Matcha – zielona herbata w proszku – właściwości, cena, gdzie kupić i jak parzyć, opinie

Matcha – co to jest?

Zielona herbata matcha pochodzi z Chin, skąd została przywieziona do Japonii przez buddyjskich mnichów. Aktualnie to właśnie Japończycy słyną z najlepszej jakości matchy, a w Chinach uprawiana jest głównie herbata liściasta.

Picie matchy miało pomagać w wytrwaniu podczas medytacji, stało się częścią kultu religijnego, a ceremonia parzenia herbaty matcha (Chanoyu – wrzątek na herbatę) przetrwała do dziś.

Krzewy herbaciane przeznaczone na matchę są specjalnie uprawiane, liście są suszone, a następnie z nich przygotowywana jest mielona zielona herbata. Na około 3–4 tygodnie przed zbiorem liści, krzewy są zacieniane przez okrycie ich bambusowymi matami. Dzięki temu w liściach wzrasta zawartość chlorofilu i aminokwasów, co decyduje o smaku i właściwościach herbaty. Matcha charakteryzuje się wyjątkowymi walorami zdrowotnymi. Mówi się o niej, że to najzdrowsza herbata. Jest bogata w antyoksydanty przez co chroni przed wolnymi rodnikami, poprawia pamięć, pobudza, wpływa na koncentrację, a także jest polecana przy odchudzaniu. Powszechnie znana zielona herbata w liściach cechuje się tymi właściwościami, jednak w matchy to działanie jest zwielokrotnione z uwagi na to, że z naparem spożywany jest proszek herbaciany i zawarte w nim składniki aktywne zarówno rozpuszczalne, jak i nierozpuszczalne w wodzie.

Przeczytaj też: Na co pomaga gotu kola?

Herbata matcha

Matcha to herbata o wysokiej zawartości kofeiny, aż 3 proc. wszystkich składników stanowi ten alkaloid. Pobudzające właściwości matchy są jednak tłumione i rozciągnięte w czasie przez wysoką zawartość L–teanimy, aminokwasu, który nadaje słodkości i działa uspokajająco.

Matcha powstaje z herbaty o nazwie tencha. Zasady jej uprawy są takie same jak popularnej zielonej herbaty liściastej gyokuro, różnice dotyczą jednak procesu postępowania po zbiorze liści. Powszechnie uznaje się, że najlepszej jakości matcha pochodzi z terenów Nishio i Uji w Japonii. Japońska zielona herbata pozyskiwana jest z pierwszego zbioru najmłodszych, delikatnych listków krzewu herbacianego. Po zmieleniu jest miałka, puszysta i intensywnie zielona i wykorzystuje się ją głównie do ceremonii herbacianej.

Liście z drugiego i trzeciego zbioru są starsze, gorszej jakości, a proszek jest nieco grubszy i bardziej szorstki. Taka japońska matcha w proszku wykorzystywana jest najczęściej do celów kulinarnych. Można dodać ją do wypieków, koktajli, smoothie, lodów, domowych czekolad. Nadaje potrawom nie tylko piękny kolor, ale również wzbogaca w cenne składniki odżywcze.

Matcha – właściwości

Badania nad matchą potwierdziły jej korzystne działanie. Główną rolę odgrywają katechiny należące do grupy flawonoidów, związków o właściwościach przeciwutleniających. Około 50–80 proc. wszystkich katechin zawartych w zielonej herbacie stanowi EGCG (galusan epigallokatechiny), który wykazuje silne działanie antyoksydacyjne i chroni organizm przed działaniem wolnych rodników. Zapobiega także szybkiemu starzeniu się, chorobom skóry, serca, oczu, zmniejszaja ryzyko chorób układu nerwowego i wielu nowotworów.

Matcha zawiera 137 razy więcej EGCG niż zielona herbata w torebkach serwowana w kawiarniach. Natomiast w porównaniu z najlepszej jakości herbatą liściastą, zawartość EGCG w matchy jest minimum trzykrotnie wyższe.

Korzyści wynikające z regularnego picia matchy:

• usprawnia funkcjonowanie mózgu i procesy poznawcze – właściwości matchy poprawiają zdolność uwagi, a przede wszystkim wpływają na pamięć roboczą, zwiększają poziom kreatywności, poprawiają koncentrację i refleks;
• zmniejsza ryzyko chorób sercowo-naczyniowych – epigallokatechiny sprawiają, że regularne picie zielonej herbaty zmniejsza ryzyko udarów mózgu, chorób serca i działa przeciwmiażdżycowo;
• wykazuje pozytywne działanie na układ kostny zmniejszając ryzyko złamań i rozwoju osteoporozy;
• wykazuje działanie przeciwnowotworowe – antyoksydacyjne działanie katechin chroni komórki przed ich utlenianiem, a tym samym zapobiega procesom nowotworzenia;
• pomaga w utrzymaniu szczupłej sylwetki – galusan epigallokatechiny wspomaga mechanizm spalania tkanki tłuszczowej, a w połączeniu z kofeiną nasila termogenezę.

