Sertralina – właściwości, wskazania, dawkowanie i zagrożenia

Sertralina – co to za lek? Jak działa sertralina?

Sertralina to lek powszechnie stosowany w depresji, należący do grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (w skrócie SSRI). Mechanizm działania tych leków pozwala na zwiększenie stężenia serotoniny w ośrodkowym układzie nerwowym.

Spadek stężenia serotoniny w ośrodkowym układzie nerwowym jest czynnikiem predysponującym do rozwoju depresji. Inne związki chemiczne, które wpływają na powstawanie stanów depresyjnych, to noradrenalina i dopamina. Inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny działają więc przyczynowo – poprzez zwiększanie stężenia tego neuroprzekaźnika, którego jest za mało w ośrodkowym układzie nerwowym.

Sertralina – właściwości

Sertralinę stosuje się w postaci doustnej. Lek ten dostępny jest w formie tabletek. Po przyjęciu sertraliny największe stężenie tej substancji we krwi notuje się po 5 – 8 godzinach. Sertralina metabolizowana jest przede wszystkim w wątrobie, dlatego jej uszkodzenie sprawia, że substancja ta dłużej pozostaje w organizmie. Sertralinę można przyjmować niezależnie od posiłku, rano lub wieczorem.

Przeczytaj również:

Fluoksetyna – działanie i skuteczność. W jakich chorobach się ją stosuje?

Sertralina – wskazania do stosowania leku

Inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny to leki pierwszego rzutu w terapii depresji. Charakteryzują się one około 70% skutecznością w leczeniu tego zaburzenia psychicznego. Jednak należy mieć świadomość, że sertralina znajduje zastosowanie również w terapii innych schorzeń.

Należą do nich:

• zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne – schorzenie to charakteryzuje się obecnością u pacjenta natrętnych myśli, czyli obsesji lub też natrętnych, przymusowych czynności (kompulsji). Natrętne myśli wywołują przykre uczucia, zaś natrętne czynności zakłócają istotnie codzienne funkcjonowanie pacjenta. Uważa się, że zaburzenie to dotyczy nawet 3% populacji. Przykładem czynności kompulsyjnej jest kilkukrotne mycie rąk. Czynność ta związana jest z lękiem przed zarazkami i brudem. Zdarza się, że pacjenci myją ręce tak często, że prowadzi to do uszkodzeń skóry;
• agorafobia – czyli lęk przed otwartą przestrzenią, a także przebywaniem w miejscach, z których nie jest łatwo się wydostać, np. z zatłoczonego autobusu czy z tłumu (na koncercie, w kościele). Agorafobii mogą towarzyszyć takie objawy kliniczne, jak kołatanie serca, nadmierna potliwość, drżenie, duszność, zawroty głowy, bóle głowy czy nawet bóle w klatce piersiowej;
• zespół stresu pourazowego – jest to zaburzenie lękowe, powstałe w wyniku ekspozycji na ciężką sytuację stresową. Pacjent może być zarówno uczestnikiem takiego zdarzenia, jak i być jego świadkiem. Przykładem takiego zdarzenia jest przestępstwo seksualne, morderstwo, nagła śmierć bliskiej osoby, wypadki, jak i rozpoznanie u dziecka ciężkiej choroby;
• zespół lęku społecznego fobia społeczna) – sertralina jest polecana w leczeniu zespołu lęku społecznego. Jest to zaburzenia związane z odczuwaniem lęku po narażeniu na ekspozycję społeczną. Taki lęk może wywołać konieczność publicznej wypowiedzi czy zabrania głosu w dyskusji. Objawy fobii społecznej to m.in. drżenie rąk, problem z wysłowieniem się, pocenie się, zaczerwienie twarzy. Lęk społeczny w istotny sposób pogarsza funkcjonowanie w społeczeństwie, jak i w pracy.

Przeczytaj również:

Escitalopram – wskazania, działanie, skutki uboczne

Sertralina – dawkowanie

Standardową dawką tej substancji, stosowaną w leczeniu depresji, jest 50 mg na dobę. Maksymalnie można zastosować dawkę dobową równą 200 mg. Co szczególnie ważne, efekt terapeutyczny, czyli działanie przeciwdepresyjne, pojawia się dopiero po dwóch do czterech tygodni po rozpoczęciu leczenia.

