Jak leczyć łuszczycę? Najskuteczniejsze metody
Łuszczyca to przewlekła, niezakaźna choroba zapalna skóry, przebiegająca z okresami zaostrzeń i remisji. Charakteryzuje się występowaniem zmian skórnych, najczęściej umiejscowionych na skórze kolan, łokci, w okolicy krzyżowej, na pośladkach czy owłosionej skórze głowy.
Łuszczyca jest chorobą występującą w populacji dość często, szacuje się, że dotyczy około 2–4 procent osób. Najczęściej choroba pojawia się między 20. a 40. rokiem życia. Przyczyny łuszczycy wiążą się najprawdopodobniej z predyspozycją genetyczną, do jej rozwoju przyczyniają się także pewne czynniki środowiskowe, np. przewlekłe stany zapalne, infekcje, stany zapalne błony śluzowej żołądka, leki. Wśród leków predysponujących do rozwoju łuszczycy można wymienić stosowane w psychiatrii sole litu, antydepresanty, powszechnie stosowane bez recepty leki przeciwzapalne oraz leki stosowane w kardiologii (beta-blokery). Łuszczyca skóry jest zatem chorobą głównie uwarunkowaną genetycznie, co przekłada się na to, że nie można się nią zarazić.
Istnieje kilka rodzajów tej choroby, o nieco różniących się objawach. Typy łuszczycy to:
Objawy łuszczycy dotyczą przede wszystkim skóry, paznokci, a w postaci stawowej – stawów. Początki łuszczycy u poszczególnych osób przebiegają w sposób indywidualny. Zdarza się, że choroba objawia się gwałtownym pojawieniem się licznych, uogólnionych wykwitów; innym razem objawy rozwijają się powoli i niekiedy są trudne do uchwycenia nawet przez samego chorego.
Podstawową zmianą obserwowaną w łuszczycy jest czerwonobrunatna grudka, dobrze odgraniczona, niekiedy uniesiona, o drobnopłatowym złuszczaniu na powierzchni. Niekiedy występuje tylko kilka grudek średnicy od milimetra do kilku centymetrów, w innych przypadkach może wystąpić wiele grudek rozsianych po całym ciele. Czasami grudki zlewają się i tworzą większe struktury, pokryte srebrnymi blaszkami. Są to tzw. płytki łuszczycowe. Forma uogólniona, dotycząca całego ciała to erytrodermia łuszczycowa.
Zmiany w łuszczycy najczęściej lokalizują się w okolicy kolan, łokci, krzyża, owłosionej skóry głowy czy szpary międzypośladkowej. Łuszczyca skóry głowy cechuje się zmianami umiejscowionymi w okolicy przede wszystkim skóry owłosionej. Mogą one przechodzić na skórę czoła, karku czy pojawiać się za uszami, nie doprowadzają jednakże do utraty włosów; łuszcząca się skóra twarzy nie jest charakterystyczna dla łuszczycy.
Łuszczyca stawowa manifestuje się łuszczycowym zapaleniem stawów, które objawia się niesymetrycznym lub symetrycznym zapaleniem stawów (stawy rąk, stóp, nadgarstka, stawy skokowe), zapaleniem końcowych stawów palców rąk i stóp, zapaleniem stawów kręgosłupa. Zdarza się, że skutkiem łuszczycy stawowej są okaleczające zmiany i powstanie tzw. palców teleskopowych. Ta postać łuszczycy może prowadzić do niepełnosprawności ruchowej.
Łuszczyca paznokci objawia się poprzecznymi rowkami na paznokciu, drobnymi zagłębieniami w płytce (paznokcie naparstkowate) i/lub żółtymi okrągłymi plamkami pod płytką (tzw. plamy olejowe). Zdarza się, że łuszczyca paznokci jest jedynym objawem choroby.
Łuszczyca jest schorzeniem rozpoznawanym przede wszystkim na podstawie objawów klinicznych. Choroby, z którymi należy ją różnicować, to chociażby łojotokowe zapalenie skóry, grzybica czy atopowe zapalenie skóry (egzema). Atopowe zapalenie skóry to choroba dotycząca najczęściej dzieci, choć może wystąpić również u dorosłych, charakteryzuje się suchymi, łuszczącymi grudkami zlokalizowanymi na wewnętrznych częściach nadgarstków, łokci i kolan; może wystąpić również egzema na dłoniach.
Leczenie łuszczycy można podzielić na miejscowe oraz ogólne. Leczenie miejscowe polega na zastosowaniu środków keratolitycznych, takich jak mocznik czy kwas salicylowy – odpowiadają one za zmniejszenie ilości łusek. Zastosowanie znalazła również maść na łuszczycę zawierająca glikokortykosteroidy oraz leki o działaniu przeciwzapalnym. Inne miejscowe leki na łuszczycę to dziegcie oraz preparaty zawierające analogi witaminy D. Duże znaczenie w leczeniu ogólnym łuszczycy ma fototerapia. Polega ona na kontrolowanej ekspozycji chorego na światło ultrafioletowe. W razie niepowodzenia standardowego leczenia można zastosować fototerapię połączoną z podaniem środka, który ma za zadanie zwiększyć wrażliwość na promieniowanie. Taka metoda to fotochemioterapia (PUVA).
Inne ogólne leki na łuszczycę to np. metotreksat czy retinoidy. W bardzo ciężkich postaciach łuszczycy, która nie odpowiada na zwykłe leczenie, niekiedy pomocne są tzw. leki biologiczne (np. etanercept, adalimumab). Ze względy na to, że osoby chore na łuszczycę mają większe ryzyko rozwoju nadwagi i otyłości, a w konsekwencji chorób z nimi związanych, ważna jest odpowiednia dieta przy łuszczycy. Powinna ona zawierać dużą ilość warzyw i owoców, a także kwasów omega-3. Osoby chore powinny ograniczyć spożywanie tłustych potraw oraz tłuszczów pochodzenia zwierzęcego.
Przyłuszczyca plackowata, wbrew powszechnej opinii, jest chorobą skóry zupełnie niezwiązaną z łuszczycą. Jest to przewlekła choroba skóry charakteryzująca się powstaniem ognisk rumieniowych, na których występuje łuszcząca się skóra. Ogniska rumieniowo-złuszczające mogą być umiejscowione na tułowiu, kończynach, pośladkach czy biodrach. Wyróżnia się kilka postaci tej choroby. W niektórych przypadkach przyłuszczyca poprzedza rozwój ziarniniaka grzybiastego (chłoniaka skóry).
368
