Dlaczego bolą piersi?
Piersi jako narząd sam w sobie są mocno unerwione i wrażliwe na bodźce. Szczególne znaczenie ma tutaj wpływ gospodarki hormonalnej, która u kobiet stale się zmienia. Inne hormony dominują podczas różnych momentów cyklu menstruacyjnego, a inne w ciąży i po menopauzie.
Tkliwość piersi przed okresem to jeden z najczęstszych momentów, w którym kobiety odczuwają dolegliwości bólowe. W tym momencie cyklu miesiączkowego wzrasta stężenie hormonów płciowych, które powodują wzrost komórek w gruczole sutkowym oraz przyczyniają się do zatrzymania wody w organizmie. Może być to subiektywnie odczuwane przez kobiety, jako uczucie obrzmienia piersi, ich ciężkość, nadwrażliwość, a nawet ból. Nierzadko również widoczne jest zwiększenie ich rozmiaru. Taki cykliczny ból piersi dotyczy dużej liczby kobiet.
Bóle piersi w innych momentach cyklu miesiączkowego – czyli w okresie owulacji lub po miesiączce – również najczęściej są związane z wahaniami hormonów produkowanych przez jajniki, czyli estrogenów i progesteronu. Dolegliwości te powinny być jednak łagodne i krótkotrwałe.
Jeżeli trwają więcej niż kilka dni lub dodatkowo występują inne niepokojące objawy – np. objawy infekcji lub zmiana wyglądu skóry na piersi – należy się skontaktować z lekarzem.
Co jeszcze może powodować ból piersi? O tym w dalszej części tekstu.
Ból piersi w ciąży to również częsty problem kobiet, ale jest zazwyczaj kompletnie naturalny. Dominujący w trakcie ciąży progesteron prowadzi do zmian w strukturze całego gruczołu piersiowego. Wszystko po to, aby rozbudować system kanalików wydzielających mleko po porodzie i dzięki temu przygotować pierś na rozpoczęcie laktacji. Może się to wiązać z powiększeniem rozmiaru biustu, nawet o kilka rozmiarów.
Uczucie napięcia i lekka bolesność są całkowicie normalne, jednak tak samo w tym przypadku w sytuacjach niepokojących najlepszym rozwiązaniem będzie kontakt z ginekologiem.
Mastodynia w okresie menopauzy może być związana z wieloma czynnikami. Po pierwsze gwałtowny spadek stężenia estrogenów wiąże się ze zmniejszeniem jędrności i elastyczności skóry przez spadek poziomu kolagenu nawet o 30%. Może się to wiązać z dolegliwościami bólowymi w obrębie piersi (np. wystąpienie bolesności brodawek sutkowych). Dodatkowo stosowanie hormonalnej terapii zastępczej, która ma zminimalizować inne nieprzyjemne objawy menopauzy, może powodować różne zmiany w strukturze piersi. Warto też pamiętać, że stosowanie estrogenowej hormonalnej terapii zwiększa ryzyko raka piersi, dlatego regularne samobadanie piersi i kontrolne badania obrazowe są ogromnie istotne.
Warto również wspomnieć, że ból piersi może być związany z problemem tak błahym jak złe dopasowanie biustonosza.
Za małe biustonosze powodują długotrwały ucisk na tkanki piersi, co może prowadzić do mikrouszkodzeń i bólu. Z kolei użytkowanie za dużego biustonosza spowoduje, że piersi nie są zabezpieczone przed siłą grawitacji, więc szczególnie po aktywności fizycznej może dojść do bolesności tej okolicy.
Biorąc pod uwagę charakter bólu piersi, to – oprócz samoistnego bólu piersi – kobiety również często skarżą się na ból piersi podczas dotyku, np. w trakcie samobadania piersi. Ból ten może obejmować całą pierś lub być wyczuwalny na ograniczonym obszarze, np. po bokach. Przyczyną tego typu objawów może być zupełnie naturalne działanie hormonów, które zwiększają wrażliwość piersi na bodźce dotykowe. Jednak długo utrzymujący się, silny ból lub dodatkowe objawy powinny zaniepokoić. Poniżej omówione zostaną najczęstsze patologiczne przyczyny bólu piersi.
Przeczytaj również:
Ból warg sromowych (sromu) – jakie są przyczyny?
Co jeszcze może wywoływać ból piersi?
Wyżej zostały wymienione najczęstsze naturalne przyczyny bolesności piersi, jednak czasem objaw ten świadczy o chorobie. Najpoważniejszą z nich jest zdecydowanie rak piersi, nowotwór ten znajduje się na 1. miejscu wśród najczęściej rozpoznawanych nowotworów u kobiet. Jego lokalizacja w więcej niż połowie przypadków to górny zewnętrzny kwadrant piersi, dlatego ból piersi z boku może (ale nie musi) o takim nowotworze świadczyć. Ból to często późny objaw już zaawansowanego raka piersi, kiedy zaczyna on uciskać na sąsiadujące z nim struktury. Poniższe objawy powinny szczególnie nas zaniepokoić:
silny, stały ból, niezwiązany z cyklem miesiączkowym;
wyczuwalny guzek lub grudka na piersi;
zmiana kształtu piersi;
wciągnięcie brodawki lub skóry;
wyciek z brodawki (niezwiązany z trwającą laktacją);
owrzodzenie brodawki lub skóry;
skóra na piersi wyglądająca jak „skórka pomarańczy”.
