Czym jest leczenie paliatywne?
Leczenie paliatywne Leczenie paliatywne:to postępowanie medyczne, którego głównym celem jest łagodzenie cierpienia fizycznego i psychicznego chorego. Łaciński wyraz paliatus oznacza „okryty płaszczem”, co wskazuje na to, że medycyna paliatywna jest rodzajem holistycznej opieki nad pacjentem pozwalającej na: poprawę funkcjonowania, wsparcie duchowe i psychologiczne.
Jest skierowane głównie do pacjentów leczonych onkologicznie, u których leczenie przyczynowe przestało przynosić efekty – stanowią oni aż 90% wszystkich pacjentów leczonych paliatywnie.
Jest przeznaczone również dla pacjentów w zaawansowanym stadium innych chorób – kardiologicznych, pulmonologicznych, czy też neurologicznych.
Obejmuje również rodziców oczekujących na narodzenie dziecka z ciężką, nieuleczalną wadą rozwojową.
Nie ma na celu wyleczenia czy też zatrzymania procesu chorobowego.
Ma na celu łagodzenie objawów choroby, objawów towarzyszących czy też działań niepożądanych stosowanych terapii.
Chociaż medycyna paliatywna kojarzy się zwykle z pacjentami nieuleczalnie chorymi, u których zakończono już leczenie przyczynowe, to jednak coraz więcej specjalistów podkreśla jej znaczenie już na wczesnym etapie leczenia onkologicznego.
Opieka paliatywna pozwala na wsparcie chorego w całym procesie leczenia, nastawiona jest na: poprawę jakości życia w chorobie, pomoc psychologiczną oraz minimalizowanie działań niepożądanych leków.
W praktyce zakres opieki paliatywnej obejmuje:
farmakoterapię (leczenie bólu nowotworowego, nudności, wymiotów, zaparć, zakażeń, osłabienia, brak apetytu);
leczenie ran;
leczenie złamań patologicznych związanych np. z przerzutami do kości;
zabiegi chirurgiczne (np. operacje omijające zwężenia w przewodzie pokarmowym);
radio- i chemioterapię – służą do spowolnienia procesu chorobowego, zmniejszenie masy guza w celu złagodzenia objawów, np. duszności, czy też zahamowania krwawień z guza.
Opieka paliatywna – która jest szerszym pojęciem – zawiera także:
opiekę pielęgnacyjną;
pomoc psychologa;
rehabilitację;
wykonywanie badań diagnostycznych.
Leczenie paliatywne jest realizowane:
w szpitalu na oddziale medycyny paliatywnej;
w hospicjum stacjonarnym;
w ambulatorium – w poradni medycyny paliatywnej;
w przypadku perinatalnej opieki paliatywnej – w: ośrodkach diagnostyki prenatalnej, poradniach paliatywnych, hospicjach dla dzieci, zakładach genetyki.
Przeczytaj również:
Opieka paliatywna – czym jest, zasady świadczeń
Kiedy wdraża się opiekę paliatywną?
O wdrożeniu opieki paliatywnej decyduje lekarz prowadzący. Aby korzystać z usług, wymagane jest skierowanie, które może wystawić każdy lekarz – w tym specjalista medycyny rodzinnej czy też specjalista onkologii. Opieka paliatywna jest wdrażana najczęściej u pacjentów:
cierpiących z powodu choroby nowotworowej;
w stadium rozsiewu nowotworu;
wyniszczonych nowotworowo;
cierpiących z powodu bólu, którego nie da się opanować w warunkach domowych;
zmagających się z patologicznymi złamaniami;
z nawracającą niedrożnością przewodu pokarmowego;
z krwawieniami.
Obejmuje ona również pacjentów z innymi zaawansowanymi chorobami, takimi jak:
choroba wywołana przez ludzki wirus upośledzenia odporności (HIV);
choroby neurologiczne, np.: zapalne choroby ośrodkowego układu nerwowego, stwardnienie rozsiane, dystrofie mięśniowe, miopatie, mózgowe porażenie dziecięce;
choroby kardiologiczne, np. kardiomiopatie, zaawansowana niewydolność serca;
choroby płuc, np. zaawansowana przewlekła obturacyjna choroba płuc, przewlekła niewydolność oddechowa;
choroby nerek, np. schyłkowa niewydolność nerek.
Perinatalna opieka paliatywna dotyczy natomiast:
stanów rozpoczynających się w okresie okołoporodowym;
dzieci z wadami rozwojowymi;
dzieci z różnymi chorobami genetycznymi.
Wdrożenie leczenia paliatywnego odbywa się zgodnie z przepisami określonymi przez Ministra Zdrowia z dnia 17 grudnia 2021 r.
Przeczytaj również:
Radioterapia – co to jest i na czym polega? Wskazania, długość leczenia, skutki uboczne
Cele leczenia paliatywnego
Do głównych celów leczenia paliatywnego należą:
Leczenie bólu – to istotny element medycyny paliatywnej. Dobór leków jest indywidualny, a lekarz medycyny paliatywnej decyduje o leczeniu w zależności od stopnia nasilenia bólu i potrzeb pacjenta.
Leczenie innych objawów chorobowych – zakażeń, zaparć, zaburzeń dotyczących przewodu pokarmowego, duszności, zaburzeń mikcji, osłabienia, zaburzeń apetytu i wielu innych.
Prowadzenie rehabilitacji.
Zapobieganie powikłaniom, takim jak: odwodnienie, odleżyny, zakażenia ran, zakażenia jamy ustnej, zaparcia, zakażenia układu moczowego.
Poprawa codziennego funkcjonowania.
Celami opieki paliatywnej są dodatkowo:
Wsparcie psychiczne i duchowe dla pacjenta, w ramach którego pacjent może odbywać rozmowy z wykwalifikowanymi psychologami, a także z kapelanem.
Pomoc i wsparcie dla jego rodziny.
Przeczytaj również:
Odleżyny – jak wyglądają i jak je leczyć?
Ile może trwać leczenie paliatywne?
Nie ma ściśle określonych ram czasowych dla leczenia paliatywnego. Może ono trwać od kilku tygodni, miesięcy, do nawet kilku lat. Lekarz medycyny paliatywnej decyduje o czasie trwania terapii, który jest dostosowany do potrzeb pacjenta i zależy od:
rodzaju nowotworu lub innej choroby;
stanu chorego;
poprawy po dotychczasowym leczeniu.
Pacjenci objęci opieką paliatywną mogą przebywać:
na oddziale medycyny paliatywnej w szpitalu;
w hospicjum;
w domu.
Przeczytaj również:
Żałoba – etapy, objawy. Ile trwa żałoba?
Leczenie paliatywne a hospicyjne – różnice
Leczenie paliatywne i leczenie hospicyjne – pomimo tego że są ze sobą ściśle powiązane – to jednak nie są tożsamymi pojęciami. Oba rodzaje leczenia zawierają podobne elementy, jednakże różnią się one:
Czasem – opieka paliatywna może zostać wprowadzona w dowolnym stadium choroby, natomiast opieka hospicyjna zlecana jest tylko w ostatniej fazie choroby – w ostatnich dniach/tygodniach życia.
Celem – leczenie paliatywne nastawione jest na poprawę jakości życia pacjenta i może być prowadzone równolegle z leczeniem przeciwnowotworowym. Leczenie hospicyjne jest natomiast ukierunkowane na zapewnienie godnych warunków podczas umierania.
