Przepuklina pępkowa to częsta wada wrodzona spotykana u noworodków. Najczęściej występuje ona u wcześniaków oraz u dzieci z niską masą urodzeniową. Wada ta spowodowana jest niezrośnięciem pierścienia pępkowego. Jej pojawienie się wymaga leczenia, lecz wcale nie musi oznaczać operacji.
Przepuklina pępkowa u niemowląt
Spis treści
Co to jest przepuklina pępkowa?
Przepuklina pępkowa występuje najczęściej w okolicach pępka niemowlęcia. Jej wygląd przypomina mały guzek, balonik, który napina się przy takich czynnościach, które powodują napinanie mięśni brzucha. U dziecka wada ta najczęściej jest widoczna podczas płaczu, wypróżniania, siedzenia. Warto dodać, że mała przepuklina pępkowa nie jest dla dziecka bolesna, jak również nie powoduje dyskomfortu.
Najczęściej przepuklina pępkowa pojawia się około 3 miesiąca życia dziecka. Jest ona głównie spowodowana przez nadmierne napinanie mięśni brzucha. Często do takiej sytuacji dochodzi w momencie pojawienia się kolki, a tym samym płaczu dziecka. Przepuklina pępkowa może również pojawić się tuż po urodzeniu się dziecka, jednak warto zaznaczyć, że do takiej sytuacji dochodzi bardzo rzadko.
Przyczyny przepukliny pępkowej u niemowląt
Do powstania przepukliny pępkowej przyczynia się niezrośnięcie pierścienia pępkowego. Jest to ważny otwór w życiu płodowym, ponieważ właśnie w tym okresie do ciała dziecka wchodziły naczynia pępowinowe. Prawidłowo otwór ten zamyka się całkowicie przed narodzinami lub kilka dni po porodzie. Stąd też przepuklina pępkowa nazywana jest wadą anatomiczną.
Przyczyny przepukliny pępkowej u niemowląt
Do powstania przepukliny pępkowej przyczynia się niezrośnięcie pierścienia pępkowego. Jest to ważny otwór w życiu płodowym, ponieważ właśnie w tym okresie do ciała dziecka wchodziły naczynia pępowinowe. Prawidłowo otwór ten zamyka się całkowicie przed narodzinami lub kilka dni po porodzie. Stąd też przepuklina pępkowa nazywana jest wadą anatomiczną.
Leczenie przepukliny pępkowej u niemowląt
W przypadku wyboru metody leczenia przepukliny pępkowej u niemowląt, niezwykle istotną kwestią jest wielkość przepukliny oraz wiek dziecka.
Zazwyczaj jeżeli przepuklina pępkowa jest mniejsza niż 1 cm, to w większości przypadków zrastają się one samoistnie w przeciągu do roku bądź dwóch lat dziecka. Ważna jest bardzo dokładana obserwacja dziecka i jego przepukliny. Jeżeli przepuklina jest mała, to można ją delikatnie wciskać do środka. Zabieg ten powinien być jednak przeprowadzony przez lekarza pediatrę i wówczas gdy lekarz pozwoli, mogą go przeprowadzać opiekunowie.
Bardzo dużą rolę w leczeniu (można mówić nawet o samej profilaktyce) jest jak najczęstsze układanie dziecka w pozycji na brzuszku. Poprzez stosowanie takiej pozycji wzmacniają się mięsnie brzucha dziecka.
W przypadku, gdy na brzuchu dziecka pojawia się przepuklina pępkowa większa niż 1 cm (przepukliny mogą osiągać nawet około 3 cm), konieczne będzie operacyjne usunięcie przepukliny. Operacja usunięcia przepukliny pępkowej nazywana jest hernioplastyką. Jest to zabieg w znieczuleniu ogólnym, po którym zostaje mała blizna znajdująca się tuż pod krawędzią pępka. Operacyjne usunięcie przepukliny pępkowej jest konieczne, gdy nie nastąpiło samoistne zamknięcie przepukliny, a dziecko jest powyżej 3 roku życia.
Drugą metodą leczenia przepukliny pępkowej są specjalne plastry naklejane przez chirurga w miejscu wystąpienia przepukliny. Taka metoda jest nieinwazyjna, jednakże często na skórze dziecka w miejscu naklejania plastrów pojawiają się podrażnienia skórne. Plaster zakładany jest najczęściej na czas około 2-3 tygodni, czasem czas ten skraca się do kilku dni. Rodzice dziecka muszą pamiętać o nie zamoczeniu plastra. Jeżeli po zdjęciu plastra przepuklina pępkowa nadal jest obecna, można rozważyć ponowne jego naklejenie.
