Jaki rodzaj bólu głowy może powodować ból na środku głowy?
Ból głowy jest jedną z najczęstszych przyczyn wizyty u lekarza. Nie jest to jednak dolegliwość jednolita. Rozróżniamy kilka rodzajów bólu głowy, odmiennych pod względem charakteru, przyczyn, umiejscowienia i czynników wywołujących.
Pod względem przyczyny wywołującej możemy podzielić je na samoistne (pierwotne) i wtórne (wywołane określonymi czynnikami lub chorobami, np. znacznym wzrostem ciśnienia tętniczego). Pod względem charakteru dzielimy je na:
- bóle głowy napięciowe – związane ze zwiększonym napięciem mięśni karku i szyi, przyjmujące zwykle postać opasującego głowę ucisku, niekiedy z towarzyszącym bólem wymienionych mięśni (może być nawet przy dotyku). Jest to najpowszechniej spotykany na całym świecie rodzaj bólu głowy;
- bóle migrenowe – silne lub bardzo silne, napadowe, dotyczące zwykle jednej połowy głowy, może je poprzedzać tzw. aura, często towarzyszą im nudności, wymioty i zaburzenia widzenia, zawroty głowy. Mogą trwać od kilku godzin do wielu dni. W tym przypadku pacjent często skarży się na ból głowy na czubku i skroniach, przy czym ból może się pojawiać z lewej lub prawej strony;
- bóle klasterowe – bardzo silne bóle zlokalizowane po jednej stronie głowy, typowo w okolicy oka, z objawami towarzyszącymi w postaci łzawienia, kataru lub uczucia niedrożności nosa po tej samej stronie, trwające do kilku godzin i pojawiające się w tzw. klasterach (np. codziennie przez kilka dni do nawet kilku miesięcy, po czym następuje różnej długości przerwa). Pacjenci mogą wskazywać na kłujący ból głowy na czubku głowy ;
- inne, rzadsze postacie bólu pierwotnego (np. ból głowy związany z wysiłkiem fizycznym);
- inne rzadsze rodzaje wtórnego (od chorych zatok, związane z nerwicą).
To też może Cię zainteresować: Co może być przyczyną ucisku w głowie?
Ból na czubku głowy – jakie są przyczyny bólu na szczycie głowy?
Ból czubka głowy, czyli ból głowy w okolicy ciemieniowej lub ciemieniowo-potylicznej, może mieć różne pochodzenie. Może również być przyporządkowany do różnych typów bólu głowy. Najczęściej kojarzony jest z napięciowym bólem głowy, czyli typem występującym najpowszechniej w populacji.
Oprócz czubka głowy ból ten lokalizuje się w okolicy potylicznej (z tyłu) i czołowej. Opisywany jest jako ściskający, tępy, ćmiący, często opasujący całą głowę, jako ból, który nie pulsuje, o natężeniu od niewielkiego do średniego.
Niegdyś uważano, że napięciowe bóle głowy powstają przez nieprawidłowe, niezrównoważone napięcie mięśni okolicy karku i górnej części szyi. Obecnie oprócz tego mechanizmu pod uwagę bierze się współistnienie innych czynników, takich jak wady postawy, stres psychiczny i pewne zmiany hormonalne, obecne zwłaszcza u osób z bólem częstym i przewlekłym.
W przypadku typowych bólów migrenowych część szczytowa głowy zajęta jest rzadziej, a dolegliwości lokalizują się głównie w części bocznej i przedniej głowy oraz dotyczą jednej strony.
Zobacz też: Ośrodkowy układ nerwowy – jak działa?
Bóle klasterowe w ogóle nie obejmują szczytowej części głowy. Ból głowy wtórny może lokalizować się w części szczytowej głowy. Szczególnym przykładem jest tu gwałtowny, znaczny wzrost ciśnienia tętniczego (zwłaszcza powyżej 180/110 mm Hg), któremu mogą towarzyszyć dolegliwości przypominające zbyt ciasno związane w kucyk włosy.
Nagły, niezwykle silny ból na czubku głowy, promieniujący z okolicy potylicznej do czołowej może być objawem pękniętego tętniaka tętnic mózgowych. Może nasilać się przy pochylaniu, podczas kaszlu. W obu przypadkach konieczna jest natychmiastowa pomoc lekarska.
Czytaj również: Pulsowanie w głowie – jakie są przyczyny uczucia pulsowania w głowie?
W jaki sposób diagnozuje się ból w szczytowej części głowy?
