Menopauza – w jakim wieku się pojawia?
Klimakterium dzieli się na cztery podokresy.
Premenopauza – okres poprzedzający o kilka lat ostatnią miesiączkę. Kobieta wówczas może zauważyć występujące z różnym nasileniem objawy związane z rozregulowaniem cyklu miesiączkowego. We wczesnej fazie różnice cykli mogą wynosić ok. 7 dni, a w fazie zaawansowanej krwawienie miesiączkowe może występować znacznie rzadziej, nawet co 60 dni. Jest to również czas, w którym będą zauważalne pierwsze zaburzenia hormonalne i metaboliczne związane z wygasaniem czynności endokrynologicznej jajników.
Menopauza – według Światowej Organizacji Zdrowia jest ostatecznym zaprzestaniem miesiączkowania, po którym w ciągu 12 miesięcy nie wystąpiło już żadne fizjologiczne, związane z cyklem miesiączkowym, krwawienie. Oznacza ona zakończenie zdolności reprodukcyjnych kobiety. Występuje zwykle między 45. a 55. rokiem życia. Wpływ na to ten moment mają: uwarunkowania genetyczne, wiek wystąpienia pierwszej miesiączki, długość okresów, historia ciąż, porodów, przebyte choroby i choroby przewlekłe.
Perimenopauza – okres okołomenopauzalny składający się z premenopauzy i 12 miesięcy występujących po menopauzie.
Postmenopauza – czyli okres pomenopauzalny trwający aż do końca życia kobiety.
Objawy menopauzy
Objawy menopauzy dotykają całego organizmu kobiety i wynikają z powolnie postępującego niedoboru hormonów płciowych – estrogenów. Charakterystyczne symptomy w czasie menopauzy to m.in.:
poty nocne,
apatia i uczucie zmęczenia,
łatwe denerwowanie się i drażliwość,
obniżenie nastroju i wahania nastroju,
spadek koncentracji uwagi,
trudności z zapamiętywaniem informacji,
zaburzenia snu,
kołatanie serca.
Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że podczas menopauzy skóra staje się cieńsza i mniej elastyczna, przez co zmarszczki pojawiają się coraz szybciej.
Poza wyżej wymienionymi objawami u przekwitającej kobiety zmianom atroficznym ulega także układ moczowo-płciowy, przez co odczuwalne mogą być trudności we współżyciu spowodowane suchością pochwy i obniżonym libido. U wielu kobiet pojawia się także wysiłkowe nietrzymanie moczu.
Maleje gęstość mineralna kości, zwiększa się częstość występowania osteoporozy. Ze względu na zaburzenia lipidowe i wzrost masy ciała zwiększa się częstość występowania incydentów sercowo-naczyniowych, takich jak zawał serca lub udar mózgu.
Przeczytaj również:
Menopauza a uzupełnienie elektrolitów w organizmie
W jaki sposób łagodzić niektóre objawy menopauzy i jej skutki?
Podstawową metodą leczenia objawów klimakterium jest hormonalna terapia zastępcza (HTZ) estrogenowa bądź estrogenowo-progestagenowa. Estrogeny łagodzą objawy wynikające z ich niedoboru, natomiast progestageny będą równoważyć wpływ estrogenów na endometrium. Ich działanie zapobiegnie nadmiernemu rozrostowi endometrium, a także zmniejsza prawdopodobieństwo jego nowotworu.
Odpowiednio dopasowana przez lekarza ginekologa HTZ (dla pacjentki bez przeciwwskazań do tej terapii) między innymi:
złagodzi objawy naczynioruchowe, takie jak uderzenia gorąca i nocne poty,
zapobiegnie nadmiernej utracie tkanki kostnej i wystąpieniu osteoporozy,
zmniejszy objawy z układu moczowo-płciowego,
zmniejszy ryzyko cukrzycy, zaćmy, choroby wieńcowej, raka jelita grubego i endometrium,
poprawi metabolizm i pomoże w utrzymaniu prawidłowej masy ciała,
poprawi funkcje psychiczne wraz z jakością snu.
Pozostałe leki i sposoby niefarmakologiczne mogą być stosowane u pacjentek, które mają przeciwwskazania bądź boją się stosowania HTZ. Potwierdzone działanie niwelujące objawy z układu naczyniowo-ruchowego podczas menopauzy mają leki stosowane przez psychiatrów przy leczeniu depresji, czyli selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego neuroprzekaźników. Są to paroksetyna, escitalopram i wenlafaksyna. Zastosowanie znajduje także gabapentyna wykorzystywana na ogół w leczeniu padaczki.
