Łuszczyca głowy – przyczyny, objawy i leczenie łuszczycy skóry głowy

Łuszczyca głowy – przyczyny

Łuszczyca należy do chorób autoimmunologicznych, czyli schorzeń w przebiegu których organizm zaczyna atakować własne tkanki – w tym przypadku skórę.

Charakteryzuje się obecnością stanu zapalnego w obrębie skóry, częstymi nawrotami i zaostrzeniami, a nierzadko także występowaniem rodzinnym, co związane jest z podłożem genetycznym schorzenia. Statystycznie dziecko rodziców chorujących na łuszczycę ma aż 70% ryzyko zachorowania.

Na szczęście łuszczycą nie można się zarazić, nie ma zatem obaw związanych z używaniem wspólnej pościeli czy ręczników z osobą chorą. Łuszczyca najczęściej rozpoznawana jest u osób młodych, od 10. do 40. roku życia, choć stosunkowo rzadko diagnozuje się łuszczycę u dzieci.

Czynnikami odpowiedzialnymi za rozwój choroby, oprócz wspomnianych uwarunkowań genetycznych, mogą być także stres, zmiany hormonalne, np. podczas ciąży, ciężkie infekcje i urazy, a także leki.

Łuszczycę, w tym łuszczycę głowy, wywołać mogą m.in. następujące leki:

• β-blokery, czyli leki szeroko stosowane m.in. w kardiologii;
• preparaty stosowane w leczeniu malarii;
• lit, stosowany sporadycznie w psychiatrii;
• niesteroidowe leki przeciwzapalne, a więc popularne i ogólnodostępne środki stosowane w leczeniu bólu i gorączki;
• leki zawierające salicylany.

Wskutek zmian w układzie autoimmunologicznym dochodzi do zapoczątkowania stanu zapalnego w obrębie zajętej skóry.

Prawidłowy, trwający około miesiąca cykl różnicowania naskórka zostaje skrócony do zaledwie 4 dni. Jak łatwo się domyślić, powstają warstwy nieprawidłowo wykształconych komórek, które ulegają zbyt szybkiemu procesowi złuszczania, co określane jest mianem parakeratozy.

Łuszczyca skóry głowy może przybierać postać ograniczoną, co zdarza się jednak bardzo rzadko. Zwykle stanowi ona pierwszy z objawów choroby uogólnionej, zajmującej stopniowo kolejne części ciała.

Objawy łuszczycy głowy

Łuszczyca skóry na głowie najczęściej rozwija się stosunkowo szybko, często w wyniku infekcji lub stresu. Jak wspomniano, zmiany grudkowe na owłosionej skórze głowy mogą stanowić izolowany objaw lub też rozwijać się jednocześnie ze zmianami w tak zwanych rejonach predysponowanych.

Należą do nich:

• wyprostne części przedramion i goleni,
• okolica lędźwiowo-krzyżowa,
• kolana i łokcie lub inne większe stawy,
• płytki paznokciowe.

Zmiany skórne na głowie w przebiegu łuszczycy mają postać złuszczających się grudek, a następnie tarczek, pod którymi znajdują się czerwono-brunatne ogniska, krwawiące po zdrapaniu. Opisywane „tarczki” przypominają białe, cienkie strupki lub tak zwaną „schodzącą skórę”, pojawiającą się często po nadmiernym opalaniu.

Rzadziej obserwuje się zmiany w obrębie fałdów skórnych, odmianę krostkową dłoni i stóp, zmiany zapalne stawów lub uogólnioną erytrodemię całej skóry.

Niemniej jednak to właśnie skóra głowy stanowi częstą lokalizację zmian w przebiegu łuszczycy. Początkowo zmiany skórne są liczne i drobne, z czasem natomiast przybierają postać coraz większych tarczek, by ostatecznie osiągać nawet 2–3 cm. Może towarzyszyć im wypadanie włosów, uporczywe swędzenie, a nawet ból.

Leczenie łuszczycy głowy

Podstawę leczenia łuszczycy skóry głowy stanowi stosowanie preparatów miejscowych. Ich celem jest usunięcie nawarstwionych, złuszczających się elementów naskórka, a następnie przyczynowe leczenie łuszczycy.

