Escitalopram – wskazania, działanie, skutki uboczne

Na czym polega leczenie depresji?

Na depresję może cierpieć nawet 120 milionów ludzi na świecie. Według WHO choroba ta jest jedną z najważniejszych przyczyn niepełnosprawności zawodowej i społecznej, może prowadzić do śmierci.

Depresja to choroba o złożonym, nie do końca poznanym podłożu. Dlatego leczenie nie jest łatwe i wymaga indywidualnego podejścia do pacjenta. Istnieją dwie metody leczenia depresji: terapia poznawczo-behawioralna oraz farmakoterapia. Najlepsze efekty daje połączenie leczenia farmakologicznego z terapią psychologiczną.

Najważniejsze leki stosowane w leczeniu depresji to:

• inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI),
• inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SNRI),
• trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (TLPD),
• inhibitory monoaminooksydazy (IMAO).

Inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny – najpopularniejsze leki na depresję

Serotonina to neuroprzekaźnik, biorący udział w przewodzeniu sygnałów pomiędzy komórkami nerwowymi. Wydzielana jest na zakończeniach neuronów do szczeliny synaptycznej, gdzie łączy się z receptorami komórki odbierającej sygnał. Następnie cząsteczki serotoniny są w większości wchłaniane zwrotnie do komórki.

Przeczytaj również:

Leki na nerwicę – bez recepty, na receptę, ziołowe – jakie są stosowane?

Niedobór serotoniny jest jedną z najważniejszych przyczyn zaburzeń nastroju i odczuwania emocji. Leki z grupy inhibitorów wychwytu zwrotnego (ang. selective serotonin re-uptake inhibitors) wiążą się z receptorami dla serotoniny, blokując jej powrót do komórki. Dzięki temu stężenie serotoniny w szczelinie synaptycznej jest wyższe, co wpływa pobudzająco na aktywność neuronów i przekazywanie sygnałów nerwowych.

Leki z grupy SSRI to najpopularniejsza grupa leków przeciwdepresyjnych, stosowana już od lat 80. ubiegłego wieku. Jednym z najczęściej obecnie stosowanych leków jest escitalopram. Substancja ta jest lewoskrętnym izomerem citalopramu – ma podobne właściwości, ale większą skuteczność.

Przeczytaj również:

Fluoksetyna – działanie i skuteczność. W jakich chorobach się ją stosuje?

Escitalopram – wskazania do stosowania

Leki psychoaktywne zawierające escitalopram zalecane są do stosowania zarówno w pierwszych tygodniach leczenia, jak i dla podtrzymania efektu leczniczego i zapobiegania nawrotom choroby w:

• leczeniu dużych epizodów depresji – działanie lecznicze widoczne jest po 2-4 tygodniach stosowania leku, ale dla utrwalenia efektu zaleca się leczenie jeszcze przez przynajmniej 6 miesięcy po ustąpieniu objawów, aby zapobiegać nawrotom;
• leczeniu zaburzeń lękowych z agorafobią,
• leczeniu zaburzeń lęku uogólnionego – dawka i długość terapii powinny być dostosowane do indywidualnego wpływu leku na pacjenta;
• leczeniu lęku społecznego – efekty widoczne są po 2-4 tygodniach leczenia, ale zaleca się farmakoterapię przez 12 tygodni, aby je utrwalić;
• leczeniu zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych – długość trwania terapii zależy od indywidualnej reakcji pacjenta, aż do ustąpienia objawów – pozytywne efekty leczenia obserwuje się po 12 tygodniach.

Przeczytaj również:

Sertralina – właściwości, wskazania, dawkowanie i zagrożenia

Escitalopram – dawkowanie i dostępne leki

Leki przeciwdepresyjne każdorazowo powinny być dobierane dla pacjenta indywidualnie, w zależności od rodzaju zaburzenia, jego nasilenia oraz reakcji na leczenie.

Dostępne dawki leku to: 5 mg, 10 mg lub 20 mg.

Preparaty zawierające escitalopram dostępne w Polsce to m.in.: Aciprex, Betesda, Depralin, Elicea, Escitalopram, Escitil, Lexapro, Mozaron, Nexpram, Oroes, Pralex, Pramatis, Servenon czy Symescital.

Escitalopram – przeciwwskazania do stosowania i skutki uboczne

Leki przeciwdepresyjne to leki stosowane długotrwale, należy dobierać je ostrożnie, ponieważ istnieje wiele czynników ryzyka oraz przeciwwskazań do ich stosowania. Zaobserwowano również wiele działań niepożądanych.

