Pseudoefedryna – działanie, zastosowanie, przeciwwskazania, dawkowanie

Jak działa pseudoefedryna?

Pseudoefedryna, a właściwie chlorowodorek pseudoefedryny jest pochodną fenyloetyloaminy, syntetycznym analogiem efedryny. Działa na receptory alfa-adrenergiczne, które zlokalizowane są m.in. w błonie śluzowej nosa. Lek kurczy obrzęk błony śluzowej nosa, zmniejsza przekrwienie tkanek i zwiększa drożność dróg oddechowych nosa.

Lokalizacja tych receptorów sprawia, że działanie pseudoefedryny odczuwalne jest przez cały organizm, a efektem tego jest zwiększenie skurczowego i rozkurczowego ciśnienia krwi, wzrost tętna, obwodowego napięcia naczyniowego, przyspieszenie oddechu, rozszerzenie oskrzeli, źrenic oraz rozluźnienie mięśni gładkich przewodu pokarmowego.

Ponadto sprzyja zwężeniu naczyń krwionośnych skóry, rozszerzeniu naczyń w mięśniach szkieletowych oraz redystrybucji krwi ze skóry i do mięśni szkieletowych i mózgu. Może to spowodować wzrost temperatury ciała.

Wskazaniami do stosowania pseudoefedryny są: zapalenia zatok przynosowych, zapalenia błony śluzowej nosa, katar związany z przeziębieniem lub alergia. Mimo negatywnych opinii w ostatnich latach, pseudoefedryna jest jedną z najczęściej używanych substancji do obkurczania śluzówki nosa.

Leki zawierające pseudoefedrynę

Pseudoefedryna występuje w lekach jako pojedynczy składnik (np. Sudafed) lub w połączeniu z innymi substancjami, takimi jak:

• ibuprofen (np. Nurofen Zatoki, Acatar Zatoki),
• loratadyna (np. Claritine Active),
• cetyryzyna (np. Cirrus),
• dekstrometorfan (np. Cerugrip),
• paracetamol (np. Gripex Max),
• triprolidyna (np. ACTI-trin),
• kwas acetylosalicylowy (np. Aspirin Complex).

Preparaty z pseudoefedryną mają zazwyczaj postać tabletek, rzadziej syropu lub kropli do nosa. Wszystkie leki z pseudoefedryną są dostępne bez recepty, a ich cena uzależniona od apteki, w której je kupujemy.

Jak brać leki z pseudoefedryną?

Leki z pseudoefedryną są przeznaczone zarówno dla dzieci, jak i dorosłych. Preparaty pseudoefedryny powinny być stosowane u pacjentów po ukończeniu 12. roku życia. Pomimo tego, dwa preparaty dostępne na polskim rynku farmaceutycznym dopuszczone są do podawania pacjentom od 7. roku życia.

Przyjmuje się je od 3 do 4 razy dziennie, ale nie częściej niż co 6 godzin. Maksymalna jednorazowa dawka w tabletkach wynosi 60 mg chlorowodorku pseudoefedryny. Efekty działania są odczuwalne już po 60 minutach i utrzymują się w przypadku tabletek od 3 do 4 godzin, natomiast w przypadku kapsułek i tabletek o przedłużonym uwalnianiu – od 8 do 12 godzin.

Bezpieczna dawka pseudoefedryny, którą może jednorazowo przyjąć osoba dorosła, wynosi 60 mg, a dla dzieci – 30 mg. Dobowa dawka maksymalna dla dorosłych wynosi 240 mg, a dla dzieci 120 mg. Często w aptece pada pytanie, jak długo można stosować te preparaty? Leki z pseudoefedryną nie są przeznaczone do terapii długotrwałych, a jedynie doraźnych – istnieje bowiem ryzyko uzależnienia się od pseudoefedryny.

Pseudoefedryna – skutki uboczne i bezpieczeństwo stosowania

Pseudoefedryna wykazuje działanie narkotyczne, ale zdecydowanie słabsze od swojej substancji pokrewnej – efedryny, stymulującej ośrodkowy układ nerwowy. Ze względu na zmniejszanie uczucia głodu i przyspieszanie metabolizmu znalazła zastosowanie jako środek na odchudzanie. Dlatego zaliczana jest do najczęściej nadużywanych substancji.

Przedawkowanie pseudoefedryny objawia się w postaci:

• drgawek,
• szybkiego oddechu,
• halucynacji,
• wzrostu ciśnienia tętniczego krwi,
• nieregularnego bicia serca (mogą wystąpić zaburzenia rytmu serca),
• duszności lub kłopotów z oddychaniem,
• niepokoju,
• podniecenia.

Pseudoefedryna jest przeciwwskazana w okresie ciąży i karmienia piersią. Nie należy jej stosować również w przypadku chorób, takich jak nadciśnienie tętnicze i u osób cierpiących na chorobę niedokrwienną serca. Szczególną ostrożność powinny zachować osoby leczące się na cukrzycę, rozrost prostaty oraz te, u których występuje nadczynność tarczycy.

Pseudoefedryna – interakcje

Inhibitory monoaminooksydazy, czyli niektóre leki przeciwdepresyjne mogą nasilać działanie pseudoefedryny, powodując zwiększenie ciśnienia krwi. Dzieje się tak, ponieważ hamują metabolizm amin sympatykomimetycznych i zwiększają zapasy uwalnianej noradrenaliny w adrenergicznej tkance nerwowej. Może być to przyczyną tzw. przełomów nadciśnieniowych, które często mają skutek śmiertelny.

Jednoczesne stosowanie pseudoefedryny oraz trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych lub leków sympatykomimetycznych (takich jak leki zmniejszające przekrwienie błon śluzowych, leki hamujące łaknienie, leki psychotropowe o działaniu podobnym do amfetaminy) może niekiedy powodować wzrost ciśnienia tętniczego krwi.

Nie zaleca się łączenia pseudoefedryny z kofeiną oraz alkoholem. Może to dodatkowo obciążać serce i spowodować zatrzymanie jego pracy.