Aby pozbyć się łusek, na owłosioną skórę głowy aplikuje się oliwkę z kwasem salicylowym. Najlepsze efekty obserwuje się, kiedy preparat nakłada się na noc, a następnie owija głowę ciepłym ręcznikiem i folią.

Preparat ma na celu nawilżyć naskórek na tyle, by możliwe stało się usunięcie martwych elementów bez powodowania ran podczas odrywania się łusek. Kolejnym etapem leczenia jest stosowanie preparatów o działaniu przeciwzapalnym oraz hamującym nadmierne tempo podziałów komórkowych w obrębie naskórka. Są to między innymi: kortykosteroidy, dziegieć, preparaty witaminy D czy cygnolina.

Ta ostatnia należy do najskuteczniejszych i najpowszechniej stosowanych leków na łuszczycę skóry głowy, choć jednym z jej działań ubocznych jest zabarwianie bielizny na fioletowo i powodowanie odbarwień na skórze, na szczęście nie są to trwałe zmiany.

Cygnolina stosowana jest często w tak zwanej terapii minutowej, czyli polegającej na nakładaniu preparatu na kilka minut na skórę zmienioną chorobowo w specjalnych sekwencjach, naprzemiennie z maściami natłuszczającymi.

W przypadku niewystarczającego efektu do terapii łuszczycy skóry głowy wprowadza się preparaty dziegciowe w połączeniu z naświetlaniem promieniami UV (PUVA), a ostatecznie kortykosteroidy. W leczeniu zastosowanie znajdują także techniki fototerapii oraz fotochemioterapii.

W ciężkich postaciach łuszczycy głowy konieczna może być hospitalizacja z zastosowaniem leczenia systemowego, czyli doustnego przyjmowania retinoidów (pochodnych witaminy A), leków immunosupresyjnych czy hydroksymocznika.

Zwykle terapia trwa 8 tygodni lub dłużej. Należy pamiętać, że leki na łuszczycę głowy muszą być nakładane na skórę głowy, a nie na włosy. Po wyleczeniu konieczne jest okresowe stosowanie leków w celu zapobiegania nawrotom łuszczycy.

Warto także wiedzieć, że dla pacjentów cierpiących na łuszczycę, w tym łuszczycę skóry głowy, istnieją specjalne grupy wsparcia i stowarzyszenia.

Łuszczyca głowy – jak dbać o skórę?

Aby unikać nawrotów i zaostrzeń łuszczycy na skórze głowy, konieczna jest odpowiednia profilaktyka i higiena skóry owłosionej głowy. Obejmuje ona między innymi wystrzeganie się wszystkich wspomnianych wyżej czynników mogących prowadzić do zaostrzenia, unikanie infekcji, a w razie ich wystąpienia, dbanie o skuteczne wyleczenie, przewlekłe stosowanie preparatów natłuszczających skórę oraz odpowiednich kosmetyków i zdrowej diety.

Istnieje wiele praktycznych wskazówek dla osób z łuszczycą głowy:

• nie można drapać skóry głowy, choć dermatolodzy wskazują na swędzenie skóry głowy jako jeden z najuciążliwszych objawów; drapanie prowadzi do pogorszenia stanu skóry i powstawania krwawiących ognisk;
• należy pamiętać, że tylko wyleczenie przyczyny powoduje ustąpienie świądu;
• mycie skóry głowy powinno być bardzo delikatnie (opuszkami palców, a nie paznokciami); ważne jest stosowanie odpowiednich kosmetyków;
• konieczne jest stosowanie wyżej wymienionych leków.

Osoby chorujące na łuszczycę często pytają, czy mogą wypaść im włosy. Niestety, tak. Łuszczyca głowy może doprowadzić do wypadania włosów, a nawet nieodwracalnego łysienia. Nie jest to stricte następstwo choroby, ale skutek przewlekłego drażnienia i stanu zapalnego w obrębie skóry zawierającej mieszki włosowe.

Aby tego uniknąć, należy jak najszybciej zastosować adekwatne leczenie oraz profilaktykę nawrotów.