Chmiel najczęściej kojarzy się z przemysłem piwowarskim, jednak od dawna wykorzystywany jest także w ziołolecznictwie do łagodzenia napięcia nerwowego oraz bezsenności. Działa antyoksydacyjnie, obniża ciśnienie i niweluje dolegliwości związane z menopauzą. Szyszki chmielu można stosować w formie naparu, tabletek i nalewki.
Chmiel zwyczajny – właściwości, zastosowanie, przepisy, działania niepożądane
Spis treści
Chmiel – właściwości
Chmiel zwyczajny, czyli h umulus lupulus to wieloletnia roślina o wijących się pędach. Jest powszechnie stosowana w Europie oraz Azji – w ziołolecznictwie i przemyśle piwowarskim. Często można spotkać także dziki chmiel.
Surowcem są szyszki chmielu lub lupulina, czyli gruczoły włosków wydzielniczych z owocostanu. Za właściwości lecznicze chmielu odpowiedzialne są substancje czynne, takie jak olejek (1–3 proc – mircen, farnezen, humulen, β-kariofilen, związki siarkowe), kwasy α- lub β-goryczowe i flawonoidy (ksantohumol, pochodne kwercetyny i kemferolu).
Ze względu na swoje kojące właściwości wyciąg z chmielu stanowi częsty składnik ziołowych tabletek na bezsenność. Skuteczne zioła na na sen to także kozłek lekarski, rumianek i lawenda.
Główne właściwości chmielu to działanie uspakajające i hipotensyjne (obniżające ciśnienie krwi), które roślina zawdzięcza olejkowi, a także kwasom goryczowym. Substancje zawarte w chmielu działają przeciwdrgawkowo oraz obniżają temperaturę ciała, poprzez wpływ na ośrodkowy układ nerwowy. Chmiel może także działać antyoksydacyjnie dzięki obecności ksanohumolu. Chroni organizm przed wolnymi rodnikami, które mogą mieć wpływ na powstanie atopowego zapalenia skóry i trądziku.
Substancje zawarte w szyszkach chmielu mogą okazać się pomocne także w chorobach skórnych spowodowanymi bakteriami i wirusami. Daje to możliwość wykorzystania chmielu w kosmetyce. Roślina może mieć również zastosowanie przy menopauzie, niwelując dolegliwości, takie jak uderzenie gorąca, niepokój i obniżony nastrój.
Chmiel – zastosowanie
Zastosowanie chmielu może być wewnętrzne oraz zewnętrzne. W pierwszym przypadku działanie szyszek chmielu będzie wykorzystywane w zaburzeniach snu, niepokoju oraz stanach lękowych. Wspomoże także trawienie oraz złagodzi objawy menopauzy. Właściwości lecznicze chmielu będą wykazywać zarówno napary, jak i tabletki lub kapsułki.
Jednym z najbardziej powszechnych produktów zawierających chmiel jest piwo. Czy również piwo ma właściwości zdrowotne? Tak. Należy jednak pamiętać, że zawiera ono także alkohol, który działa negatywnie na układ nerwowy i pokarmowy. Nie jest zalecane jako źródło chmielu. W przypadku zastosowania szyszek chmielu zewnętrznie można oczekiwać korzystnego działania na włosy oraz skórę – szczególnie na zmiany skórne. Związane jest to z działaniem przeciwzapalnym, antybakteryjnym i przeciwgrzybicznym. Szyszki chmielu mogą być dodawane do kąpieli, która będzie działać korzystnie na skórę, ale także odprężająco na organizm.
Jak wybrać najlepsze zioła na uspokojenie?
Szyszki chmielu – przepisy
Wyciąg z szyszek chmielu można kupić w postaci tabletek lub samemu przygotować napar. Gotowy, wysuszony surowiec należy zalać wrzącą wodą (1 łyżeczka na 150 ml), a następnie parzyć pod przykryciem przez 10–15 minut. Następnie przecedzić i wypić ciepły napar – ok. 3 filiżanki dziennie. Można także znaleźć przepisy z szyszkami chmielu, które wraz z innymi surowcami roślinnymi będą działać uspokajająco i rozluźniająco. Do jednej łyżeczki humulus lupulus należy dodać 1 łyżkę mieszanki ziołowej (25 g korzenia kozłka lekarskiego, 25 g melisy lekarskiej, 15 g liścia mięty, 10 g kwiatu lawendy).
Przepisy z szyszkami chmielu dotyczą również nalewek. Rozdrobniony surowiec należy zalać 40 proc. alkoholem (w proporcji 1:5). Pozostawić w zacienionym miejscu na ok. 1,5 tygodnia. Po tym czasie nalewkę z szyszek chmielu trzeba przefiltrować. Przy dłuższym stosowaniu jednak lepiej korzystać z naparów. Przy zastosowaniu chmielu do użytku zewnętrznego proporcje będą takie jak przy naparze. Chcąc zwiększyć jego ilość należy odpowiednio zwiększyć składniki. W ten sposób można wykorzystać chmiel na włosy, dodając go do płukania. Wpłynie to na ich połysk. W drogeriach dostępny jest także szampon chmielowy.
Chmiel w ciąży
Piwo, które jest napojem alkoholowym, jest zabronione dla kobiet ciężarnych i karmiących. A sam chmiel w ciąży? Nie ma wystarczających dowodów mówiących o bezpiecznym stosowaniu preparatów zawierających wyciąg z chmielu. Dlatego należy do kategorii B, tzn. można stosować, ale po konsultacji z lekarzem. Oczywiście szyszki chmielu mogą przynieść korzyści dzięki działaniu przeciwzapalnemu, uspakajającemu czy przeciwbakteryjnemu. Jednak posiadają one substancje fitoestrogenowe, które mogą wpłynąć na gospodarkę hormonalną kobiety, co nie jest wskazane podczas ciąży. Bez względu na to czy jest to chmiel zwyczajny czy inna roślina mająca właściwości lecznicze, zawsze należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym. Nie chodzi tylko o zdrowie matki, ale także dziecka.
Szyszki chmielu – działania niepożądane
Tak jak przy innych preparatach roślinnych również przy stosowaniu chmielu mogą pojawić się skutki uboczne, takie jak nadwrażliwość lub uczulenie. Może to się objawić alergią skórną lub pokarmową. Działanie uspakajające i powodujące senność nie jest działaniem niepożądanym szyszek chmielu, jednak może być przeciwwskazane u osób, które kierują pojazdami mechanicznymi lub obsługują maszyny.
Stosowanie humulus lupulus może wzmocnić działanie innych leków o działaniu nasennym i antydepresyjnym. Nie jest wskazane stosowanie go przy nowotworach wrażliwych na estrogeny.
Szyszki chmielu – cena i gdzie kupić
Gdzie kupić szyszki chmielu? Suszony surowiec można zakupić w aptekach i sklepach zielarskich – stacjonarnych i internetowych. Podobnie z preparatami na bazie chmielu – tabletki, kapsułki. Cena szyszek chmielu za 50 g to ok. 6 zł.
Herbatę z chmielu można wykorzystać do przygotowania naparu do picia, płukania włosów i przemywania skóry. Często dostępne są herbaty zawierające nie tylko chmiel zwyczajny, ale także inne zioła o podobnym działaniu, jak waleriana, melisa i lawenda, które będą wzmacniać efekt preparatu. Wygodniejszą formą jest chmiel w tabletkach. Każdy producent może mieć inną dawkę surowca. Ważne jest, żeby zawsze zapoznać się ze sposobem dawkowania. Preparaty jednoskładnikowe kosztują ok. 10 zł za 30 tabletek. Również i w tym przypadku rynek oferuje wieloskładnikowe produkty, aby wzmocnić efekt działania szyszek chmielu.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Kohlmunzer S., Farmakognozja. Podręcznik dla studentów farmacji. Wydawnictwo PZWL. Warszawa 2007.
- Mielczarek M., Kołodziejczyk J. i wsp.: Właściwości lecznicze chmielu zwyczajnego (Humulus lup ulus L.). Postępy Fitoterapii 2010, 4, 205-210.
- Dobros N., Zioła o działaniu uspokajającym i przeciwdepresyjnym. Post Fitoter 2017, 18, 215-222.
- Gołąbczak J., Gendaszewska-Darmach E., Ksantohumol i inne prenyloflawonoidy szyszek chmielu – aspekty biologiczne i technologiczne. Biotechnologia 2010, 1, 75-89.
- Kołota A., Oczkowski M.: Wpływ występowania w piwie związków polifenolowych na organizm – przegląd literatury. Alcoholism and Drug Addiction 2014, 27, 273-281.
- Bazylko A.: Substance roślinne, wskazania i przeciwwskazania do stosowania w czasie ciąży i przygotowania do porodu. Farm Pol 2010, 66, 478-483.
- http://ziolowaszyszka.pl/mieszanka-na-uspokojenie/, [data dostępu: 14.12.2018r.].
- https://ziolowelaboratorium.com/index.php/2016/09/29/czy-z-chmielu-dobre-jest-tylko-piwo/, [data dostępu: 14.12.2018r.].
Opublikowano: 02.01.2019;
aktualizacja: 22.02.2019
Oceń:
4.4
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Agnieszka Bernatowicz
Dietetyczka
Absolwentka studiów licencjackich na kierunku dietetyk kliniczny w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Nysie oraz studiów drugiego stopnia na Uniwersytecie Medycznym im. Piastów Śląskich we Wrocławiu. Prace dyplomowe poświęciła schorzeniom przewodu pokarmowego – roli błonnika pokarmowego w zaparciu oraz niedożywieniu w chorobie Leśniowskiego–Crohna. Ukończyła studia podyplomowe z psychodietetyki na Uniwersytecie Humanistyczno–społecznym SWPS we Wrocławiu, ponieważ wie, że dobrze zbilansowana dieta nie zawsze wystarczy. Cały czas rozwija się uczestnicząc w szkoleniach, kursach i warsztatach, aby jak najlepiej pomagać innym w powrocie do zdrowia. Stara się uświadamiać pacjentom, że żywienie ma znaczenie. Uczy ich świadomych i mądrych wyborów pamiętając, że żywienie nie może być karą.
3
Komentarze i opinie (1)
opublikowany 24.08.2021