Leki na pasożyty należy dobierać zgodnie z rodzajem robaka bytującego w organizmie człowieka (robaki obłe i płaskie). Leki przeciwpasożytnicze dostępne są zazwyczaj na receptę, ponieważ odrobaczanie organizmu należy przeprowadzać pod okiem lekarza. Jest to istotne zwłaszcza w przypadku leczenia robaków u dzieci. Leczenie bez recepty – domowe sposoby, np. w postaci ziół, można stosować wspomagająco, po konsultacji ze specjalistą.
Leki na pasożyty – bez recepty, na receptę, domowe sposoby
Spis treści
Leki na pasożyty – jak działają?
Leki na pasożyty w organizmie człowieka zaleca się każdemu, kto mógł być narażony na zakażenie. W większości przypadków są to środki na receptę przepisane przez lekarza po wykonaniu badań diagnostycznych. Tylko niektórych robaków pasożytniczych można pozbyć się samodzielnie, korzystając z fachowej pomocy farmaceutów.
Leki przeciwrobacze dzieli się na dwie grupy o odmiennym mechanizmie działania. Podział jest uwarunkowany rodzajem pasożyta.
- Leki, których mechanizm działania polega na porażeniu układu nerwowo-mięśniowego pasożyta, co skutkuje jego całkowitym unieruchomieniem. Substancje zawarte w tych lekach działają jedynie na dorosłe osobniki. Nie są aktywne w przypadku larw, dlatego można je stosować np. na owsiki, glistę ludzką, tęgoryjca dwunastnicy , tęgoryjca amerykańskiego, tasiemca uzbrojonego, tasiemca nieuzbrojonego.
- Leki, które zawierają substancje czynne zakłócające przemianę materii robaka, co uniemożliwia mu wchłanianie glukozy i tym samym przyspiesza jego śmierć. Stosuje się je w leczeniu jaj, larw i osobników dorosłych pasożytów bytujących w jelitach, takich jak węgorek jelitowy lub włosogłówka oraz niektóre przywry.
Preparaty z tych grup to leki na pasożyty ludzkie, ale można stosować je także w postaci tabletek na odrobaczenie u zwierząt (np. u psa). Niektóre z nich mogą być stosowane u dzieci.
Leki na robaki płaskie bez recepty i na receptę
Robaki płaskie to inaczej płazińce. Do grupy pasożytów o tej nazwie zalicza się wszystkie przywry: kocią, chińską i płucną oraz tasiemce, np. bruzdogłowca szerokiego, tasiemca karłowatego, bąblowca jednojamowego (jest to tasiemiec bąblowcowy).
Leki przeciwrobacze stosowane w leczeniu zakażeń przywrami to w większości preparaty należące do grupy organicznych związków antymonu (stibofen), pochodne nitrotiazolu (niridazol) oraz pochodne tioksantonu (lukanton). Ich mechanizm działania polega na zaburzeniu metabolizmu pasożytów, co prowadzi do ich śmierci. Obecnie zostały one wyparte przez leki nowej generacji, które są mniej toksyczne i bardziej skuteczne. Te preparaty to metrifonat i niektóre pochodne chinoliny, takie jak oksamnichina i prazykwantel, który jest jednym z najczęściej stosowanych.
Prazykwantel działa na przywry, wywołując ich skurcz i unieruchomienie oraz zmiany w oskórku wora powłokowo-mięśniowego. Jest mało toksyczny i szybko się wchłania z przewodu pokarmowego. Nie powinno się go stosować u osób z chorą wątrobą lub nerkami. Może wywoływać niewielkie skutki uboczne, takie jak: biegunka, mdłości, rzadziej wymioty i reakcje alergiczne. Przy terapii tym lekiem nie można prowadzić pojazdów mechanicznych. Można go stosować przy wągrzycy (przeciwwskazaniem jest jedynie wągrzyca gałki ocznej) i przy tasiemczycy. W Polsce ten lek nie jest dostępny.
Skutecznym lekiem na pasożyty w postaci tasiemca jest również niklozamid. Jest on nietoksyczny i nie wchłania się z przewodu pokarmowego. Podaje się go na czczo w dwóch dawkach w odstępie 1 godziny. Po ich zażyciu trzeba zastosować środki przeczyszczające, ale nie wcześniej niż 2 godziny po przyjęciu ostatniej dawki. Niklozamid to także lek na pasożyty dla dzieci od 2. roku życia. Można go kupić na podstawie recepty lekarskiej.