Diagnostyka bólu głowy na czubku – w tym bólu jej wierzchołka – opiera się w znacznej mierze na wykluczeniu jego wtórnego charakteru. Zależy od tego bowiem podejście terapeutyczne. W etapie wstępnym niezwykle istotne jest dokładne zebranie wywiadu, obejmujące określenie charakteru bólu, jego umiejscowienia, ustalenie czynników wyzwalających, nasilających itp.
W wielu przypadkach już w tej chwili możliwe jest postawienie wstępnej diagnozy. Kolejnym krokiem jest badanie przedmiotowe. Dla bólu głowy pierwotnego charakterystyczny jest brak ewidentnych objawów zjawisk patologicznych, które mogłyby wywoływać ból lub świadczyć o chorobie układu nerwowego (np. brak ubytków neurologicznych).
To też może Cię zainteresować: Ludzki mózg – budowa, funkcje, choroby
Ważne diagnostycznie jest także to, czy ból pojawia się po prawej, po lewej stronie, czy też jest obustronny.
Inaczej jest w bólu wtórnym – tutaj badanie przedmiotowe często ujawnia nieprawidłowości, np. wysokie ciśnienie tętnicze, tkliwość w przebiegu nerwów głowy i szyi itd. Napięciowym bólom głowy może towarzyszyć ból szczytu głowy, a także zwiększone napięcie i bolesność uciskowa mięśni oraz struktur kostnych górnej części karku.
Badania dodatkowe w kontekście bólów głowy mają znaczenie drugorzędne. Wykonuje się je dopiero w przypadku podejrzenia współistnienia specyficznych patologii. Największą wartość w takich sytuacjach prezentują zwykle badania obrazowe ośrodkowego układu nerwowego (np. tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny głowy).
Przeczytaj też: Ból głowy i wymioty – co oznaczają?
Jak wygląda leczenie bólu w szczytowej części głowy?
Sposób leczenia bólów głowy okolicy ciemieniowo-potylicznej zależy od ich podłoża. Ból napięciowy można niejednokrotnie skutecznie zwalczyć bez potrzeby konsultacji lekarskiej. Działania terapeutyczne powinny być ukierunkowane na jednoczesne obniżenie poziomu napięcia psychicznego i nadmiernej sztywności mięśni szyi oraz głowy.
Przeczytaj też: Nerwica lękowa – przyczyny, objawy, leczenie
Osiągnąć to można między innymi przez łączenie fizykoterapii (np. terapia ultradźwiękami lub prądem elektrycznym), masażu, rozciągania czy korekcji wad postawy z technikami relaksacyjnymi (np. jogą, medytacją, akupunkturą).
W leczeniu każdego typu bólu głowy, w tym tego zlokalizowanego na czubku głowy, istotną rolę gra również zachowywanie zasad zdrowego stylu życia, obejmujące zbilansowaną dietę, odpowiednio często i intensywnie podejmowany wysiłek fizyczny oraz zapewnienie wystarczającej długości i jakości snu.
W większości przypadków napięciowego bólu głowy nasilenie dolegliwości mieści się w przedziale od niewielkiego do średniego. Ból może być piekący, ściskający, uporczywy. Mogą być one doraźnie opanowane przez użycie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, w tym dostępnych bez recepty – paracetamolu i ibuprofenu w połączeniu z kofeiną lub bez niej.
Sprawdź również: Dopamina – co to jest i jak zwiększyć jej poziom?
Należy jednak pamiętać o potencjalnym ryzyku związanym z nadużywaniem tego rodzaju preparatów. W przypadku paracetamolu może być to uszkodzenie wątroby, a w odniesieniu do ibuprofenu – uszkodzenie nerek i krwawienia z przewodu pokarmowego.
Przy braku skuteczności wymienionych leków lub dolegliwościach trwających dłużej niż kilka dni należy skontaktować się z lekarzem. W niektórych przypadkach bólu głowy (zwłaszcza wywołanego zaburzeniami pracy aparatu mięśniowo-stawowego szyi) dobre efekty przynosi wstrzyknięcie w okolice nerwu potylicznego leku miejscowo znieczulającego i/lub steroidowego (tzw. blokada nerwu).
Inne rodzaje pierwotnego bólu głowy wymagają specyficznego podejścia, często odmiennego od opisanego wyżej. Bóle głowy wtórne, by były skutecznie wyleczone, wymagają ustalenia ich przyczyny i – w miarę możliwości – jej usunięcia (m.in. w przypadku wzrostu ciśnienia tętniczego – jego kontrolowanego obniżenia).
Czytaj również: Gra wstępna – co to? Jak powinna wyglądać i ile trwać?
