Dlaczego ból głowy występuje razem z mdłościami?
Wystąpienie mdłości (nudności) ma miejsce w wyniku pobudzenia ośrodka wymiotnego w części ośrodkowego układu nerwowego zwanej rdzeniem przedłużonym. Dochodzą do niego impulsy przewodzone przez włókna nerwowe z różnych części ciała, takich jak: układ pokarmowy, błędnik, gardło oraz z okolic głowy. To właśnie te połączenia sprawiają, że niektórym chorobom przebiegającym z bólem głowy mogą towarzyszyć mdłości. Najczęstsze przyczyny i schorzenia związane z bólem głowy oraz mdłościami zostały opisane w dalszej części artykułu.
Ból głowy i mdłości a migrena
Współwystępowanie bólu głowy i mdłości najczęściej oznacza migrenę. Jest to choroba o złożonej przyczynie – częściej występująca u kobiet. Charakterystyczne są: pulsujący, jednostronny ból głowy, światłowstręt lub nadwrażliwość na dźwięki. Typowo dochodzi do nasilenia dolegliwości podczas miesiączki i w trakcie aktywności fizycznej, np. przy wchodzeniu po schodach. Migrena pojawia się z różną częstotliwością, a czas trwania takiego bólu wynosi od kilku godzin do kilku dni. Migrenowy ból głowy może poprzedzać tzw. aura – w postaci: przemijających błysków światła, plamek, linii, ubytków w polu widzenia, zaburzeń czucia, kłucia, drętwienia twarzy czy zaburzeń mowy.
Leczenie migreny obejmuje przede wszystkim eliminację czynników prowokujących napady (stres, zbyt długi lub zbyt krótki sen, antykoncepcja hormonalna lub zastępcza oraz niektóre pokarmy, np. sery żółte czy cytrusy). W leczeniu napadu migreny stosuje się przede wszystkim dostępne bez recepty paracetamol oraz niesteroidowe leki przeciwzapalne (ibuprofen, kwas acetylosalicylowy), a w razie bardzo intensywnego bólu skuteczne są tryptany. Aby złagodzić nudności, można zastosować również metoklopramid.
Przeczytaj również:
Ból głowy po lewej stronie – co może oznaczać i jak go leczyć?
Ból głowy i mdłości a infekcje
Bardzo częstą przyczyną bólu głowy, któremu towarzyszą mdłości, są: zatrucia pokarmowe, przeziębienie, grypa, COVID-19, zapalenie zatok czy powszechnie znana tzw. grypa żołądkowa. W ich przebiegu oprócz bólu głowy oraz mdłości zazwyczaj obserwujemy także inne objawy towarzyszące infekcjom: osłabienie, uczucie rozbicia, gorączkę lub stan podgorączkowy, katar, kaszel, ból brzucha, gardła, bóle mięśni, biegunki. Częste bóle głowy z mdłościami w przebiegu infekcji nie są stanami wymagającymi pilnego leczenia, a dolegliwości ustępują samoistnie lub z pomocą leczenia objawowego po kilku–kilkunastu dniach.
Ból głowy i mdłości a hipoglikemia
Hipoglikemia to stan oznaczający zmniejszony poziom cukru (glukozy) we krwi. Dochodzi do niej zwykle u osób chorujących na cukrzycę – szczególnie typu 1 – jednak może także wystąpić u osób zdrowych, ale: przy bardzo intensywnym wysiłku fizycznym, podczas głodówek, po spożyciu alkoholu lub po niektórych lekach. Jej pierwszym objawem jest właśnie ból głowy z nudnościami oraz osłabieniem. Doraźnym sposobem leczenia hipoglikemii jest spożycie 15–20 g węglowodanów prostych zawartych np. w soku owocowym, cukierkach czy słodzonych napojach.
Przeczytaj również:
Ból głowy na czubku – co oznacza ból czubka głowy?
Ból głowy i mdłości a nadciśnienie tętnicze
Nadciśnienie tętnicze również może spowodować ból głowy z mdłościami. Ten rodzaj bólu jest trudny do opisania, niecharakterystyczny, o różnym nasileniu, a każda osoba może go odczuwać w nieco inny sposób. W przypadku bólu głowy tego typu, to zwykle rozwija się on wtedy, gdy osoby zmagające się z nadciśnieniem zapomną zażyć leki stosowane przewlekle.
Ból głowy i mdłości a odwodnienie
Odpowiednie nawodnienie organizmu jest bardzo ważne dla utrzymania zdrowia i dobrego samopoczucia. Zbyt mała ilość wypijanych płynów może być przyczyną wielu dolegliwości, w tym bólu głowy z mdłościami. Może to skutkować zaburzeniami elektrolitowymi, które dodatkowo mogą nasilać nudności, dlatego tak istotne jest, aby pamiętać o piciu co najmniej 2 l płynów w ciągu dnia, a w upalne letnie dni – nawet 3–4 l.
