Cytryniec chiński (łac. Schisandra chinensis) to pochodzący z Chin i Japonii leczniczy pnący krzew. To jedna z najpopularniejszych roślin w medycynie chińskiej. W Europie właściwości lecznicze i kosmetyczne tej rośliny zostały potwierdzone dopiero kilka lat temu. Czym charakteryzuje się cytryniec chiński i kiedy go stosować? Czy ma jakieś przeciwwskazania?
Cytryniec chiński – właściwości, działanie, opinie i przeciwwskazania

Cytryniec chiński – co to jest?
Cytryniec chiński to dwupienne pnącze osiągające do 15 m długości. Występuje w Chinach, w Korei, Japonii oraz Rosji. Z tych rejonów prowadzony jest import surowca na potrzeby przemysłu farmaceutycznego i kosmetycznego. Gatunek ten sadzony jest także jako roślina ozdobna w parkach i przydomowych ogródkach na terenie Europy. Owocem cytryńca chińskiego są jagody o średnicy około 1 cm, błyszczące, o silnie czerwonym kolorze.
Cytryniec chiński ma bogaty skład chemiczny. Owoce zawierają kwasy: jabłkowy, cytrynowy, winowy, bursztynowy, fitosterole, fosfolipidy, pektyny, karoteny, witaminę C, tokoferole, garbniki, cukry, alkohole cukrowe (mannitol, sorbitol) oraz olejek eteryczny bogaty w cytral.
Głównym związkami występującymi we wszystkich częściach rośliny są lignany dibenzocyklooktadienowe. Mają one silne właściwości antyoksydacyjne, antynowotworowe i dodatkowo regulują gospodarkę hormonalną. Zalicza się je do grupy fitoestrogenów – inaczej hormonów roślinnych. Najwięcej ma ich korzeń cytryńca chińskiego.
Dowiedz się, jakie właściwości ma rutwica lekarska.
Właściwości cytryńca chińskiego
Poniżej podano pełen wachlarz właściwości leczniczych cytryńca chińskiego, które z uwagi na wysoką różnorodność substancji aktywnych w nim zawartych, działają:
- przeciwzapalnie, antyoksydacyjnie oraz przeciwnowotworowo – ekstrakt z owoców cytryńca zawiera wysokie ilości antyoksydacyjnych substancji, m.in. gomisyny A, związki polifenolowe oraz antocyjany;
- hepatoprotekcyjnie i detoksykacyjnie – działa żółciopędnie i normalizuje poziom enzymów wątrobowych;
- przeciwwrzodowo – poprawia ciągłość błony śluzowej żołądka;
- adaptogennie – zwiększa odporność organizmu na stres;
- ergogenicznie (wspomaganie wysiłku fizycznego) – cytryniec chiński suplementowany przez sportowców podczas biegania przyczynia się do wzrostu wytrzymałości oraz zwalcza zmęczenie.
Sprawdź również: Dlaczego jiaogulan nazywany jest ziołem długowieczności?
Cytryniec chiński – działanie i opinie
Liczne badania naukowe potwierdzają korzystny wpływ na zdrowie preparatów z cytryńca chińskiego, w szczególności na poniższe stany chorobowe.
- Miażdżyca – za sprawą właściwości antyoksydacyjnych zaleca się spożywanie cytryńca chińskiego w celu zredukowania ryzyka zachorowania na chorobę wieńcową serca i miażdżycę naczyń krwionośnych.
- Nadciśnienie – działa rozszerzająco na naczynia krwionośne, może być stosowana profilaktyczne przeciwko rozwojowi nadciśnienia indukowanego przez angiotensynę II.
- Cukrzyca – wysoka zawartość flawonoidów w cytryńcu chińskim jest związana z mniejszą opornością na insulinę i lepszą regulacją poziomu glukozy we krwi.
- Choroba Hashimoto – działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne cytryńca chińskiego wycisza stany zapalne tarczycy, co może mieć wpływ na pracę układu hormonalnego i odpornościowego.
- Choroby wątroby – stymuluje syntezę białek, które przyspieszają powstawanie nowych hepatocytów (komórek wątroby). Według badań klinicznych dawkowanie codziennie 1,5 g surowego owocu cytryńca chińskiego w stanach zapalnych zmniejsza stan zapalny wątroby.
Co ciekawe, w celu poprawy aktywności seksualnej cytryniec chiński stosowany jest jako afrodyzjak.