Pożądane efekty przeciwdepresyjne nie są więc osiągane od pierwszej dawki preparatu. Warto też wspomnieć, że leczenie selektywnymi inhibitorami zwrotnego wychwytu serotoniny powinno się kontynuować przez sześć miesięcy od momentu uzyskania poprawy (dotyczy to pierwszego epizodu depresji). Jeśli mamy do czynienia z drugim epizodem depresji, to lek należy przyjmować przez co najmniej dwa lata, zaś w przypadku trzeciego epizodu depresji – nawet przez całe życie.

Sertralina – działania niepożądane

Należy w tym miejscu wspomnieć, że sertralina rzadziej niż inne selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny wiąże się z wystąpieniem działań niepożądanych, ale oczywiście nie jest ich pozbawiona.

Najczęstsze działania niepożądanie sertraliny to:

• objawy ze strony przewodu pokarmowego: biegunki, zaparcia, nudności, wymioty;
• niepokój;
• bezsenność lub nadmierna senność;
• wahania masy ciała – czyli zarówno jej wzrost, jak i spadek;
• spadek libido;
• zaburzenia czynności seksualnych;
• suchość błon śluzowych jamy ustnej;
• zaburzenia cyklu miesiączkowego;
• nadmierna potliwość.

Należy podkreślić, że objawy uboczne selektywnych inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny występują najczęściej w początkowym okresie leczenia. W przypadku nietolerancji danego leku należy zmienić go na inny lek z tej grupy.

Przeczytaj również:

Duloksetyna – na co działa, czy to silny lek?

Sertralina – przeciwwskazania do stosowania

Najważniejsze przeciwwskazania do stosowania sertraliny to:

• uczulenie na sertralinę;
• jednoczesne stosowanie leków z grupy inhibitorów MAO (należy do nich moklobemid) – leki te również prowadzą do zwiększenia stężenia serotoniny w ośrodkowym układzie nerwowym, co sprawia, że jednoczesne ich stosowanie z sertraliną może prowadzić do rozwoju groźnego powikłania, nazywanego zespołem serotoninowym.

Sertralina – przedawkowanie SSRI

Nie istnieje specyficzna odtrutka (antidotum), które można zastosować w przypadku przedawkowania tej substancji. Objawy związane z przedawkowaniem sertraliny przypominają objawy uboczne i należą do nich m.in.:

• senność,
• zaburzenia żołądkowo-jelitowe,
• przyspieszenia akcji serca (tachykardia),
• drżenie,
• pobudzenie,
• zawroty głowy,
• a nawet śpiączka.

Zespół serotoninergiczny (serotoninowy)

Warto w tym miejscu wspomnieć o poważnym stanie klinicznym, jakim jest zespół serotoninergiczny. Prowadzi do niego nie tyle samo przedawkowanie sertraliny, co przyjmowanie równocześnie dwóch rodzajów leków, które zwiększają stężenie serotoniny w ośrodkowym układzie nerwowym (są to leki SSRI, jak i inhibitory MAO, czyli wspomniany już wcześniej w tym artykule moklobemid).

Objawy zespołu serotoninowego to przede wszystkim:

• skurcze mięśni, drżenie, sztywność,
• przyspieszenie akcji serca,
• nadmierne pocenie się,
• wzrost temperatury ciała,
• zaburzenia świadomości, splątanie.

W leczeniu zespołu serotoninowego stosuje się benzodiazepiny, czyli leki o potencjale uspokajającym i przeciwlękowym, a także leki przeciwgorączkowe, obniżające ciśnienie krwi i płynoterapię.

Przeczytaj również:

Brintellix – wskazania, przeciwwskazania, skutki uboczne, opinie

Leki z sertraliną

Sertralina, jako substancja czynna, znajduje się m.in. w następujących lekach z grupy pod nazwą selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny SSRI: Asentra, Asertin, Zoloft, ApoSerta, Miravil, Sertagen, Setaloft.

Sertralina – opinie pacjentów z forów

Na portalu Drugs.com 36‑letni recenzent napisał, że próbował zdrowego stylu życia i Lexapro, ale dopiero Zoloft „dosłownie uratował moje życie, małżeństwo”. Dwuletnie stosowanie pozwoliło mu prowadzić firmę, być cierpliwym rodzicem i odzyskać poczucie normalności. Inna osoba (21 lat, dawka 25 mg) była przerażona negatywnymi recenzjami, lecz po rozpoczęciu terapii stwierdziła, że lek „zmienił moje życie… czuję się jak najlepsza wersja siebie” – jedyne uciążliwe objawy to krótkotrwałe nudności i obniżone libido.