Czytaj również: Japońskie zapalenie mózgu – przyczyny, objawy, leczenie, szczepionka

Matcha – jak parzyć?

Picie matchy może stać się prawdziwym rytuałem i chwilą wytchnienia w domowym zaciszu lub energetycznym początkiem dnia mogącym równać się z filiżanką kawy. Wszystko zależy od tego jak się ją przygotuje.

W zależności od ilości proszku oraz wody można otrzymać dwa rodzaje naparu: koicha (gęsta herbata - thick tea) i usucha (rzadsza herbata – thin tea).

Do przygotowania usuchy potrzebne jest ok. 1,75g matchy oraz 75 ml wody. Początkowo wlewa się niewielką ilość wody, aby proszek dobrze rozprowadzić. Następnie dolewa resztę wody, miesza chasenem aż na powierzchni herbaty powstaje charakterystyczna bardzo pożądana pianka.

Wersję mocniejszą, koichie, sporządza się z 3,75 g proszku herbacianego i 40 ml wody. Jest ona gorzka, cierpka, traktowana jak odpowiednik espresso. Z uwagi na jej gęstość, na powierzchni nie powstaje pianka. Optymalna temperatura do przygotowania matchy to 80 stopni, którą można uzyskać odstawiając zagotowaną wodę na ok. 10 minut.

Do przygotowania matchy w warunkach domowych wykorzystywane są specjalne akcesoria:

• matchawan – ceramiczne naczynie, czarka w której przygotowuje się herbatę,
• chashaku – łyżeczka/szpatułka z bambusa do odmierzania proszku,
• furui – sitko do przesiania proszku, rozbicia grudek i napowietrzenia,
• chasen – miotełka bambusowa, mieszadło do rozprowadzenia proszku w wodzie i spieniania matchy.

Do akcesoriów bardziej zaawansowanych zalicza się:

• kusenaoshi – porcelanowy stojak na chasen,
• dokładna waga do herbaty,
• nabierka do wody, wykorzystywana podczas ceremonii parzenia herbaty,
• yuzamashi – naczynie do studzenia wody podczas ceremonii,
• taca do herbaty, również używana na specjalne okazje.

Herbata matcha – gdzie kupić, cena

Matchę można kupić w sklepach stacjonarnych, sklepach bio, organicznych, z żywnością azjatycką, jak również w sklepach internetowych. Asortyment jest bardzo szeroki i trzeba wiedzieć, na co zwrócić uwagę, aby otrzymać produkt odpowiadający jakością do ceny. Różnice w cenie wynikają głównie z pochodzenia herbaty matcha i jej przeznaczenia.

Wyznaczniki dobrej jakości matchy to m.in. pochodzenie, moment zbioru liści, cena i kolor proszku. Najlepsza matcha to herbata japońska. Uprawiana jest również w Chinach i Tajwanie, jednak jej jakość jest znacznie gorsza.

Najwyższej klasy herbata matcha pozyskiwana jest z pierwszego zbioru młodych, delikatnych listków. Ekskluzywna matcha to cena nawet do 100 zł za 30 g. Herbata z przeznaczeniem kulinarnym jest znacznie tańsza, a jej jakość niższa. Dobra matcha ma intensywny zielony kolor, natomiast herbata złej jakości ma odcień żółto brązowy. Napar powinien być lekko słodki, bez uczucia ściągania czy goryczy. Skład dobrej jakości matchy nie może zawierać aromatów, polepszaczy koloru ani smaku.

Herbata matcha – opinie

Moda na matchę dopiero się rozwija i staje się symbolem zdrowego stylu życia. Pojawiają się coraz to nowsze pomysły wykorzystania sproszkowanej zielonej herbaty do przygotowania niezwykle zdrowych napojów i przekąsek.

Chętnie piją ją osoby znane z propagowania prozdrowotnych zachowań, zarówno w Polsce, jak i za granicą. Matcha serwowana jest w wielu miejscach, herbaciarnie i kawiarnie oferują matcha latte, desery z dodatkiem sproszkowanej herbaty, lody, koktajle, ciasta pieczone i na zimno.

Popularnym napojem stała się matcha latte, traktowana trochę jak kawa z dodatkowymi właściwościami odżywczymi. Wydaje się, że zielona herbata z uwagi na swoje walory zdrowotne jest dobrze znana i często wybierana. Jednak wybór dobrej jakości herbaty pozwala w pełni korzystać z jej działania na organizm.