Cytryniec chiński – przetwory, tabletki i herbata
Jak spożywać cytryniec chiński? Istnieje wiele możliwości – kapsułki, krople, mielone lub suszone owoce oraz przetwory.
Suszone owoce cytryńca chińskiego można kupić w sklepach ze zdrową żywnością lub za pośrednictwem internetu. Cena owoców cytryńca za kilogram to około 120 złotych. Oprócz tej formy dostępne są preparaty w formie tabletek oraz mielone ekstrakty z owoców cytryńca chińskiego. Ta ostatnia forma idealnie sprawdza się do picia jako dodatek do soków, kisieli i koktajli odżywczych.
W Polsce istnieje możliwość kupienia krzewu cytryńca i zasadzenia go w własnym ogrodzie, co sprawi, że owoce będą dostępne w naturalnej formie. Wtedy z liści cytryńca chińskiego można zaparzyć herbatę, która smakiem przypomina zieloną herbatę.
Czy wiesz, jak parzyć matchę, czyli zieloną herbatę w proszku?
Nalewka z cytryńca chińskiego – przepis
Nalewkę z cytryńca przygotowuje się na butelce wytrawnego wina, w której należy rozpuścić około 100 g rozdrobnionych owoców. Dawkowanie takiej nalewki to 1 kieliszek dziennie przez 1–2 tygodnie. Kurację powtarzać co 2–3 miesiące.
Herbata z cytryńca chińskiego
Aby przygotować herbatę, należy zalać 3–4 łyżeczki owoców gorącą wodą i pozostawić do zaparzenia pod przykryciem na co najmniej 10 minut.
Konfitura z cytryńca chińskiego
Umyte świeże owoce cytryńca należy zasypać cukrem w proporcji 1 : 1 i dusić na wolnym ogniu około 1 godziny, często mieszając. Gotową masę przelać do słoików i zapasteryzować.
Cytryniec chiński – przeciwwskazania
Opinie o cytryńcu chińskim są pozytywne, zarówno wśród specjalistów, jak i na forach zajmujących się medycyną naturalną. Stosowanie go jest bezpieczne przy odpowiednim dawkowaniu, jednak może powodować skutki uboczne, tj. zgagę, bóle brzucha, wysypkę na skórze.
Nie należy stosować cytryńca u osób z wysokim nadciśnieniem oraz podczas ciąży. Nie ma wystarczających wiarygodnych informacji na temat bezpieczeństwa przyjmowania go podczas karmienia piersią.
Cytryniec może stymulować centralny układ nerwowy, dlatego należy zachować szczególną ostrożność w chorobach neurologicznych (padaczka, wysokie ciśnienie mózgowe).
Niektóre leki są rozkładane przez wątrobę. Cytryniec chiński może zwiększyć lub zmniejszyć szybkość, z jaką wątroba rozkłada leki – zamiar jego przyjmowania należy więc skonsultować z lekarzem.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Farmakopea Polska VIII. Schisandrae chinensis fructus. Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. Warszawa 2009.
- http://rozanski.li/3095/cytryniec-chinski-schisandra-chinensis-turcz-baill-ziolo-nootropowe-prokognitywne-przeciwdepresyjne-i-adaptogenne/
- http://www.kwadryga.pl/upload/Dokumenty/Artykuly_naukowe/GF_10_2017_Naukowy_nexto.pdf
- Szopa A. i wsp., Current knowledge of Schisandra chinensis (Turcz.) Baill. (Chinese magnolia vine) as a medicinal plant species: a review on the bioactive components, pharmacological properties, analytical and biotechnological studies. Photochem. Rev., 2017, 16, 2: 195–218.
- Huang F. i wsp., Sedative and hypnotic activities of the ethanol fraction from Fructus Schisandrae in mice and rats. J. Ethnopharmacol., 2007, 110, 3: 471–475.
- Young P. J. i wsp., Antihypertensive effect of gomisin A from Schisandra chinensis on angiotensin II-induced hypertension via preservation of nitric oxide bioavailability. Hypertens. Res., 2012, 35, 9: 928–934.

Sylwia Rutkowska
Dietetyczka
Dietetyk kliniczny, właścicielka poradni "Dobry Dietetyk" we Wrocławiu oraz Dzierżoniowie. Specjalizuje się w dietoterapii nadwagi i otyłości, żywieniu klinicznym – szczególnie w chorobach nerek, alergiach oraz nietolerancjach pokarmowych.
Komentarze i opinie (2)
opublikowany 12.07.2023
opublikowany 29.08.2024