Nie zaleca się stosowania escitalopramu jednocześnie z innymi lekami o działaniu serotoninergicznym, np. inhibitorami monoaminooksydazy (MAO) lub innymi lekami o działaniu przeciwdepresyjnym. Nałożenie się działania tych leków może znacznie zwiększyć ryzyko wystąpienia zespołu serotoninowego, który objawia się m.in. nadmiernym pobudzeniem oraz drgawkami.

Równoczesne stosowanie escitalopramu z preparatami dziurawca lub litu może nasilić wystąpienie objawów niepożądanych.

Szczególną ostrożność powinni zachować pacjenci mający problemy kardiologiczne, ponieważ escitalopram może powodować zaburzenia pracy serca, widoczne jako wydłużenie odstępu QT w badaniu EKG.

Escitalopram nie może być stosowany u kobiet w ciąży oraz karmiących piersią. Może powodować poważne zaburzenia zdrowotne u noworodków zaraz po porodzie. Prawdopodobnie przechodzi również do mleka kobiecego.

Przeczytaj również:

Paroksetyna – wskazania, działanie, skuteczność, dawkowanie, skutki uboczne

Escitalopram – działania niepożądane

Lek przeciwdepresyjny zawierający escitalopram może powodować działania niepożądane w różnych obszarach zdrowia.

Podczas stosowania leku mogą pojawić się:

• niepokój psychoruchowy,
• zawroty głowy,
• uczucie zmęczenia,
• bóle głowy,
• zachowania samobójcze, które mogą nasilać się w początkowej fazie działania leku.

Leki psychoaktywne często powodują zaburzenia snu, takie jak wzmożona senność, nietypowe sny czy bezsenność. Mogą pojawić się zaburzenia funkcji seksualnych, takie jak brak orgazmu u kobiet lub zaburzenia wzwodu, a także osłabienie popędu płciowego – u obojga płci.

Częste dla leków regulujących poziom serotoniny są zaburzenia w funkcjonowaniu przewodu pokarmowego, dające objawy takie jak nudności i wymioty, biegunki czy zaparcia. Escitalopram może powodować zwiększenie apetytu, czego efektem często jest zwiększenie masy ciała. Zdarza się również, że efektem ubocznym są zaburzenia smaku oraz zmniejszenie apetytu i – co za tym idzie – zmniejszenie masy ciała.

Inne najczęściej obserwowane skutki uboczne stosowania leku to:

• zaburzenia widzenia,
• bóle stawów,
• bóle mięśni,
• drgawki,
• suchość w jamie ustnej,
• nadmierne pocenie się,
• wzrost temperatury ciała,
• zapalenie zatok,
• szumy uszne,
• wypadanie włosów,
• zaburzenia rytmu serca.

Każdorazowo w wypadku wystąpienia działań niepożądanych istnieje konieczność dostosowywania dawki leku indywidualnie do reakcji pacjenta.

Pomimo tak szerokiego wachlarza działań ubocznych escitalopram jest uważany za skuteczny i bezpieczny lek. Jest on udoskonaloną wersją citalopramu i wykazuje wobec poprzednika większą efektywność przy mniejszej dawce. Można oczekiwać, że leki przeciwdepresyjne będą nadal udoskonalane, aby minimalizować występowanie działań niepożądanych, które często są przyczyną przerwania leczenia przez pacjentów.

Przeczytaj również:

Wortioksetyna – jak i na co działa nowy antydepresant?

Escitalopram – opinie pacjentów

Poniższe relacje pochodzą z forów internetowych i odzwierciedlają subiektywne doświadczenia pacjentów. Nie zastępują one konsultacji medycznej – zmianę dawki czy decyzję o kontynuacji terapii zawsze należy omawiać z lekarzem.

Pacjenci dzielący się opiniami stosowali escitalopram w różnych sytuacjach klinicznych. Lek ten najczęściej był przepisywany na zaburzenia depresyjne (w tym m.in. depresję poporodową czy epizody depresji występujące po istotnych zmianach życiowych) oraz na zaburzenia lękowe – takie jak uogólniony lęk, fobia społeczna czy nawracające ataki paniki. Niektórzy pacjenci przyjmowali go także w terapii zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych (OCD). W wielu przypadkach leczenie escitalopramem rozpoczynano, gdy nasilenie objawów uniemożliwiało normalne funkcjonowanie, a inne metody (psychoterapia lub wcześniejsze leki) nie przynosiły ulgi. Przykładowo, pacjenci opisywali zmaganie się z codziennymi napadami lęku, agresywnymi wybuchami emocji czy chronicznym przygnębieniem – i dopiero włączenie escitalopramu dało im odczuwalną poprawę.