Jeżeli zauważymy u siebie takie objawy, powinniśmy jak najszybciej szukać pomocy u lekarza, ponieważ wymagana jest natychmiastowa diagnostyka. USG piersi, mammografia, a nawet biopsja zmiany mogą być konieczne w celu ustalenia, czy powstały guz jest złośliwy.
Innymi przyczynami patologicznego bólu piersi mogą być również zmiany łagodne piersi, takie jak: torbiele, gruczolakowłókniaki, brodawczaki czy wiele innych. W tej sytuacji badania obrazowe i w przypadkach niepewnych biopsja cienko- lub gruboigłowa zazwyczaj wystarczają do postawienia rozpoznania. Zmiany te należy systematycznie kontrolować u lekarza, ponieważ niektóre z nich mogą rozwinąć się w raka piersi.
Kolejnym powodem mastodynii może być zapalenie piersi, które najczęściej związane jest z laktacją. Typowo występuje miejscowy stan zapalny na gruczole, czyli: zaczerwienienie, ocieplenie oraz obrzęk skóry. Często towarzyszy temu gorączka i objawy ogólnej infekcji. W leczeniu stosuje się leki przeciwzapalne lub – w cięższych przypadkach – antybiotykoterapię.
Ból jednej piersi nie jest zdecydowanie rzadkością. Urazy, stłuczenia, stany zapalne oraz zmiany nowotworowe złośliwe lub niezłośliwe często dotyczą tylko jednej z piersi, choć oczywiście mogą obejmować obie.
Zmiany hormonalne odpowiedzialne za bolesność również mogą się manifestować większymi dolegliwościami jednej piersi.
A kłujący ból? Czy powinien nas martwić? Czasami tak właśnie objawia się mastodynia związana z sytuacjami naturalnie występującymi lub patologicznymi, które zostały wymienione powyżej. Warto jednak wspomnieć, że pod postacią bólu piersi może kryć się tak naprawdę ból w klatce piersiowej.
Jeżeli czujemy nagły ból w obrębie klatki piersiowej, promieniujący do lewej połowy ciała oraz dodatkowo odczuwamy duszność i osłabienie, może to świadczyć o problemach sercowo-naczyniowych, np. o zawale serca. Takich objawów nie można lekceważyć, bóle klatki piersiowej tego typu wymagają natychmiastowej pomocy lekarskiej.
Jak leczyć ból piersi?
Wśród domowych sposobów, które mogą zmniejszyć dolegliwości bólowe, wymienia się zmianę biustonosza na idealnie dopasowany do naszego rozmiaru piersi. Taki biustonosz nie będzie powodował nadmiernego ucisku biustu, ale też da mu odpowiednie wsparcie – co jest szczególnie ważne przy większych piersiach. Wizyta u brafitterki o dziwo może się okazać rozwiązaniem wszystkich problemów.
Zmiana diety również może okazać się kluczowa. Opisuje się zbawienny wpływ siemienia lnianego – zawiera ono fitoestrogeny, które mają działanie przeciwestrogenowe, co może skutkować zmniejszeniem bólowych objawów.
Stosowanie codziennej suplementacji: witamin E, A oraz tych z grupy B również jest zalecane ze względu na ich działanie antyoksydacyjne.
Dodatkowo „podejrzewa się” witaminę B6 o wpływ na ustalenie korzystnych proporcji w stężeniu estrogenu i progesteronu. Kombinacja suplementacji witamin ze stosowaniem oleju z wiesiołka również pojawia się w badaniach. Jest on bogatym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych, które wykazują działanie przeciwzapalne.
Niektóre badania wiążą również występowanie mastodynii z: piciem kawy, alkoholu oraz z paleniem papierosów. Wyeliminowanie tych używek z naszej codzienności może być nie tylko pomocne w leczeniu bólu piersi, ale zdecydowanie wpłynie długoterminowo na nasze zdrowie.
Ograniczenie spożycia soli również może się okazać kluczowe, gdyż zmniejszy to odkładanie się nadmiaru wody w tkankach – szczególnie w tkance tłuszczowej. Spowoduje to zmniejszenie obrzęku piersi.
Często również nadmiar tkanki tłuszczowej może być główną przyczyną objawów. Zmniejsza się wtedy elastyczność skóry oraz dochodzi do zaburzeń hormonalnych. Prawidłowa dieta i ruch, których efektem będzie schudnięcie, to także dobry krok w stronę poprawy ogólnego stanu zdrowia.
Jeżeli naturalne metody leczenia zawiodą, farmakoterapią pierwszego wyboru są leki przeciwbólowe – paracetamol – i niesteroidowe leki przeciwzapalne, np. diklofenak. Stosuje się je doustnie lub miejscowo na skórę w formie żelu. Innymi lekami stosowanymi w leczeniu bólu piersi są selektywne modulatory receptora estrogenowego, takie jak tamoksyfen. Zwiększa on jednak ryzyko zakrzepicy żylnej, dlatego jest stosowany tylko w sytuacji, gdy inne metody są nieskuteczne. Używa się także leków o działaniu dopaminergicznym, ale i one mają szereg działań niepożądanych, takie jak: wymioty, nudności i bóle głowy.
Przeczytaj również:
Ból miednicy u kobiet – jakie są przyczyny bólu w miednicy?
Należy jednak przede wszystkim pamiętać, że w sytuacjach budzących nasz niepokój przed leczeniem najważniejsza jest diagnostyka. W niektórych przypadkach guzów nowotworowych jedynie chirurgiczne usunięcie zmiany – a czasem nawet całej piersi – jest właściwym sposobem leczenia. Warto też pamiętać o tym, jak ważne jest regularne samobadanie piersi.