Nie ma leków na robaki płaskie bez recepty. Leczenie zakażenia płazińcami powinno się kontynuować pod okiem specjalisty.
Leki na robaki obłe na receptę i bez recepty
Robaki obłe określa się terminem obleńców. Do tej grupy pasożytów ludzkich zalicza się nicienie takie jak: włosień kręty, tęgoryjce, węgorek jelitowy i włosogłówka oraz owsik ludzki. Do leczenia zakażeń tymi robakami stosuje się poniżej wymienione leki.
- Pyrantel – blokuje przewodnictwo nerwowo-mięśniowe pasożytów bytujących w świetle przewodu pokarmowego. Choć działa skutecznie na nicienie, to terapię nim powinno się powtórzyć po 2 tygodniach (zwłaszcza w przypadku owsicy). Jest słabo wchłaniany z przewodu pokarmowego. Odrobaczanie tym preparatem jest przeciwwskazane u osób z niewydolnością wątroby. Może powodować skutki uboczne w postaci biegunek, bólów głowy lub senności. Można go kupić w aptece. Jest obecnie jednym z najczęściej używanych leków na pasożyty u dzieci bez recepty.
- Mebendazol i Tiabendazol – zaburzają metabolizm robaków, utrudniając im przyswajanie glukozy. Słabo wchłaniane z przewodu pokarmowego i intensywnie metabolizowane w wątrobie, nie mogą być podawane dzieciom poniżej 2. roku życia. To głównie leki na pasożyty dla dorosłych. W trakcie kuracji nimi nie wolno spożywać napojów alkoholowych.
- Lewamizol – szybko i długotrwale poraża mięśnie nicieni. Jest skuteczny wobec glisty ludzkiej i tęgoryjca dwunastniczego. Niektórym chorym jest podawany jako lek immunostymulujący w schorzeniach przebiegających z upośledzeniem odporności. W czasie leczenia nim nie wolno spożywać alkoholu. Przy długim stosowaniu może doprowadzić do uszkodzenia nerek.
W leczeniu zakażeń robakami obłymi stosuje się też Albendazol, który jest preparatem o bardzo szerokim spektrum działania. Używa się go rzadko, ponieważ częściej powoduje działania niepożądane.
Odrobaczanie organizmu – naturalne, domowe sposoby, zioła
Odrobaczanie ludzi bez recepty jest obecnie możliwe dzięki wprowadzeniu na rynek łatwo dostępnego pyrantelu, choć nie jest to jedyny sposób na pasożyty.
Wspomagająco, w próbie pozbycia się robaków, można popijać zioła, ale nie poleca się ich ze względu na możliwość przemieszczenia się pasożyta z układu pokarmowego w inne miejsce, co stanowi zagrożenie dla zdrowia. Odrobaczanie człowieka ziołami, stosowane przez wiele osób, powinno być skonsultowane z lekarzem prowadzącym.
W odrobaczaniu naturalnymi sposobami wykorzystuje się napar z piołunu, przyprawy o gorzkim i ostrym smaku (np. goździk, tymianek lub oregano), pestki dyni, świeżo wyciśnięte soki, także z kapusty i buraka. Są one skuteczne, ponieważ tasiemca ludzkiego i innych pasożytów można pozbyć się dzięki dużej ilości białka. Pobudza ono enzymy trawienne do działania, czego rezultatem może być śmierć pasożyta.
Mimo wielu pomysłów, odrobaczanie lekami na receptę jest najlepszą metodą na pozbycie się niechcianych lokatorów.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Kostowski W., Herman Z. S., Farmakologia – podstawy farmakoterapii, Podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy, Wydanie III. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
- Gumułka W. S., Podręczny leksykon leków, Wydanie III. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004.
Opublikowano: 21.01.2019;
aktualizacja: 19.01.2022
Oceń:
4.1
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Ewa Żuchowska
Farmaceutka
W 2003 roku ukończyła Prywatną Policealną Szkołę Farmaceutyczną w Warszawie na kierunku technik farmacji. Przez wiele lat pracowała w aptekach otwartych. Obecnie pracuje w domu, analizując informacje dla firmy marketingowej.
85
Komentarze i opinie (7)
opublikowany 15.02.2020
opublikowany 16.09.2020
opublikowany 05.10.2020
opublikowany 18.01.2022
opublikowany 17.02.2022
opublikowany 26.03.2022
opublikowany 19.08.2024