Co znajdziemy na zwolnieniu lekarskim?
Od 2018 roku lekarz wystawiający zaświadczenie lekarskie ZUS ZLA wystawia je wyłącznie w formie elektronicznej. E-ZLA zawiera te same informacje, które zawierał standardowy druk, choć dzięki elektronicznemu zapisowi część danych stała się widoczna wyłącznie dla lekarza, pacjenta oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, odpowiedzialnego za ubezpieczenie chorobowe.
Co zawiera zwolnienie lekarskie?
Numer zwolnienia – unikalny identyfikator dokumentu,
dane identyfikacyjne pacjenta, czyli osoby ubezpieczonej,
dane adresowe pacjenta (powinien to być adres, pod którym przebywa pacjent w czasie niezdolności do pracy),
dane płatnika składek (zakładu pracy),
dane o niezdolności do pracy:
okres zwolnienia,
wskazania lekarskie (1 – pacjent musi leżeć, 2 – pacjent może chodzić),
kod ICD-10 (numer statystyczny choroby),
kod ZLA,
informację czy niezdolność do pracy dotyczy pacjenta czy też osoby bliskiej wymagającej opieki – w tym drugim przypadku na zaświadczeniu należy wskazać stopień pokrewieństwa i datę urodzenia osoby wymagającej opieki,
dane lekarza – specjalizację, numer prawa wykonywania zawodu, nazwę placówki wystawiającej zwolnienie lekarskie,
datę wystawienia zaświadczenia.
Przeczytaj również:
Tajemnica lekarska – kogo obowiązuje i co obejmuje? Złamanie i zwolnienie z tajemnicy lekarskiej
Ile może trwać zwolnienie lekarskie?
Zgodnie z aktualnymi przepisami, okres pobierania zasiłku chorobowego wynosi maksymalnie:
182 dni dla osób zatrudnionych,
270 dni w przypadku, gdy niezdolność do pracy spowodowana jest ciążą lub zachorowaniem na gruźlicę,
91 dni – tyle może trwać pobieranie zasiłku chorobowego po ustaniu ubezpieczenia chorobowego, czyli w praktyce najczęściej po rozwiązaniu umowy o pracę. Wyjątek stanowi tu oczywiście ciąża lub zachorowanie na gruźlicę, a także niezdolność do pracy spowodowana badaniami lekarskimi dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz przed zabiegiem ich pobrania.
Kody chorobowe dotyczące niezdolności do pracy na zwolnieniu lekarskim
Kod literowy ZLA nie jest tym samym co numer statystyczny choroby pacjenta (kod ICD-10) i nie zawsze musi znaleźć się na zaświadczeniu lekarskim. O jego wpisaniu decyduje każdorazowo lekarz. To oznaczenie mające na celu określenie okoliczności, które wpłynęły na prawo do uzyskania zasiłku chorobowego oraz jego wysokość. Stanowi on istotną dla ZUS-u informację, choć w niektórych przypadkach, na pisemny wniosek ubezpieczonego, lekarz może odstąpić od umieszczenia kodu ZLA na zwolnieniu lekarskim.
Przeczytaj również:
Infekcje dróg oddechowych w Polsce – raport 2025/26
Jakie kody na zwolnieniu lekarskim możemy spotkać?
kod A – określa niezdolność do pracy spowodowaną tą samą chorobą co wcześniej, jeżeli wystąpiła ona po przerwie krótszej niż 60 dni,
kod B – określa niezdolność do pracy z powodu ciąży;
kod C – oznacza, że niezdolność do pracy spowodowana została nadużyciem alkoholu;
kod D – określa niezdolność do pracy spowodowaną gruźlicą;
kod E – oznacza niezdolność do pracy spowodowaną chorobą, której okres wylęgania wynosi ponad 14 dni od początku choroby (np. chorobą zakaźną).
Kod A
Lekarz umieszcza na zwolnieniu kod A, jeżeli przyczyną niezdolności do pracy jest ta sama choroba, która była przyczyną niezdolności wcześniej, a pomiędzy jednym a drugim zwolnieniem lekarskim nie nastąpiła przerwa dłuższa niż 60 dni. W takim przypadku okres zasiłkowy powinien zostać skumulowany, a nie liczony od nowa (ma to na celu prawidłowe ustalenie okresu zasiłkowego i uniknięcie jego błędnego naliczenia).
