Ondansetron – co to za lek?
Ondansetron to lek przeciwwymiotny. Należy do tzw. leków z grupy setronów. Do innych leków z tej grupy zalicza się również granisetron i palonosetron. Są to najsilniejsze i najnowocześniejsze obecnie dostępne leki przeciwwymiotne.
Ich działanie polega na blokowaniu odruchu wymiotnego centralnie i obwodowo. To znaczy, że ondansetron hamuje odruch wymiotny, łącząc się ze specjalnymi receptorami obwodowymi oraz tymi znajdującymi się w mózgu. Te receptory noszą nazwę 5-HT3. Są to receptory dla serotoniny – neuroprzekaźnika kojarzonego najczęściej z dobrym nastrojem. Serotonina odpowiada jednak za różne procesy w organizmie, m.in. działając na przewód pokarmowy może prowokować wymioty i biegunkę. Jest ona uwalniana z komórek jelita, ale także w obszarach mózgu odpowiadającego za odruch wymiotny. Duże ilości serotoniny są uwalniane w trakcie chemioterapii i napromieniania. Serotonina łącząc się z receptorami 5-HT3, powoduje pobudzenie nerwu błędnego, co prowadzi do wymiotów.
Podobnie dzieje się w mózgu. Zablokowanie tych receptorów przez ondansetron umożliwia zahamowanie odruchu wymiotnego zarówno obwodowo, jak i centralnie. Z tego powodu setrony nazywane są antagonistami peryferyjnymi i centralnymi.
Ondansetron występuje w różnych postaciach. Na rynku dostępne są:
roztwór do wstrzykiwań lub infuzji,
roztwór do podawania domięśniowego,
tabletki doustne,
tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej (liofilizat doustny),
syrop,
czopki.
Postać leku jest odpowiednio dobierana przez lekarza – w zależności od potrzeb pacjenta.
Na przykład podczas operacji czy też chemioterapii stosuje się postać pozajelitową – roztworu do wstrzykiwań, infuzji – czy też postać domięśniową. W przypadku problemów z połykaniem można też sięgnąć po ondansetron w czopkach doodbytniczych.
Warto też wiedzieć, że Po podaniu doustnym ondansetron jest całkowicie wchłaniany z przewodu pokarmowego. Co do częstości podawania leku, to również jest ona ustalana prze lekarza.
Przeczytaj również:
Nimesulid – właściwości, sposób działania, zastosowanie, wskazania i przeciwwskazania, skutki uboczne
Ondansetron – wskazania do stosowania
Ondansetron jest głównie wykorzystywany w:
zapobieganiu nudnościom i wymiotom u pacjentów w trakcie leczenia onkologicznego – podczas chemio- i radioterapii;
hamowaniu wymiotów okresu pooperacyjnego w trakcie chemioterapii i radioterapii;
zapobieganiu pooperacyjnym nudnościom i wymiotom;
leczeniu pooperacyjnych nudności i wymiotów;
leczeniu śródoperacyjnych nudności i wymiotów;
czasami w uporczywych wymiotach u ciężarnych, lecz jako lek 3. rzutu; ogólnie nie powinien być stosowany w 1. trymestrze ciąży.
Ondansetron może być także stosowany u dzieci. W przypadku tych pacjentów konieczne jest odpowiednie przeliczenie dawki leku – na podstawie pola powierzchni ciała (zazwyczaj w przypadku niemowląt) lub na podstawie masy ciała u dzieci starszych i młodzieży. W pediatrii ondansetron stosowany jest:
od 1. miesiąca życia, aby zapobiegać pooperacyjnym wymiotom i leczyć je;
od 6. miesiąca życia w celu zapobiegania nudnościom i wymiotom i w celu leczenia ich w trakcie chemioterapii i napromieniania.
Ondansetron cechuje się wysoką skutecznością. W onkologii jest często podawany z innymi lekami przeciwwymiotnymi, aby efekty działania były lepsze. Najczęściej kojarzony jest z glikokortykosteroidami – takimi jak deksametazon lub metyloprednizolon – które również hamują wymioty. Dzięki ich skojarzeniu działanie tych leków się uzupełnia i w ten sposób bardzo dobrze zapobiegają ostrym wymiotom po chemioterapii.
Przeczytaj również:
Aviomarin – jak działa, na co pomaga, kiedy wziąć, od ilu lat, skutki uboczne
Ondansetron – przeciwwskazania
Przed rozpoczęciem terapii ondansetronem należy poinformować lekarza o swoich chorobach przewlekłych, alergiach i przyjmowanych lekach. Dzięki temu specjalista będzie mógł zdecydować, czy ondansetron będzie dla nas bezpiecznym i odpowiednim lekiem.
Jeśli chodzi o temat bezpieczeństwa stosowania leku, to ondansetron jest przeciwwskazany:
u pacjentów zmagających się z problemami jelitowymi, zwłaszcza z zaburzeniem perystaltyki jelit, np. niedrożnością;
w przypadku nadwrażliwości na ondansetron lub nadwrażliwości na inne wybiorcze antagonisty receptora 5HT3,
przy stosowaniu apomorfiny, gdyż jednoczesne jej podawanie z ondansetronem prowadzi do wystąpienia głębokiej hipotonii oraz utraty świadomości.
Należy również zachować szczególną ostrożność, jeśli:
występują choroby wątroby,
występuje wydłużenie odstępu QT w EKG.
Skutki uboczne poi zażyciu leku ondansetron
Ondansetron to bezpieczny lek charakteryzujący się dobrym wchłanianiem oraz szybkim działaniem. Jednak – jak każdy lek – ma działania niepożądane, które mogą wystąpić po zażyciu dawki leku. Zalicza się do nich:
bóle głowy,
reakcje alergiczne,
przemijające zaburzenia widzenia,
zaburzenia rytmu serca,
objawy grypopodobne.
Po zażyciu roztworu, innej formy lub tabletek należy przerwać stosowanie leku. Jeśli pacjent zażyje większą niż zalecanadawkę leku ondansetron, trzeba natychmiast skontaktować się z lekarzem.
Ondansetron – czy trzeba mieć receptę?
Onadnsetron jest lekiem dostępnym wyłącznie na receptę. Jest to spowodowane tym, że jego podawanie powinno być nadzorowane przez lekarza ze względu na:
sposób działania tego leku – na receptory dla serotoniny,
możliwe interakcje z innymi lekami,
konieczność odpowiedniego przeliczenia i dostosowania odpowiedniej dawki u dzieci, osób starszych i pacjentów z chorobami wątroby,
możliwość wywołania zaburzeń pracy serca i innych niekorzystnych działań.
Ondansetron – cena
Cena ondansetronu jest różna – zależy od tego w jakiej postaci występuje preparat oraz od refundacji. Ogólnie waha się ona od 10 zł za ondansetron w postaci roztworu do wstrzykiwań do nawet 50 zł za opakowanie tabletek leku ondansetron i liofilizatu doustnego.
