Sulpiryd – mechanizm działania leku
Sulpiryd wykazuje działanie podobne do klasycznych neuroleptyków poprzez blokowanie receptorów dopaminowych w mózgu, jednak różni się od nich profilem działania. W dawkach terapeutycznych nie wywołuje katalepsji, nie wpływa istotnie na metabolizm serotoniny i noradrenaliny, nie działa na receptory muskarynowe, GABA ani na aktywność antycholinesterazy. Lek łączy właściwości przeciwdepresyjne i przeciwpsychotyczne.
Poprawa nastroju pojawia się zwykle po kilkunastu dniach, natomiast objawy schizofrenii ustępują po 8–12 tygodniach.
W porównaniu z klasycznymi neuroleptykami powoduje mniej działań niepożądanych, takich jak uspokojenie czy objawy pozapiramidowe. Dodatkowo sulpiryd zwiększa wydzielanie prolaktyny, wspomaga ukrwienie i ochronę błony śluzowej żołądka oraz działa przeciwwymiotnie.
Przeczytaj również:
Czym jest psychoza alkoholowa i jak ją leczyć?
Sulpiryd – wskazania do stosowania leku
Wskazaniami do stosowania leku Sulpiryd są:
Epizody ostrej oraz przewlekłej psychozy w przebiegu schizofrenii, szczególnie jeśli towarzyszą im objawy obniżonej aktywności psychoruchowej.
Przewlekłe psychozy alkoholowe oraz różnego rodzaju zaburzenia psychosomatyczne.
Stany depresyjne, w których leczenie innymi preparatami przeciwdepresyjnymi okazało się nieskuteczne lub nie może być zastosowane z przyczyn klinicznych.
Napadowe bóle głowy (migreny) oraz zawroty głowy o różnym podłożu, w tym związane z chorobą Meniere’a.
Leczenie wspierające w leczeniu uzależnienia alkoholowego.
Sulpiryd – stosowanie i dawkowanie leku
Dawkowanie Sulpirydu jest uzależnione od schorzenia, które leczymy, a także od wieku i kondycji zdrowotnej pacjenta.
Schizofrenia (dorośli):
Dawka początkowa: 400–800 mg na dobę w dwóch dawkach (rano i wieczorem).
W objawach pozytywnych (np. omamy, urojenia): zwykle 400 mg 2x dziennie, w razie potrzeby więcej – maksymalna dawka dobowa wynosi 1200 mg. W wyjątkowych, opornych przypadkach lekarz może zwiększyć dawkę do 1600 mg/dobę.
W objawach negatywnych (apatia, spłycenie emocji): niższe dawki – początkowo 400 mg 2x dziennie, można obniżyć do 200 mg 2x dziennie dla działania pobudzającego.
Przy objawach mieszanych: skuteczne są zwykle dawki 400–600 mg 2x dziennie.Zaburzenia depresyjne:
Początkowo 50–150 mg/dobę, z możliwością zwiększenia do 150–300 mg/dobę.Zaburzenia psychosomatyczne i nerwice:
Zazwyczaj 150–300 mg/dobę.Migrena i zawroty głowy (np. choroba Meniere’a):
Typowo 50–200 mg/dobę.
Przeczytaj również:
Depresja lekooporna – co to jest? Jak można ją leczyć?
Specjalne grupy pacjentów – kiedy należy zachować ostrożność
Dzieci – brak danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania u dzieci poniżej 14. roku życia.
U pacjentów w podeszłym wieku – zazwyczaj stosuje się dawki jak u dorosłych, ale przy niewydolności nerek konieczne jest ich zmniejszenie.
Pacjenci z niewydolnością nerek – dawkę należy dostosować do stopnia upośledzenia czynności nerek – zmniejszyć lub wydłużyć przerwy między dawkami.
Interakcje z innymi lekami
Leki wywołujące bradykardię: beta-blokery, diltiazem, werapamil, klonidyna, preparaty naparstnicy.
Leki zaburzające gospodarkę elektrolitową (szczególnie powodujące hipokaliemię): diuretyki powodujące hipokaliemię, pobudzające leki przeczyszczające, amfoterycyna B, glikokortykoidy, tetrakozaktyd.
Leki przeciwarytmiczne.
Inne leki mogące wywołać torsade de pointes: trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (pochodne imipraminy).
Leki przeciwnadciśnieniowe: mogą nasilać niedociśnienie ortostatyczne.
Leki hamujące OUN: opioidy i narkotyki, leki przeciwbólowe, leki przeciwhistaminowe działające nasennie, barbiturany, benzodiazepiny.
Leki wpływające na wchłanianie sulpirydu: leki zobojętniające sok żołądkowy, sukralfat.
Lit – zwiększa ryzyko działań niepożądanych pozapiramidowych.
Przeczytaj również:
Zaburzenia schizoafektywne – co to jest, jakie są przyczyny i objawy, jak wygląda leczenie?
Przeciwwskazania do stosowania leku Sulpiryd
Leku nie wolno stosować w następujących sytuacjach:
uczulenie na sulpiryd lub którykolwiek ze składników pomocniczych preparatu,
obecność guza chromochłonnego (pheochromocytoma),
ostra postać porfirii,
nowotwory związane z nadmiernym stężeniem prolaktyny, takie jak gruczolak przysadki mózgowej czy rak piersi,
jednoczesne przyjmowanie lewodopy.
Działania niepożądane
U pacjentów leczonych sulpirydem stwierdzono następujące objawy niepożądane:
Zaburzenia serca: spadki ciśnienia przy zmianie pozycji (niedociśnienie ortostatyczne),
wydłużenie odstępu QT i groźne zaburzenia rytmu serca (torsade de pointes).Zaburzenia hormonalne: podwyższenie poziomu prolaktyny (hiperprolaktynemia).
Zaburzenia ogólne: zespół neuroleptyczny złośliwy (rzadki, ale potencjalnie śmiertelny), przyrost masy ciała.
Wątroba i drogi żółciowe: zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych.
Układ nerwowy: senność lub uspokojenie; czasem bezsenność, późna dyskineza (mimowolne ruchy twarzy i języka) przy dłuższym stosowaniu – nie poddaje się leczeniu, drgawki, głównie u osób z padaczką.
Układ rozrodczy i piersi (związane z nadmiernym wydzielaniem prolaktyny): mlekotok (poza okresem karmienia), zaburzenia miesiączkowania, powiększenie i ból piersi, ginekomastia, problemy z orgazmem i impotencja.
Przeczytaj również:
Elektrowstrząsy – czy są stosowane w psychiatrii?
Czy Sulpiryd poprawia nastrój?
Sulpiryd, będący pochodną benzamidu, wykazuje działanie nie tylko przeciwpsychotyczne, ale też przeciwdepresyjne. W mechanizmie działania blokuje receptory dopaminowe D₂, co prowadzi do redukcji objawów psychotycznych, a jednocześnie dzięki wpływowi na inne układy nerwowe – wspomaga poprawę nastroju. Pacjenci z depresją, zwłaszcza niereagujący na klasyczne SSRI, mogą zauważyć stabilizację emocji i powrót motywacji, co czyni lek wartościowym w terapii obniżonego nastroju (w przebiegu depresji).
Po jakim czasie działa Sulpiryd?
Pierwsze subtelne efekty, jak redukcja lęku czy niepokoju, mogą pojawić się już po kilku dniach stosowania. Poprawa nastroju jest zwykle obserwowana po kilkunastu dniach systematycznej terapii. Natomiast pełne działanie – zarówno przeciwdepresyjne, jak i przeciwpsychotyczne (np. w schizofrenii) – rozwija się po 8–12 tygodniach leczenia.
Czy Sulpiryd zwiększa poziom serotoniny?
Biochemiczne dane wskazują, że sulpiryd nie wpływa znacząco na układ serotoninergiczny, czyli metabolizm i przekaźnictwo serotoniny. Efekty przeciwdepresyjne wynikają raczej z jego antagonizmu dopaminowego oraz pośredniego wpływania na inne układy neuroprzekaźnikowe, ale nie z bezpośredniego podwyższenia poziomu serotoniny.
Przeczytaj również:
EMDR – na czym polega ta terapia? Kiedy jest skuteczna?
Jak długo działa Sulpiryd?
Po podaniu doustnym osiąga maksymalne stężenie we krwi (Cₘₐₓ) po około 3–6 godzinach, a jego okres półtrwania wynosi ok. 8–9 godzin. Utrzymanie działania terapeutycznego wymaga regularnego przyjmowania, zwykle raz lub dwa razy dziennie. Pełny efekt leczenia (np. w schizofrenii lub przewlekłej depresji) wymaga co najmniej 8–12 tygodni ciągłej terapii.
Sulpiryd a alkohol
Alkohol nasila działanie uspokajające neuroleptyków, dlatego należy unikać spożywania napojów alkoholowych oraz leków zawierających alkohol podczas stosowania tego leku.