Kod B
Kod B umieszcza się na ZUS ZLA w sytuacji, gdy przyczyną niezdolności do pracy jest ciąża lub choroba, która nastąpiła w okresie ciąży. Niezdolność do pracy przypadająca w okresie ciąży nie tylko wydłuża okres prawa do pobierania zasiłku chorobowego, ale zmienia również jego wysokość. W czasie ciąży bowiem pracownica zyskuje prawo do zasiłku chorobowego w wysokości 100% podstawy świadczenia, a nie tak jak ma to miejsce w przypadku zwykłego zwolnienia lekarskiego – 80% podstawy świadczenia. Często pracodawca właśnie za pomocą zaświadczenia lekarskiego z kodem B dowiaduje się o ciąży pracownicy, co zobowiązuje go do wypełnienia szeregu innych obowiązków związanych z zatrudnianiem ciężarnej, jak np. odpowiedniego przygotowania dla niej miejsca pracy czy zmiany zakresu obowiązków na ten szczególny czas.
Kod C
Kod C to jeden z najbardziej niepożądanych dla pacjentów kodów, jakie możemy zobaczyć na zwolnieniu lekarskim. Oznacza niezdolność do pracy spowodowaną nadużyciem alkoholu, co nie tylko negatywnie wpływa na wizerunek pacjenta w oczach pracodawcy, ale również pozbawia go prawa do zasiłku chorobowego przez pierwsze 5 dni trwania zwolnienia.
Przeczytaj również:
Psychiatra – czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
Kod D
To szczególny kod, który podobnie jak kod B wydłuża okres prawa do pobierania zasiłku chorobowego do 270 dni. Oznacza niezdolność do pracy spowodowaną gruźlicą, której leczenie jest trudne i czasochłonne, co może wiązać się z wystąpieniem dłuższej niż w przypadku innych chorób, czasowej niezdolności do pracy.
Kod E
Kod E z kolei oznacza czasową niezdolność do pracy spowodowaną chorobą, w tym zwłaszcza chorobą zakaźną, której okres wylęgania (czyli czas, kiedy ujawniają się pierwsze objawy chorobowe), wynosi ponad 14 dni od jej początku.
Czy ZUS widzi kod choroby pacjenta?
Od dobrych kilku lat zaświadczenia lekarskie wydawane są wyłącznie w formie elektronicznej, która trafia bezpośrednio do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz do pracodawcy. Dzięki temu pracownik nie musi dostarczać zwolnienia pracodawcy osobiście, w pełni oddając się procesowi zdrowienia. Warto jednak wiedzieć, że wygląd zaświadczenia, które dociera do pracodawcy, różni się od tego, które trafia do ZUS-u.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych widzi wszystkie dane zawarte w zaświadczeniu e-ZLA, w tym kod ZLA, numer statystyczny choroby (kod ICD-10) oraz pełne dane lekarza wystawiającego zaświadczenie o niezdolności do pracy.
Z kolei w trosce o ochronę prywatności pacjentów, przed pracodawcą ukrywane są takie informacje, jak specjalność lekarza wystawiającego zaświadczenie oraz numer statystyczny choroby, informujący szczegółowo o tym, z jaką chorobą zmaga się pacjent.
Jak już wspomnieliśmy, na pisemny wniosek ubezpieczonego lekarz może zrezygnować z wpisania kodu ZLA. Prawo to dotyczy jednak wyłącznie kodów B lub D na zaświadczeniu lekarskim. Pamiętajmy jednak, że wiąże się to z utratą przywilejów z nimi związanych.
Przeczytaj również:
Neurolog – czym się zajmuje, co leczy?
Jak sprawdzić jaki ma się kod zwolnienia?
Nie jesteś pewien czy lekarz prawidłowo wystawił Ci zwolnienie, a co za tym idzie – czy zyskasz prawo do odpowiedniej wysokości wynagrodzenia chorobowego? Na specjalne życzenie pacjenta lekarz może wydrukować kopię wystawionego w systemie elektronicznego zwolnienia lekarskiego. Kod ZLA, jak również inne dane zawarte w zaświadczeniu, sprawdzić możesz także w inny sposób:
Na platformie PUE ZUS – w tym celu należy zalogować się na swoje indywidualne konto na Platformie Usług Elektronicznych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i w zakładce „dokumenty i wiadomości” odszukać kategorię zwolnienia lekarskie. Tam dostępne są do wglądu zarówno aktualne, jak i wystawione w przeszłości zaświadczenia ZLA.
Na Internetowym Koncie Pacjenta (IKP) – logując się na swoje konto na stronie pacjent.gov.pl w historii leczenia również znajdziemy zakładkę zwolnienia, w której szczegółowo przeglądać możemy wszystkie, wystawione na nasze dane, zaświadczenia e-ZLA.
