Tęgoryjec dwunastnicy – co to jest, zakażenie, objawy, leczenie, profilaktyka

Co to jest tęgoryjec dwunastnicy?

Ancylostoma duodenale , czyli tęgoryjec dwunastnicy, jest pasożytem z rodziny nicieni (obleńców), do której należą też owsiki, glista ludzka oraz włosień kręty. Dorosły tęgoryjec jest koloru blado-różowego, a jego długość to około 2 cm. Pasożyt żywi się głównie nabłonkiem dwunastnicy, w której bytuje, oraz ludzką krwią wysysaną z naczyń krwionośnych przewodu pokarmowego. Dorosłe formy nicienia przyklejają się do ściany dwunastnicy i mogą tam pozostawać nawet do kilku lat.

Objawy nosicielstwa tęgoryjca wynikają głównie z miejsca, w którym pasożyt żyje, a więc mają ścisły związek z przewodem pokarmowym.

Jak można się zarazić?

Do zakażenia nicieniem dochodzi przede wszystkim przez uszkodzoną skórę człowieka, przez którą wnikają dorosłe formy pasożyta. Na działanie tego pasożyta szczególnie narażone są osoby chodzące boso oraz mające kontakt z glebą, np. w trakcie zbiorów warzyw i owoców.

Obecność dorosłych form tęgoryjca dwunastnicy w glebie jest spowodowana zanieczyszczeniem ziemi odchodami ludzkimi lub zwierzęcymi, z którymi wydalane są jaja pasożyta. W tej postaci także mogą być połknięte przez człowieka i z nich w przewodzie pokarmowym osiągnąć postać dorosłą.

Ankylostomoza wywołana przez tego nicienia to choroba występująca głównie w krajach strefy subtropikalnej, znacznie rzadziej w południowej Europy.

Objawy zakażenia tęgoryjcem dwunastnicy

Objawy wynikające z obecności tęgoryjca dwunastnicy w organizmie człowieka to przede wszystkim:

• bóle brzucha,
• nudności, wymioty,
• biegunki.

Oprócz tego dołączyć mogą krwawienia z przewodu pokarmowego, prowadzące do niedokrwistości i bladości powłok skórnych chorego. Obecność nicieni w przewodzie pokarmowym wywołuje reakcję alergiczną objawiającą się:

• wysypką skórną,
• świądem,
• obrzękami kończyn i twarzy,
• kaszlem,
• bólem w klatce piersiowej,
• dusznością.

Jeśli zakażenie przypada na okres wieku przedszkolnego i szkolnego, może prowadzić do zaburzeń wzrastania dziecka i niedoborów masy ciała.

Rozpoznanie tęgoryjca dwunastnicy i metody leczenia

Stwierdzenie ankylostomozy opiera się głównie na odpowiednim wywiadzie chorobowym (szczególnie w przypadku pobytu w rejonach endemicznych zakażeń tęgoryjcem dwunastnicy) oraz na badaniu mikroskopowym kału, w którym można uwidocznić jaja pasożyta.

Oprócz odpowiednich zachowań zapobiegawczych, wzmacniania odporności oraz suplementacji probiotykiem, leczenie stwierdzonego już zachorowania wymaga wizyty u lekarza, który przepisze odpowiednie leki przeciwpasożytnicze.

Ile trwa leczenie tęgoryjca?

Nie da się wyeliminować choroby tęgoryjcowej bez zastosowania farmakoterapii. Najczęściej stosowane leki to mebendazol i albendazol, które są wskazane w zakażeniach wszystkimi nicieniami, w tym także glistą ludzką oraz owsikiem. Pełna kuracja trwa zwykle 1–3 dni. Możliwe jest całkowite wyleczenie, rokowania co do jego skuteczności są dobre.

W krajach, gdzie często diagnozuje się przypadki zarażenia tęgoryjcem lekarze decydują się na podanie leków bez wcześniejszych badań (kału), zwłaszcza, jeżeli pacjent deklaruje, że mógł mieć styczność z zanieczyszczoną ziemią.

Zapobieganie tęgoryjcowi dwunastnicy

Profilaktyka zakażenia tęgoryjcem dwunastnicy opiera się głównie na odpowiednich zachowaniach osób szczególnie narażonych na zachorowanie. Dotyczy to zwłaszcza osób wyjeżdżających do krajów strefy subtropikalnej i do Europy Południowej. Ważne jest mycie spożywanych warzyw i owoców oraz zakładanie ochronnego obuwia i rękawiczek w czasie pracy w wilgotnej, ciepłej glebie.

Można też wspomóc się preparatami probiotyków i prebiotyków, które wzmocnią naturalną florę fizjologiczną przewodu pokarmowego i utrudnią ewentualne bytowanie w nim pasożyta.

Niedawno zauważono, że u żywicieli tęgoryjca dwunastnicy zachodzi istotna zależność pomiędzy zachorowaniem i zmniejszeniem zapadalności na choroby autoimmunologiczne. Do takich chorób zalicza się między innymi chorobę Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, celiakię. Niestety, nadal nie wyjaśniono przyczyn takich zależności i trwają badania nad kontrolowanymi zakażeniami nicieniem.

Czytaj również: Choroba kociego pazura – co to jest? Przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie