Jak leczyć nawracające zapalenie zatok?

Ostre czy przewlekłe zapalenie zatok?

Zapalenie zatok przynosowych to jedna z najczęstszych przyczyn zgłaszania się do lekarza, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, kiedy wzrasta częstość infekcji górnych dróg oddechowych oraz w okresie wiosennym, kiedy dochodzi do nasilenia dolegliwości u alergików.

Ostre zapalenie zatok przynosowych to bardzo częste schorzenie, które dotyka wiele osób w okresie jesienno-zimowym i zwykle ma związek z infekcją górnych dróg oddechowych – pojawia się równocześnie lub kilka dni po wystąpieniu kataru lub zapalenia gardła. Wśród objawów dominują:

• Rozpierający ból zatok w rzucie zatok przynosowych, a więc w okolicy czoła, nasady nosa, pod oczami;
• ból z tyłu głowy jeżeli zajęte zostają zatoki sitowe;
• ból głowy przy schylaniu;
• nasilony, gęsty katar zatokowy, zatkany nos;
• upośledzenie węchu;
• mowa przez nos;
• uczucie podtapiania się;
• możliwe jest także łzawienie oczu i obrzęk powiek – spowodowane upośledzeniem drożności kanalików łzowych;
• ból gardła oraz uporczywy kaszel od zatok – wywołane spływaniem wydzieliny z zatok po tylnej ścianie gardła;
• stan podgorączkowy, uczucie ogólnego osłabienia i rozbicia.

Przyczyną ostrego zapalenia zatok najczęściej są wirusy, jednak przedłużające się objawy, poprzez upośledzenie opróżniania zatkanych zatok i wentylacji zatok, mogą doprowadzić do nadkażenia bakteryjnego. Przewlekłe zapalenie zatok przynosowych objawia się różnorodnie – może mu towarzyszyć jedynie niewielki ból głowy, przewlekle zatkany nos czy katar – objawy utrzymują się przez wiele tygodni. Często jednak przebiega ono jako częste nawracające ostre infekcje górnych dróg oddechowych.

Przeczytaj też: Zespół przewlekłego spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła

Jak leczyć przewlekłe zapalenie zatok?

Jak leczyć zatoki? Jeśli stwierdzimy u pacjenta objawy chorych zatok, zwłaszcza przewlekłego zapalenia, należy skonsultować go laryngologicznie, w celu poszukiwania przyczyn tego stanu. Są to często wady w zakresie anatomii górnych dróg oddechowych – skrzywienie przegrody nosa czy przerośnięty migdałek gardłowy (tak zwany trzeci migdałek). Przewlekłe zapalenie zatok pojawia się także częściej u osób z alergiami oraz astmą oskrzelową – u których błona śluzowa dróg oddechowych jest bardziej wrażliwa i może się w niej rozwinąć przewlekły stan zapalny.

Właściwe rozpoznanie przyczyny przewlekłego zapalenia zatok ma podstawowe znaczenie w leczeniu – pozwala na leczenie przyczynowe, które jest najbardziej skuteczne. Poza tym w leczeniu przewlekłego zapalenia zatok przynosowych ogromne znaczenie ma odpowiednie nawilżanie jamy nosowej. Można to uzyskać poprzez stosowanie gotowych preparatów w postaci aerozolu, kropel lub sprayów zawierających izotoniczny roztwór soli fizjologicznej (0,9 proc. NaCl).

Co jest najlepsze na chore zatoki?

W leczeniu przewlekłego i nawracającego zapalenia zatok przynosowych zastosowanie mają także leki. Dobry efekt przynoszą glikokortykosteroidy w postaci aerozoli donosowych i krople do nosa. Stosuje się je raz lub dwa razy dziennie (w zależności od nasilenia objawów). Silne działanie przeciwzapalne oraz przeciwobrzękowe glikokortykosteroidów łagodzi objawy i pomaga ewakuować wydzielinę z zatok przynosowych. Największą skuteczność mają one w postaci przewlekłego zapalenia zatok przynosowych z polipami nosa.

W przypadku kiedy zdiagnozowano alergiczne zapalenie zatok (a jest tak dosyć często), zastosowanie znajdują leki przeciwhistaminowe, które zmniejszają objawy wynikające z reakcji alergicznej (a więc obrzęk śluzówki i nadmierne wytwarzanie wydzieliny oraz świąd). W okresach zaostrzeń przewlekłego zapalenia zatok należy zastosować leki przeciwbólowe i przeciwzapalne z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, leki obkurczające błonę śluzową nosa (na przykład krople do nosa z ksylometazoliną).

Zdarza się, że konieczne może być zastosowanie antybiotyku. Dzieje się tak, kiedy objawy zaostrzenia przedłużają się. W najcięższych i najbardziej opornych przypadkach przewlekłego i nawracającego zapalenia zatok przydatne może być leczenie zabiegowe – płukanie zatok lub nakłucie zatoki celem opróżnienia z zalegającej wydzieliny i oczyszczenia (tak zwana punkcja zatok).