Jednym z częściej występujących zaburzeń lękowych jest zespół lęku uogólnionego. Szacuje się, że dotyka on około 5 proc. populacji, przy czym dwukrotnie częściej kobiety niż mężczyzn. W większości przypadków objawy lęku wolnopłynącego pojawiają się po 25. roku życia, nasilając się do około 35. roku, następnie słabnąc.
Lęk uogólniony (lęk wolnopłynący) – przyczyny, objawy i leczenie uogólnionych zaburzeń lękowych
Spis treści
Objawy lęku uogólnionego
Lęk to jedna z najczęściej przeżywanych emocji w życiu człowieka. Ostrzega on przed niebezpieczeństwem, sprzyja mobilizacji do działania. Czasem jednak lęku jest za dużo, jest przesadny, niepotrzebny, przekracza zdolności adaptacyjne, stając się przyczyną zaburzeń lękowych.
Charakterystyczne cechy zespołu lęku uogólnionego to:
- występowanie nieupostaciowanego ciągłego wolnopłynącego – jest to ciągły lęk bez znanej przyczyny, długotrwały, występujący chronicznie w przeciwieństwie do lęku napadowego;
- napięcie oraz stałe uczucie zagrożenia przed tym, co przyniesie przyszłość;
- zamartwianie się – pacjent często tworzy katastroficzne scenariusze, jest to tzw. „choroba zatroskania”, pacjent martwi się o nie tylko o siebie, ale i o bliskie osoby – męża, żonę, dzieci;
- niezdolność do odprężenia się, poddenerwowanie, stałe uczucie zmęczenia;
- problemy z koncentracją – trudności sprawiają codzienne czynności, jak zaprogramowanie pralki, wypełnienie zeznania podatkowego, opłacenie rachunków – dzieje się tak dlatego, że 95 proc. pamięci roboczej mózgu jest zaabsorbowane myśleniem nad problemami;
- bardzo częste objawy somatyczne jak: uczucie kołatania serca, nadmierne pocenie, uczucie „guli” w gardle, drżenie, duszność, niepokój, bóle w piersiach, nudności, dyskomfort w żołądku, mrowienie palców, swędzenie twarzy, bóle mięśni, poranne bóle głowy;
- problemy ze snem, szczególnie z zaśnięciem – spowodowane często rozmyślaniem nad problemami przed snem.
Przeczytaj też: Rodzaje leków na nerwicę
Lęk uogólniony – jakie są przyczyny?
Podobnie jak w wielu innych zaburzeniach lękowych, przyczyny lęku uogólnionego są wieloczynnikowe. Jednym z elementów mogą być traumatyczne wydarzenia w dzieciństwie, ale również w czasie poprzedzającym chorobę. Nie bez znaczenia są także czynniki genetyczne. Dzieci rodziców cierpiących na zaburzenia lękowe częściej bowiem cierpią z powodu lęku uogólnionego. Kolejną znaną przyczyną są zaburzenia neurobiologiczne w mózgu, w tym niedobór neuroprzekaźnika GABA.
Sprawdź: Dutilox – lek z duloksetyną
Granica pomiędzy lękiem fizjologicznym a patologicznym jest płynna. Z pewnością pomocy potrzebują osoby, u których lęk wpływa na codzienne funkcjonowanie: sprawia, że rzadziej wychodzą z domu, unikają kontaktów społecznych, cierpią z powodu wtórnych objawów somatycznych. Według najnowszych danych około połowa osób cierpiących na zaburzenia lękowe nie jest objęta żadnym leczeniem.
Średnio mija aż siedem lat od pojawienia się pierwszych objawów do czasu postawienia przez lekarza odpowiedniej diagnozy. Dlatego tak ważna jest świadomość, że istnieją skuteczne formy walki z lękiem. Zespół lęku uogólnionego powinien być zdiagnozowany przez psychologa lub psychiatrę. W tym celu można się zgłosić do Poradni Zdrowia Psychicznego (niepotrzebne jest skierowanie). Jeśli zaburzeniom lękowym towarzyszą inne objawy, może okazać się konieczne wykonanie badań dodatkowych. Lęk wolnopłynący może towarzyszyć innym schorzeniom np. chorobom tarczycy lub chorobom autoimmunologicznym.