Większość pacjentów ocenia skuteczność escitalopramu bardzo pozytywnie. Podkreślają oni, że lek przyniósł poprawę nastroju, redukcję lęku oraz większą stabilność emocjonalną. Pierwsze pozytywne efekty pojawiały się zwykle po kilku tygodniach regularnego stosowania – najczęściej pacjenci odczuwali wyraźną różnicę po około 3–6 tygodniach. Początkowo brak zmian bywał zniechęcający, ale z czasem nastrój stopniowo się stabilizował, a objawy lękowe słabły. Wielu chorych opisuje, że dzięki temu lekowi odzyskało kontrolę nad swoim życiem – ustąpiły paraliżujące obawy, rzadziej pojawiają się ataki paniki, a normalne codzienne aktywności (praca, spotkania, opieka nad dzieckiem) stały się na powrót możliwe i przyjemne. Niektórzy zaznaczają jednak, że escitalopram to nie „magiczna pigułka” – nadal miewają gorsze dni, ale są one rzadsze i znacznie mniej dotkliwe niż przed rozpoczęciem leczenia.

Przeczytaj również:

Leki na depresję – bez recepty, na receptę – nazwy, działanie, skutki uboczne

Najczęstsze skutki uboczne występowały na początku terapii i zwykle miały charakter łagodny lub umiarkowany. Pacjenci najczęściej zgłaszali: senność i zmęczenie (czasem przeciwnie – bezsenność), zawroty głowy, nudności (niekiedy połączone z brakiem apetytu), suchość w ustach oraz ogólne poczucie rozbicia. U części osób pojawiało się też przejściowe nasilenie lęku lub uczucie emocjonalnego „spłaszczenia” w pierwszych dniach terapii. Pocieszające jest to, że u zdecydowanej większości te działania niepożądane ustępowały samoistnie po upływie kilku tygodni kontynuacji leczenia. W dłuższej perspektywie rzadko raportowano utrzymujące się skutki uboczne – najczęściej wymieniano obniżenie libido, które część pacjentów uznała za niewielką cenę za poprawę stanu psychicznego. Ogólnie pacjenci twierdzą, że po okresie adaptacji lek nie przeszkadza im w codziennym funkcjonowaniu, a ewentualne efekty uboczne są do opanowania.

Jesli chodzi o odstawianie leku, pacjenci podkreślają, że odstawianie escitalopramu należy przeprowadzać stopniowo i pod nadzorem lekarza. Nagłe przerwanie terapii może wywołać przykre objawy odstawienne, wynikające z gwałtownej zmiany poziomu serotoniny. Do najczęściej wymienianych należą: zawroty głowy, zaburzenia snu (bezsenność lub koszmarne sny), nasilony lęk i rozdrażnienie, nudności, drżenie mięśni oraz charakterystyczne mrowienia lub „prądy” w ciele. Ci, którzy zmniejszali dawkę powoli, zazwyczaj nie doświadczyli poważnych dolegliwości – na przykład jedna pacjentka opisała, że jest w trakcie odstawiania leku i jak dotąd odbywa się to bez większych problemów. Kluczowym wnioskiem jest więc zalecenie cierpliwości i stopniowe zmniejszanie dawki, aby zminimalizować ryzyko negatywnych reakcji przy odstawianiu.

Wiele osób stwierdza, że escitalopram znacząco poprawił jakość ich życia: ustabilizował nastrój, zmniejszył uporczywy lęk i pozwolił im wrócić do normalnych aktywności oraz odczuwać radość na co dzień. Pojawiają się opinie, że rozpoczęcie terapii było „jedną z najlepszych decyzji w życiu” i niektórzy żałują, że nie sięgnęli po lek wcześniejj. Jednocześnie pacjenci akcentują, jak ważna jest cierpliwość w pierwszych tygodniach leczenia – wielu z własnego doświadczenia zapewnia, że warto przeczekać początkowe trudności, bo „będzie dobrze”. Podsumowując, opinie pacjentów wskazują, że korzyści ze stosowania escitalopramu w leczeniu depresji i lęku zdecydowanie przewyższają przejściowe niedogodności. Dla licznych osób lek ten okazał się kluczowym wsparciem w odzyskaniu równowagi psychicznej i normalnego życia.

współpraca: redakcja Wylecz.to