Rak śledziony – co to jest?
Śledziona jest mało znanym narządem, który w skrócie odpowiada za oczyszczanie krwi z zużytych komórek krwi. Bierze także udział w zwalczaniu drobnoustrojów wywołujących choroby. Tak samo jak w innych narządach, w śledzionie mogą rozwijać się guzy nowotworowe. Pojęciem „raka śledziony” określamy najczęściej nowotwór o charakterze złośliwym, który może dawać przerzuty. Na szczęście zmiany nowotworowe śledziony są zjawiskiem niezmiernie rzadkim. Mimo wszystko warto mieć świadomość ich istnienia. Wyróżniamy dwa typy nowotworów tego narządu:
Guzy pierwotne śledziony – wyraz „pierwotne” oznacza, że punktem ich wyjścia są właśnie komórki śledziony, które w wyniku mutacji zaczęły dzielić się w sposób nieprawidłowy. Nie są związane z przerzutem lub naciekiem z innych struktur. Występują bardzo rzadko. Dominujący typ nowotworów złośliwych śledziony stanowią chłoniaki. Mogą występować także inne, takie jak mięsaki czy naczyniaki.
Przerzuty do śledziony – są zdecydowanie częstsze, ale mimo to wciąż rzadkie. Najczęściej pochodzą z: raka jajnika, czerniaka, raka jelita grubego lub żołądka. Oznaczają, że nowotwór jest już w zaawansowanym stadium.
Przeczytaj również:
Powiększona śledziona – jakie choroby powodują taki objawy?
Przyczyny raka śledziony
Przyczyny rozwoju raka śledziony są bardzo słabo zbadane i poznane. Wynika to z m.in. z niezwykle małej liczby chorych i ograniczonych danych. Bardzo trudno jednoznacznie określić przyczynę choroby. Najpewniej jest to wynikiem nakładania się wielu czynników i niezbadanych dotąd procesów biologicznych. Mimo to badacze wskazują na jego związek z takimi czynnikami, jak:
Wiek – im starsza osoba, tym większe ryzyko zachorowania.
Przebyte i aktywne choroby układu krwiotwórczego lub choroby autoimmunologiczne – m.in. białaczki, chłoniaki.
Zakażenia wirusowe – HIV, Ebsteina-Barra i wirusami zapalenia wątroby.
Narażenie na promieniowanie jonizujące i toksyczne związki chemiczne – chodzi w szczególności o długotrwałe narażenie zawodowe.
Czynniki genetyczne – predyspozycje genetyczne oraz mutacje w pewnych genach odpowiedzialnych za kontrolę podziałów komórek mogą zwiększać ryzyko rozwoju nowotworów śledziony.
Przeczytaj również:
Ból śledziony – czy, gdzie i jak boli śledziona?
Jak diagnozuje się raka śledziony?
Rak śledziony – jak wiele innych nowotworów – przez długi czas może pozostać bezobjawowy. Niestety nie istnieje na razie żaden charakterystyczny marker laboratoryjny, który mógłby wykryć tę groźną chorobę. Oczywiście pewnie odchylenia mogą nakierować lekarza na problem ze śledzioną, jednak nie dają one stuprocentowej odpowiedzi, z jakim schorzeniem mamy do czynienia. Z uwagi na rzadkość występowania tej choroby nowotworowej nie prowadzi się żadnych badań przesiewowych pod kątem tego nowotworu. Dla lekarza podstawowym narzędziem diagnostyki w tym kierunku są przede wszystkim dokładnie zebrany wywiad oraz badanie palpacyjne. Nie jest to jednak takie proste, ponieważ wiele innych chorób dawać podobne objawy, np.: mononukleoza zakaźna, torbiele śledziony czy choroby autoimmunologiczne.
W wielu przypadkach zmiany śledziony wykrywane są przypadkowo podczas wykonywania innych badań, nie zawsze jest więc możliwa wczesna diagnostyka. W takiej sytuacji zwykle poszerza się diagnostykę o badania obrazowe, takie jak: USG, tomografię komputerową czy rezonans magnetyczny, które dają pełniejszy obraz guza.
Pewne i ostateczne rozpoznanie jest możliwe dopiero po wykonaniu biopsji, czyli nakłucia miąższu śledziony specjalną igłą i zbadanie pobranego materiału pod mikroskopem przez patomorfologa.
Przeczytaj również:
Dwie śledziony – przyczyny, objawy, badania – czy dodatkowa śledziona wymaga leczenia?