To też Cię może zainteresować: Escitalopram – wskazania do stosowania
Jak leczyć lęk uogólniony (wolnopłynący)?
Podstawową formą leczenia lęku uogólnionego jest psycho- i farmakoterapia. W psychoterapii zalecana jest terapia poznawczo-behawioralna opierająca się na zrozumieniu przyczyn powodujących stany lękowe oraz nauce praktycznego radzenia sobie z nimi. Pomocna jest także terapia psychodynamiczna, podczas której chory uświadamia sobie i rozwiązuje konflikty wewnętrzne będące przyczyną zaburzeń. Chorym zaleca się dodatkowo stosowanie metod relaksacyjnych, pracy z ciałem, muzykoterapii oraz regularne ćwiczenia fizyczne.
Przeczytaj też: Nerwica lękowa – przyczyny, objawy, leczenie
Podstawę leczenia farmakologicznego stanowią obecnie leki przeciwdepresyjne, głównie z grupy SSRI (selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny). Poza nimi chętnie stosowane są inne leki przeciwdepresyjne, leki przeciwdrgawkowe czy benzodiazepiny. Należy pamiętać, że o ile krótkotrwałe leczenie benzodiazepinami jest bezpieczne i pomocne, o tyle w perspektywie dłuższego czasu może prowadzić do uzależnienia.
Sprawdź też: Jak działa wenlafaksyna?
Okres leczenia zaburzeń lękowych trwa długo, średnio – kilka lat. Znane są także alternatywne metody leczenia stanów lękowych np. stosowanie popularnych ziół jak – dziurawiec, melisa, kozłek lekarski. W leczeniu zaburzeń lękowych nieoceniona jest również psychoedukacja. Do zwalczania lęku niezbędne jest jego rozpoznanie. Świadomość, że odczuwane zaburzenie ma charakter psychiczny, to pierwszy krok do jego skutecznego zwalczania.
Wypowiedź psychiatry na temat lęku uogólnionego
Zdaniem eksperta
Wśród zaburzeń nerwicowych i związanych ze stresem, oprócz lęku napadowego oraz fobii, możemy wyróżnić zaburzenie lękowe uogólnione. Cechą tego zaburzenia, jak sama nazwa wskazuje, jest uogólniony lęk. W odróżnieniu od fobii może on być bezprzedmiotowy.
Czasami osoba cierpiąca z powodu tej dolegliwości stara się dociekać, co jest jego treścią, ale z całą pewnością nie jest to tak jednoznaczny temat, jak w przypadku fobii, które dotyczą określonej sytuacji, przedmiotu lub czynników społecznych (fobie społeczne). Jest to po prostu ciągłe poczucie lęku wraz ze wszystkimi czynnikami, które mogą mu towarzyszyć, tzn. z objawami fizjologicznymi lub fizycznymi, takimi jak chociażby bóle brzucha.
Obok tego zaburzenia można wspomnieć o zaburzeniach lękowych i depresyjnych mieszanych. Są to takie zaburzenia, które zaliczamy do nerwic, ale występują tu zarówno objawy lękowe, jak i depresyjne – obniżenie nastroju, spadek napędu, problemy ze snem. Może być też tak, że objawy depresyjne są wtórną lęku, który przewlekle „towarzyszy” pacjentowi.
Leczenie w przypadku zaburzeń lękowych i depresyjnych mieszanych jest długotrwałe (wielomiesięczne, czasem kilkuletnie) oraz opiera się na środkach przeciwdepresyjnych. Stosuje się także bardzo pomocną psychoterapię, która jednak wymaga od pacjenta odwagi, a także zaangażowania.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Jarema M., Rebe-Jabłońska J., Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny, Wydanie 1. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2013.
- Wciórka J., Rybakowski J., Pużyński S., Psychiatria. Tom II. Psychiatria kliniczna, Wydanie 1. Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2011.
Opublikowano: 22.08.2016;
aktualizacja: 07.08.2021
Oceń:
4.3
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Anna Żabka
Lekarz
Absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Obecnie lekarz rezydent w trakcie specjalizacji z psychiatrii w CSK Umed w Łodzi.
5
Komentarze i opinie (3)
opublikowany 02.01.2023
opublikowany 16.04.2023
opublikowany 19.04.2023