Jakie są przyczyny zaparć?
Zaparcie to zbyt mała częstotliwość oddawania stolca (poniżej 2 na tydzień) lub czynienie tego z wysiłkiem. Często towarzyszy temu także uczucie niepełnego wypróżnienia. Wśród przyczyn zaparć wymienia się m.in.: zbyt małą aktywność fizyczną, nieodpowiednią dietę (zawierająca mało owoców, warzyw oraz innych źródeł błonnika), zespół jelita drażliwego oraz przyjmowanie niektórych leków (np. z grupy opioidów, część antydepresantów czy nadużywanie leków przeczyszczających).
Zazwyczaj przyczyną nie jest choroba, lecz sprzyjający zaparciom styl życia. Często mamy do czynienia z zaparciami w ciąży.
Zaparcia u dzieci pojawiają się natomiast najczęściej: w czasie zmiany odżywiania (kiedy mleko matki zastępuje się sztucznymi mieszankami), gdy przestaje ono nosić pampersy, a także po rozpoczęciu edukacji w przedszkolu lub szkole.
Tabletki na zaparcia – jakie są skuteczne?
Leki na zaparcia bez recepty mogą zawierać syntetyczny odpowiednik antrachinonów – bisakodyl. Przeciwwskazania do jego stosowania są takie same jak w przypadku ziół zawierających te związki. Dostępny jest również w postaci czopków na zaparcia. Lek ten zmniejsza absorpcję wody w jelicie, a zwiększa jej wydzielanie oraz jonów w tym narządzie.
Składnikiem tabletek na zaparcia bez recepty jest także dokuzan sodowy. Jego działania można się spodziewać po 12–72 godzinach. Ten lek na zatwardzenie powoduje zmiękczenie mas kałowych i ułatwia ich przesuwanie się w jelicie.
Inną grupą substancji działających przeczyszczająco, która występuje w postaci tabletek, są makrogole. Zatrzymują one wodę w jelicie, co zmiękcza masy kałowe. Ułatwia to ich wydalenie. Makrogole mogą być stosowane także jako lek na zaparcia u dzieci. Podobne działanie ma siarczan magnezu. Efektu można się spodziewać po 30 minutach, jednak niekiedy trzeba poczekać do kilku godzin.
Skuteczny lek na zaparcia to także czopki glicerynowe dostępne w różnych wielkościach dla dzieci i dorosłych. Działają one miejscowo, nie wchłaniając się z odbytnicy. Nie można ich jednak stosować w przypadku krwawiących hemoroidów, gdyż mogą je podrażniać. Ich działanie pojawia się przeważnie po 30 minutach od aplikacji.
Zioła – naturalne sposoby na zaparcia
Oprócz tabletek na zaparcia można stosować również łagodnie przeczyszczające zioła, w tym przypadku będą to surowce zawierające śluzy. Należą do nich nasiona m.in.: lnu (Lini semen), babki jajowatej (Plantaginis ovatae semen) czy babki płesznik (Psylii semen). Zażywa się je w suchej postaci, jednak po tym powinno się pić duże ilości wody. W takich warunkach pęcznieją one w przewodzie pokarmowym, co powoduje zwiększenie się objętości masy kałowej i łatwiejsze jej oddanie. Mogą być stosowane u dzieci. Na efekt trzeba jednak poczekać – niekiedy nawet do 72 godzin. Jeśli stosowane są także inne leki, należy zachować odstęp 2 godzin między nim a przyjęciem surowców śluzowych.
Drugą grupą ziół na zaparcia, o znacznie silniejszym działaniu przeczyszczającym, są surowce zawierające związki antrachinonowe. Są to np. liść senesu (Sennae folium) czy kora kruszyny (Frangulae cortex). Występują one w postaci herbatek i tabletek. Nie powinny być stosowane na zaparcia u dzieci, a także w ciąży i w trakcie menstruacji. Efekt można zauważyć już po 6 godzinach od zażycia. Można je stosować maksymalnie 2 tygodnie. Dłuższe zażywanie może doprowadzić do zahamowania perystaltyki jelit.
Domowe sposoby czy tabletki na zaparcia bez recepty?
Zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, przed sięgnięciem po leki przeczyszczające powinno się spróbować zmiany diety i stylu życia – zwiększyć aktywność fizyczną i dostarczać organizmowi większe ilości błonnika. Jego źródła to owoce, warzywa, pełnoziarniste pieczywo czy też płatki zbożowe. Ważne jest, aby równocześnie spożywać duże ilości wody (nawet powyżej 3l dziennie), gdyż w przeciwnym razie uzyska się efekt odwrotny – problem zaparć się pogłębi.
Oprócz tabletek na zaparcia bez recepty warto także regularnie podejmować próbę spokojnego wypróżnienia przez 15–20 minut. Powinno się to odbywać rano oraz po śniadaniu i nie powinno temu towarzyszyć nasilone parcie.
Ważne jest również niewstrzymywanie stolca i oddawanie go wtedy, gdy pojawi się taka potrzeba. W przypadku wystąpienia problemów z wypróżnianiem warto wypróbować również zjedzenie kilku suszonych śliwek czy też zastosowanie ziół na zaparcia.
Leki na przeczyszczenie – co na zatwardzenie u dziecka?
Niekiedy problemem stają się zaparcia u dzieci. Najczęściej ma to miejsce w trakcie przechodzenia z karmienia piersią na sztuczne mieszanki, zaprzestania zakładania pampersów lub w momencie, gdy dziecko rozpoczyna edukację w przedszkolu lub szkole. Często wiążą się z niedostateczną ilością owoców i warzyw w diecie dziecka.
W razie regularnego występowania u zatwardzenia u dziecka powinno się zacząć – tak jak u dorosłych – od zastosowania domowych sposobów. Kolejnym krokiem (u dzieci powyżej 6 lat) są surowce roślinne zawierające śluzy, stosowane jednak w mniejszych dawkach niż u dorosłych.
U dzieci powyżej 3 lat, bez konsultacji z lekarzem, można również stosować czopki glicerynowe dla dzieci, o mniejszej wielkości niż te dla dorosłych. Gdy dziecko (lub dorosły) przyjmuje również inne leki w postaci doodbytniczej, należy zachować kilkugodzinny odstęp. Jeśli dolegliwości nie ustąpią w ciągu kilku dni, należy udać się z dzieckiem na wizytę lekarską.
Lekiem na przeczyszczenie, który może być również stosowany u dzieci powyżej 3 lat, jest parafina ciekła. Młodszym dzieciom można podać także laktulozę.