Wypowiedź neonatologa na temat rodzajów przepuklin
Zdaniem eksperta
Przepukliny powstają wtedy, kiedy odcinek jelita wystaje przez słaby punkt mięśni w brzuchu. Wówczas widać pod skórą miękkie wybrzuszenie. U dzieci przepuklina występuje zwykle wokół pępka – jest to przepuklina pępkowa lub w pachwinie – przepuklina pachwinowa. Przypadłość ta rozwija się w ciągu pierwszych miesięcy życia dziecka z powodu słabości mięśni brzucha, ale niektóre dzieci mogą mieć też przepuklinę już w chwili przyjścia na świat. Często zdarza się, że przepuklina zostaje zdiagnozowana dopiero po kilku tygodniach. Ryzyko jej wystąpienia u dzieci jest większe, jeśli jego rodzice bądź rodzeństwo mieli przepuklinę w okresie niemowlęcym. Prawdopodobieństwo przepukliny wzrasta również w przypadku mukowiscydozy, dysplazji stawu biodrowego, niezstąpionych jąder, wnętrostwa oraz w przypadku nieprawidłowości cewki moczowej.
Przepuklina pachwinowa występuje najczęściej u chłopców oraz dotyczy ok. 1-3% wszystkich dzieci. W miarę rośnięcia i dojrzewania płodu płci męskiej, jego jądra rozwijają się w brzuchu, a następnie obniżają się do moszny przez kanał pachwinowy. Po narodzeniu kanał pachwinowy zamyka się, uniemożliwiając tym samym cofanie się jąder do brzucha. Jeśli jednak kanał nie zamknie się do końca, to fragment jelita może przecisnąć się do kanału pachwinowego, powodując przepuklinę. U dziewczynek również występuje kanał pachwinowy, w związku z czym u nich też może pojawić się przepuklina. Przepuklina pępowinowa częściej występuje u wcześniaków. Objawy są zwykle widocznie w prawej pachwinie, chociaż mogą również pojawiać się po obu stronach.
Inną przepukliną występującą u noworodków jest przepuklina pępkowa. Występuje ona u ok. 10% dzieci, przy czym częściej diagnozuje się ją u dziewczynek. Na jej wystąpienie także narażone są wcześniaki. Do powstania przepukliny przyczynia się specyficzna budowa anatomiczna dzieci. Kiedy płód rośnie i rozwija się w czasie ciąży, w mięśniach brzucha znajduje się małe otwarcie, przez które przechodzi pępowina łącząca matkę z dzieckiem. Po porodzie otwarcie to zamyka się w miarę rośnięcia dziecka. Czasami jednak mięśnie nie łączą się do końca i powstaje mała przerwa. Wówczas jelito może przemieszczać się przez to otwarcie i powodować przepuklinę pępkową. Może objawiać się ona jako wybrzuszenie w okolicy pępka i nasilać się, kiedy dziecko płacze, a zmniejszać się podczas relaksu. Jeśli lekarz lekko naciśnie na wybrzuszenie, a dziecko jest spokojne i leży na wznak, przepuklina staje się mniejsza bądź też znika. Natomiast, kiedy dziecko płacze, jest niespokojne – może ulec powiększeniu.
Kiedy przepuklina nie cofa się, fragment jelita może utknąć w osłabionej partii mięśni brzucha – wtedy dziecko jest niespokojne, jego brzuch jest wzdęty, bolesny, mogą wystąpić wymioty, rozdrażnienie, zaczerwienienie, odbarwione stolce, a nawet gorączka. Dlatego ważne jest, aby przepuklina została wcześnie rozpoznana i jak najszybciej wyleczona, ponieważ grozi zaciśnięciem fragmentu jelita w jej obrębie. Pediatra może zlecić badanie USG bądź badanie radiologiczne jamy brzusznej. Badania te wykonuje się wtedy, kiedy przepuklina nie cofa się. Sposób leczenia zależy od wielu czynników – od wieku i stanu zdrowia dziecka, rodzaju przepukliny, od tego, czy się cofa, od tolerancji dziecka na leki oraz preferencji lekarza. W przypadku przepukliny pachwinowej konieczna jest operacja. Przeprowadza się ją, jak najszybciej po wykryciu tej przypadłości, gdyż jelito może utknąć w kanale pachwinowym – wówczas dopływ krwi do jelita może zostać odcięty, w wyniku czego jelito może ulec uszkodzeniu i martwicy. W czasie zabiegu dziecko jest znieczulane. Chirurg wykonuje małe nacięcie i z powrotem umieszcza fragment jelita w jamie brzusznej, następnie zszywa mięśnie. U wielu dzieci dotkniętych przepukliną pępkową ustępuje ona samoistnie i nie wymaga leczenia. W niektórych przypadkach, kiedy przepuklina nie cofa się lub jest obecna po trzecich urodzinach dziecka, należy wykonać operację. Zabieg przebiega podobnie jak w przypadku przepukliny pachwinowej. Ryzyko nawrotu przepukliny jest niewielkie. Przypadłość może jednak nawrócić, kiedy doszło do uszkodzenia jelita.
Opublikowano: 27.12.2013;
aktualizacja: 16.03.2015
Oceń:
4.5
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Marta Michalska-Machaj
Położna
Mgr położnictwa, absolwentka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Systematycznie doszkala się poprzez uczestnictwo w licznych szkoleniach i konferencjach. Położna z wyboru. Swój zawód traktuje jak pasję oraz misję.
1
Komentarze i opinie (0)