Ból głowy i mdłości a alkohol
Powszechnie znany poimprezowy kac spowodowany zbyt dużą ilością spożytego alkoholu zwykle skutkuje bólami głowy, złym samopoczuciem oraz mdłościami, które często doprowadzają do wymiotów. Jego objawy nasilają się zazwyczaj wtedy, gdy oprócz samego alkoholu spożywamy małą ilość innych płynów, co doprowadza do odwodnienia. Trzeba zatem pamiętać, aby przed zakrapianymi imprezami i podczas nich dbać o nawodnienie oraz nie pić na czczo.
Przeczytaj również:
Ból głowy i oczu – co oznacza ból oczu i głowy?
Czy nagły ból głowy z mdłościami może być niebezpieczny?
Ból głowy z mdłościami zwykle jest objawem pospolitych, niegroźnych chorób, które zazwyczaj ustępują same lub można je leczyć domowymi sposobami. Jest jednak kilka charakterystycznych cech (tzw. „czerwonych flag”), które powinny skłonić nas do pilnej konsultacji z lekarzem lub wezwania pogotowia ratunkowego, ponieważ mogą sugerować stan zagrożenia zdrowia lub życia. Należą do nich m.in.:
Nagły, bardzo silny ból głowy (opisywany jako najsilniejszy ból w życiu lub jak uderzenie młotkiem w głowę) – może wskazywać na krwotok podpajęczynówkowy wymagający natychmiastowego wezwania pogotowia.
Ból głowy z mdłościami po urazie głowy – wymaga wykluczenia krwiaka lub wstrząśnienia mózgu.
Ból głowy z mdłościami, sztywnością karku, nieustępującą po lekach przeciwzapalnych gorączką – może być objawem zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.
Ból głowy, mdłości i jakiekolwiek objawy neurologiczne, np.: niedowład ręki, nogi czy też zawroty głowy lub zaburzenia równowagi.
Pogorszenie czucia, opadnięcie kącika ust, zaburzenia widzenia, zaburzenia świadomości – mogą sugerować udar niedokrwienny lub krwotoczny (wylew).
Codzienny ból głowy z nudnościami, występujący w nocy, budzący ze snu lub mający miejsce rano po wstaniu z łóżka i po zmianie pozycji ciała – może sugerować obecność nowotworu ośrodkowego układu nerwowego.
Bóle głowy nasilające się podczas kichania, kaszlu, korzystania z toalety lub pochylania się – mogą sugerować zwiększenie ciśnienia śródczaszkowego i mogą być objawem guza mózgu.
Gdy bólowi i mdłościom towarzyszą nadmierna senność, pogorszenie kontaktu lub utrata przytomności.
Gdy bólowi i mdłościom towarzyszą drgawki.
Jeśli wyżej wymienione objawy wystąpią u Ciebie lub u kogoś z Twoich bliskich, nie należy doszukiwać się przyczyny w stresie, nadmiernym przemęczeniu szkołą, pracą czy niewyspaniem. W takiej sytuacji pilnie zgłoś się do lekarza pierwszego kontaktu lub neurologa, a jeśli ból jest nie do wytrzymania lub wystąpią: niedowład którejś z kończyn, bełkotliwa mowa lub trudności z wysławianiem się, obniżenie kącika ust i inne niepokojące objawy, należy natychmiast wezwać pogotowie ratunkowe lub udać się do najbliższego SOR-u lub placówki świadczącej usługi Nocnej i Świątecznej Opieki Zdrowotnej.
Jak leczyć ból głowy i mdłości?
Aby zapobiegać bólom głowy i mdłościom, należy przede wszystkim: pamiętać o unikaniu stresu, codziennych napięć, zadbać o odpowiednią długość i jakość snu oraz nie zapominać o regularnej aktywności fizycznej. Dbanie o nawodnienie organizmu również ma duże znaczenie – szczególnie u dzieci i seniorów. Jeśli już jednak takie bóle wystąpią i nie towarzyszą im niepokojące objawy oraz „czerwone flagi”, ulgę mogą przynieść niesteroidowe leki przeciwzapalne, takie jak ibuprofen oraz paracetamol, a w napadzie migreny również tryptany i pochodne ergotaminy – niektóre z nich są dostępne bez recepty. Chorym na migrenę często pomaga unikanie intensywnych dźwięków i bodźców świetlnych. W nawracających napadach migreny – wymagających stosowania dużej liczby leków przeciwbólowych – stosuje się profilaktykę z użyciem: propanololu, rimegepantu lub flunaryzyny.
W bólu głowy wynikającym z nadciśnienia tętniczego wykorzystuje się leki, które je doraźnie obniżają, np. kaptopril, labetalol czy urapidyl — są to jednak preparaty dostępne wyłącznie na receptę i nie powinno się ich stosować na własną rękę.