Rak śledziony – objawy
Na początku choroby objawy mogą w ogóle nie występować lub być bardzo słabo wyrażone. Najczęściej pacjenci skarżą się na:
tępy ból lub dyskomfort w górnej lewej części brzucha (spowodowany przez powiększenie śledziony);
szybkie uczucie pełności i sytości w brzuchu;
przewlekłe zmęczenie, osłabienie;
utratę apetytu;
niezamierzona utrata masy ciała;
gorączkę i nocne poty;
częstsze infekcje, krwawienia;
występowanie na ciele plamek krwotocznych lub wybroczyn.
W przypadku bardzo zaawansowanej choroby mogą pojawić się objawy z innych narządów wynikające z przerzutów nowotworu. Są to, m.in. niepokojące objawy:
bóle kostne,
duszność,
zaburzenia funkcji wątroby.
Jak się leczy raka śledziony?
Leczenie raka śledziony jest dostosowane do rodzaju nowotworu i jego zaawansowania. Śledziona nie jest narządem niezbędnym do życia, wskutek czego jako najczęstszą metodę leczenia w przypadku podejrzanych i nowotworowych zmian stosuje się jej chirurgiczne usunięcie (splenektomię). Taka metoda ma jednak sens tylko wtedy, gdy nowotwór ograniczony jest do śledziony i nie stwierdza się przerzutów. Do innych metod leczenia zaliczamy chemioterapię, która znajduje szczególne zastosowanie w przypadku chłoniaków. Często wykorzystywana jest w połączeniu z immunoterapią, czyli metodą polegającą na aktywacji układu odpornościowego w taki sposób, aby efektywniej zwalczał chorobę. W niektórych przypadkach jako uzupełnienie leczenia można wykorzystać radioterapię, czyli naświetlanie guza lub miejsca po jego usunięciu promieniami rentgenowskimi, aby mieć pewność, że wszystkie komórki nowotworowe zostały zniszczone.
Przeczytaj również:
Splenektomia (usunięcie śledziony) – wskazania, powikłania i życie bez śledziony
Rak śledziony – rokowania
Rokowania w raku śledziony są bardzo zróżnicowane i zależą od kilku istotnych czynników. Należą do nich przede wszystkim: rodzaj nowotworu, stopień jego zaawansowania, stan ogólny pacjenta i jego choroby współistniejące. W chłoniakach śledziony rokowania są raczej pomyślne.
Natomiast obecność przerzutów do śledziony świadczy o uogólnionym procesie nowotworowym innego narządu i rokowanie w tym przypadku jest niepewne. Warto pamiętać, że onkologia obecnie dynamicznie się rozwija. Każdego roku pojawiają się doniesienia o opracowaniu nowych lub efektywniejszych metod leczenia, co przekłada się na poprawę przeżywalności pacjentów chorych na nowotwory.
U wielu pacjentów udaje się uzyskać długotrwałą remisję choroby. Mięsaki i naczyniaki zazwyczaj przebiegają bardziej agresywnie i wiążą się z gorszym rokowaniem.
Rak śledziony to choroba niezwykle rzadka, lecz poważna. Objawy są niespecyficzne i mogą być mylące i dla lekarza, i dla chorego. Nie dysponujemy niestety żadnym badaniem laboratoryjnym, które mogłoby w łatwy i szybki sposób ułatwić jego rozpoznanie.
W przypadku jakichkolwiek wątpliwości, co do swojego stanu zdrowia, należy udać się do swojego lekarza rodzinnego. Jeśli stwierdzi, że objawy są niepokojące i wymagają poszerzenia diagnostyki, skieruje pacjenta na dodatkowe badania, a w dalszej kolejności na konsultację, np. z hematologiem lub chirurgiem. Szybkie wdrożenie odpowiedniego leczenia pozwala w wielu przypadkach uniknąć negatywnych skutków zdrowotnych.
Najważniejsze jest zachowanie czujności zarówno ze strony lekarzy, jak i pacjentów. Powiększenie obwodu ciała, bóle brzucha, utrata masy ciała czy często nawracające infekcje to sygnały ostrzegawcze, jednak nie muszą być związane z poważnymi chorobami.
Nie należy nigdy próbować diagnozować i leczyć się na własną rękę, gdyż może to opóźnić podjęcie profesjonalnego leczenia, a zatem działać na niekorzyść chorego.