Użytkowniczka opisująca się jako JMM zaczęła brać Zoloft po traumatycznym okresie w życiu i w pierwszych tygodniach była sfrustrowana nawracającym lękiem. Dopiero w piątym tygodniu „wszystko się unormowało” – radziła innym, by ćwiczyć, dbać o dietę i dać lekowi czas. Inna recenzentka (2 miesiące terapii) łączyła sertralinę z medytacją, dietą, ćwiczeniami i suplementami; podkreślała, że lek jest tylko częścią procesu zdrowienia.

Sertralina może dać energię, motywację i ulgę. W kilku recenzjach pojawiała się euforia w początkowym okresie: użytkownik opisał, że po pierwszej tabletce „łóżko stało się wygodne, jedzenie miało smak… poczułem się trzeźwy i jak ja, tylko bez depresji”. Inna osoba zauważyła, że choć lęk nasilił się w pierwszych tygodniach, ok. 7‑8 tygodnia była już „w 90 % sobą” – pomogły równolegle terapie i doraźne leki uspokajające.

50‑letni pacjent po 60 dniach leczenia nie miał już załamań i mógł normalnie funkcjonować. Kolejne osoby wspominały o ustąpieniu depersonalizacji, myśli samobójczych i beznadziei przy dawce 50 mg, o powrocie apetytu i nastroju po około 5 miesiącach, mimo początkowych bólu głowy i mgły umysłowej oraz o trwałej stabilizacji nastroju przy 100 mg, co czyniło z nich „lepszych rodziców i partnerów”. Jeden z recenzentów z ADD opisywał niemal „euforyczną” poprawę i brak lęku, choć pojawiały się dziwne, kolorowe sny. Osoba biorąca lek 8 lat w dawce 50 mg pisała, że czuje się „równowagę i normalność” – sertralina wyciszyła nadmierne emocje bez tłumienia osobowości.

Przeczytaj również:

Leki przeciwdepresyjne – rodzaje, kiedy stosować?

Użytkowniczka z forum MentalHealthUK stwierdziła z kolei, że choć sertralina nie pogorszyła jej stanu, ale też „nie zrobiła nic dla mojego lęku ani depresji”. Druga osoba w tym wątku zwiększyła dawkę do 200 mg i również nie zauważyła poprawy, odnotowała jedynie lekkie uderzenia gorąca. Inni podkreślali, że znajomi dobrze tolerują sertralinę, a większość negatywnych opinii w sieci wynika z tego, że osoby niezadowolone częściej publikują komentarze.

Kilka recenzji na Drugs.com potwierdzało, że w pierwszych tygodniach nasilają się objawy lękowe i pojawiają się bóle głowy, nudności czy zamglone widzenie, które zwykle ustępują po kilku tygodniach. W jednym wpisie zalecano branie sertraliny rano, bo wieczorne dawki mogą nasilać bezsenność.

Niektóre osoby rezygnują z sertraliny, bo lek nie działa lub pogarsza ich stan. Użytkowniczka z forum r/adhdwomen napisała „sertralina wydobywa ADHD na wierzch”. Opisuje ona, jak po rozpoczęciu terapii stała się chronicznie senna, nie mogła wstać z łóżka i mocno obniżyła efektywność pracy. Dopiero zmiana pory przyjmowania (na rano) poprawiła senność. Inny komentujący z MentalHealthUK przyjął 50 mg i zgłosił „spadek nastroju, trzęsące się ręce i dezorientację”, co jednak z czasem ustąpiło. Na tym samym forum wskazywano, że choć sertralina jest dobrze tolerowana przez wielu, niektórym kompletnie nie pomaga lub wręcz wymaga zmiany na inny lek – np. wenlafaksynę.

Sertralina – podsumowanie

Sertralina to lek dostępny na receptę, co znaczy, że można go otrzymać tylko po konsultacji z lekarzem. Leczenie przeciwdepresyjne rozpoczyna zazwyczaj lekarz psychiatra, jednak takie zalecenia możemy również otrzymać od lekarza rodzinnego. Co ważne, nie należy bez konsultacji z lekarzem wprowadzać do swojego leczenia leków przeciwdepresyjnych, w tym sertraliny (lek ten może stosować ktoś z naszych bliskich, jednak nie znaczy to, że możemy go przyjąć bez wskazań).

Jeśli pojawiają się u nas objawy mogące wskazywać na depresję (takie jak utrata odczuwania przyjemności, spadek koncentracji, odczuwanie lęku, wrażenie bezsensu życia czy też zaburzenia snu), to należy przede wszystkim zgłosić się do swojego lekarza, który po zebraniu z nami szczegółowego wywiadu zadecyduje o dalszym postępowaniu.

współpraca: redakcja Wylecz.to