Według najnowszej wiedzy medycznej istnieją ograniczone dowody kliniczne na skuteczność metod niefarmakologicznych. Jednak pomimo niejasnych wyników przeprowadzonych badań naukowych, niektóre kobiety zmagające się z okresem przekwitania zgłaszały poprawę samopoczucia i zmniejszenie częstości odczuwania dolegliwości naczynioruchowych, poprawę stanu psychicznego i problemów z bezsennością w wyniku redukcji nadmiernej masy ciała, zwiększenia aktywności fizycznej, wprowadzenia się w stan klinicznej hipnozy czy terapię poznawczo-behawioralną, przeprowadzoną przez psychoterapeutę.
Czy na złagodzenie objawów menopauzy może wpłynąć odpowiednia dieta?
Pomimo popularności leczenia objawów menopauzy dietą i dodawania do niej różnych „złotych środków”, według badań naukowych niestety nie przynoszą one większych korzyści od placebo. W tym celu nie ma większego sensu zmienianie nawyków żywieniowych poprzez dodawanie do nich niegdyś popularnych: roślinnych fitoestrogenów (soi), ostropestu plamistego, kannabinoidów, dzikiego pochrzynu, dzięgielu chińskiego, oleju z wiesiołka, żeń-szenia, niepokalanka pospolitego czy pluskwicy groniastej.
Jednak, by uniknąć przyrostu masy ciała, warto wprowadzić zdrową dietę, bogatą w m.in. kwasy omega 3, owoce i warzywa.
Przeczytaj również:
Pozytywne działanie elektrolitów
Zatrzymanie wody podskórnej a menopauza
W przebiegu klimakterium z powodu dysbalansu pomiędzy oddziaływanie na ciało kobiety estrogenów i progesteronu może dojść do zatrzymywania się wody w organizmie. Objawy zatrzymania wody obejmują uogólniony obrzęk tkanki podskórnej, a także pojawienie się cellulitu wodnego dającego objaw „skórki pomarańczy” okolicy bioder, ud i pośladków. Dochodzi też do zwiększenia tkanki tłuszczowej w tych częściach ciała.
Dodatkowo unikanie regularnego wypijania płynów może być przyczyną nasilonej retencji wody z powodu dysregulacji homeostazy hormonów nerkowych odpowiedzialnych za utrzymanie prawidłowego stężenia sodu we krwi, będącego głównym jonem krwi odpowiedzialnym za gospodarkę wodną organizmu. Szczególnie narażone na bycie odwodnionym są osoby starsze, których nerki mogą nie funkcjonować w pełni prawidłowo i które nie odczuwają pragnienia tak, jak osoby młode.
Ponadto, oprócz nasilenia niepożądanego zjawiska odkładania się wody w tkankach podskórnych niedobór wody w organizmie pogarsza osłabioną już kondycję skóry, wysuszając ją, zmniejszając jej elastyczność i nasilając świąd, a także obniża odczuwany nastrój, zwiększa odczuwane zmęczenie i nasila częstość bólów głowy.
Prawidłowe nawodnienie organizmu w trakcie menopauzy
Nie ma uniwersalnych zaleceń dotyczących ilości czystej wody, którą ludzie powinni wypijać codziennie. Istnieją jednak zalecenia dotyczące przyjmowania płynów pochodzących z różnych napojów i produktów spożywczych w ciągu całego dnia.
Ilość wody, której potrzebuje organizm, zależy od jego wieku, wagi, aktywności fizycznej oraz klimatu i temperatury otoczenia. Jako ogólną wskazówkę dla płci pięknej zaleca się spożywanie około 2,7 l płynów dziennie. Na tę ilość składają się wypite w ciągu dnia płyny w postaci: czystej wody, herbaty, kawy, słodkich napojów i zjedzonych posiłków. Ogólnie przyjmuje się, że kobieta czystej wody powinna wypijać w okolicach 1,5 l dziennie. Dodatkowo, tracąc wodę w przebiegu uderzeń gorąca lub intensywnego pocenia się, możliwe że konieczne będzie wypijanie przez kobietę większej ilości płynów. Odpowiednią ilość indywidualną dla każdej osoby powinien ustalić lekarz lub dietetyk, wspomagając się wynikami badań laboratoryjnych z krwi.
Należy uważać, aby w ciągu dnia nie przesadzić z piciem płynów bogatych w moczopędne alkaloidy, takich jak: kawa, herbata, yerba mate, guarana czy pokrzywa. Unikać powinno się także odwadniającego alkoholu i słodzonych napojów, bo te, dostarczając cukier, mogą być zbędnym powodem przybierania na wadze – ich lepszym wyborem dietetycznym będą napoje „zero”, czyli bez kalorii, słodzone słodzikami.
