicha hipoksja u pacjentów z COVID-19
Występuje u coraz większej liczby osób zakażonych koronawirusem. COVID-19 atakuje najczęściej drogi oddechowe, powodując obniżony poziom saturacji. Część chorych zmaga się z poważnym niedotlenieniem organizmu, ale nie zdaje sobie z tego sprawy. Choć momentami z trudem łapią oddech, nie rozwija się u nich charakterystyczny dla COVID-19 zespół ostrej niewydolności oddechowej (ARDS). Takiego zdania są m.in. lekarze z oddziału ratunkowego Bellevue Hospital w Nowym Jorku. Zjawisko to nazwali mianem "cichej hipoksji", która powoduje duże spadki saturacji.
Prawidłowe nasycenie krwi tlenem wynosi od 95 do 99%, u osób starszych 94-98%. Wszelkie odchylenia od normy są niebezpieczne dla zdrowia. Do badania poziomu tlenu we krwi wystarczy pulsoksymetr napalcowy. Zbyt niska saturacja (poniżej 94%) oznacza niedotlenienie, a poniżej 80% grozi uszkodzeniem narządów wewnętrznych. W sytuacji, gdy nasycenie tlenem gwałtownie spada, mogą pojawić się duszności, kaszel czy uczucie ciężkości w klatce piersiowej. Saturacja poniżej 70% jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia.
Przeczytaj również: Co może oznaczać uczucie ciężkości w klatce piersiowej?
Sprawdzone sposoby na dotlenienie organizmu
Niedobór tlenu przez kilkanaście sekund może doprowadzić do zatrzymania aktywności mózgu i nieodwracalnych zmian, a przez 3-4 minut do obumarcia kory mózgowej. Właściwe dotlenienie organizmu zmniejsza ryzyko zachorowania na wiele chorób. Na niedotlenienie składa się brak odpowiedniej ilości erytrocytów, czyli czerwonych krwinek. Na początek warto wykonać pakiet podstawowych badań krwi. Zbyt niski poziom hemoglobiny może być przyczyną niedotlenienia tkanek, podobnie jak niedobory żelaza, które prowadzą do anemii.
Ćwiczenia oddechowe
Jak dotlenić organizm? Domowe sposoby opierają się na nauce prawidłowego oddychania. Złe nawyki powodują, że wiele osób oddycha za płytko i zbyt szybko. W związku z tym do płuc dociera niewystarczająca ilość powietrza. Najlepiej położyć się na plecach z nogami ugiętymi w kolanach i nauczyć się oddychać przeponą – powoli oraz głęboko. W czasie wydłużonego wdechu powiększa się objętość klatki piersiowej, dzięki czemu tlen jest lepiej dostarczany płucom. Podczas wydechu następuje rozluźnienie przepony i mięśni klatki piersiowej. Dwutlenek węgla jest usuwany wraz z wydychanym powietrzem.
Ruch na świeżym powietrzu
Regularny spacer nie tylko dotlenia, ale też zwiększa wydolność organizmu. Od czasu do czasu warto wybrać się na wycieczkę do lasu lub za miasto. Wskazana jest również różnego rodzaju aktywność fizyczna, tj.: jazda na rowerze, pływanie, bieganie, ćwiczenia aerobowe przy otwartym oknie albo w plenerze. Ważne, by regularnie wietrzyć pomieszczenia w domu czy biurze oraz wyrobić w sobie nawyk codziennego wychodzenia z domu.
Zbilansowana dieta
Aby dotlenić mózg, niezbędne jest dostarczenie organizmowi ważnych składników odżywczych. W codziennym menu powinny się znaleźć produkty bogate w żelazo, kwasy omega-3 i omega-6, które zwiększają półprzepuszczalność błon komórkowych. Bez nich komórki nerwowe mogą nie być gotowe na przyjęcie tlenu. Do diety warto włączyć ryby, owoce morza, siemię lniane, orzechy, awokado, produkty sojowe, jajka, olej słonecznikowy i kokosowy lub z pestek winogron. Z kolei dobrym źródłem żelaza jest czerwone mięso, żółtka jaj, natka pietruszki, jarmuż oraz szpinak.
Czytaj również: Dieta bogata w żelazo – produkty, zasady, co jeść w anemii?
Tlenoterapia hiperbaryczna
Idealnym sposobem na dotlenienie organizmu są zabiegi polegające na wdychaniu czystego tlenu w warunkach podwyższonego ciśnienia. Seans tlenoterapii hiperbarycznej odbywa się zwykle przy użyciu maski tlenowej w specjalnej komorze, w której można wygodnie się położyć. W takich warunkach tlen dociera do wszystkich komórek organizmu, m.in. dotlenia mózg oraz aktywuje neurony do jeszcze bardziej efektywnej pracy. Zabieg wykorzystywany jest najczęściej do leczenia głęboko ukrytych stanów zapalnych czy niewydolności oddechowej.
Podsumowanie – jak się dotleniać?
Organizm potrzebuje stałego dopływu i odpowiedniej ilości tlenu, który poprawia sprawność serca, układu oddechowego i krążenia. Poza tym wzmaga witalność oraz dodaje energii. Istotne znaczenie ma oddychanie przeponowe i zadbanie przy tym o odpowiednią postawę. Jeśli zauważymy opadanie czy unoszenie się klatki piersiowej, wystarczy przesadnie wypiąć brzuch do przodu. Pamiętajmy również o wietrzeniu sypialni przed pójściem spać i regularnej aktywności fizycznej.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- "Ukryta hipoksja" https://www.focus.pl/artykul/ci-pacjenci-z-covid-19-powinni-byc-nieprzytomni-a-wygladaja-normalnie.
- Miłosz Czuba, Józef Langfort, "Hipoksja – wykorzystanie w treningu i terapii, [w:] "Fizjologia wysiłku fizycznego", tom 69 nr 4, dostęp online https://kosmos.ptpk.org/index.php/Kosmos/article/view/2735.
- Rosina Sonnenschmidt, "Układ oddechowy. Dotlenienie organizmu i usuwanie toksyn. Medycyna holistyczna Tom 4", Wydawnictwo Vital 2019.
- Jarosław Paprocki, Monika Gackowska, Marta Pawłowska, Alina Woźniak, "Aktualne zastosowanie hiperbarii tlenowej", Borgis - Medycyna Rodzinna 4/2016, s. 217-222, http://www.czytelniamedyczna.pl/5847,aktualne-zastosowanie-hiperbarii-tlenowej.html.
Opublikowano: 05.05.2021;
Oceń:
3.3
Dagmara Osińska
dziennikarka
Dziennikarka z wieloletnim doświadczeniem, autorka tekstów reklamowych. Absolwentka studiów magisterskich na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Prywatnie jest miłośniczką podróży, kuchni włoskiej i zdrowego stylu życia.
0
Komentarze i opinie (0)