Piwonia chińska – kwiat wielu barw
Piwonia chińska (Paeonia lactiflora Pall.) zaliczana jest do rodziny piwoniowatych, do której należą również piwonia drzewiasta (będąca krzewem o rozpiętości nawet 4 metrów) oraz piwonia lekarska znana ze swoich właściwości już w średniowieczu.
Piwonia dorasta do ok. 1 m wysokości, wykształcając na swoich sztywnych pędach okazałe (nawet do 20 cm, a więc wymagające podpór) i mocno pachnące kuliste kwiaty, które kwitną na przełomie maja i czerwca, których przekrój w dużej mierze zależny jest od odmiany. Wyróżnia się, m.in.:
Pełne kwiaty – nazywane czasem potocznie „pomponami”, w których kwiatostany są całkowicie wypełnione rozłożonymi równomiernie płatkami o podobnej wielkości, a do cenionych odmian zaliczają się Sarah Bernhardt i Karl Rosenfield.
Kwiaty pojedyncze – o jednym „pierścieniu” płatków, które otaczają środek kwiatu, a do których zalicza się m.in. odmiana Prairie Moon.
Kwiaty anemonowe – złożone z kilku „pierścieni” płatków zewnętrznych, w których środku znajdują się szerokie płatki pręcikowe (np. odmiana Barbara), przy czym ten typ kwiatostanu charakterystyczny jest również dla niektórych odmian dalii.
Wyróżnia się kilka tysięcy odmian piwonii chińskiej, dlatego też można spotkać rośliny o: białych, kremowych, żółtych, czerwonych, bordowych, fioletowych, jasnoróżowych oraz różowych kwiatach.
Choć ojczyzną piwonii są Chiny, to również w Polsce stworzono szereg odmian piwonii chińskiej – m.in. pod kierunkiem profesora Stanisława Wójcickiego z SGGW. Część z nich można obejrzeć w Ogrodzie Botanicznym w Łodzi.
Przeczytaj również:
Wrzos zwyczajny – właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie
Piwonia chińska – roślina łatwa w uprawie i długowieczna
Piwonia chińska jest rośliną dosyć łatwą w uprawie, pod warunkiem zapewnienia jej odpowiednich warunków. Preferuje gleby żyzne, ale przepuszczalne (źle znosi podmokłe gleby, toleruje umiarkowanie wilgotne) oraz stanowiska słoneczne lub lekko ocienione, a jednocześnie osłonięte od wiatru.
Można piwonie sadzić jesienią lub wiosną, przy czym sadzone zbyt głęboko będą słabo kwitły. Warto pamiętać, żeby nie sadzić ich zbyt gęsto, szczególnie że pięknie prezentują się nawet pojedyncze okazy, szczególnie posadzone na rabaty bylinowe w otoczeniu niskich kwiatów.
Natomiast ze względu na układ korzeniowy warto dobrze i głęboko przekopać ziemię przed sadzeniem.
Piwonia to roślina odporna na okresowe braki wody, jednak źle znosi dłuższe okresy suszy i woli podłoże umiarkowanie wilgotne. Nie wymaga jednak zbyt częstego podlewania.
Co więcej – nadmiar wody w podłożu może spowodować, że piwonie będą chorowały. Jednocześnie nie można zapomnieć o nawożeniu, chyba że rośliny zostały posadzone na bogatym w składniki podłożu.
Jeśli chcemy dłużej cieszyć się pięknem piwonii w sezonie, należy pamiętać o usuwaniu przekwitających kwiatów, co zapobiegnie zawiązywaniu się owoców i osłabianiu roślin. Natomiast jesienią koniecznie należy ściąć pędy naziemne blisko gruntu. Nie jest bowiem prawdą, że przycinanie spowoduje obumarcie rośliny. W rzeczywistości piwonia jest rośliną długowieczną, która na odpowiednim stanowisku w jednym miejscu będzie cieszyć nasze oczy przez kilkanaście lat.
Choć piwonia nie lubi przesadzania, to czasem jest ono korzystne dla rozwoju rośliny.
W przypadku piwonii również kwiaty cięte charakteryzują się dużą wytrzymałością – wstawione do wazonu, będą cieszyć nas swoim pięknem nawet przez tydzień.
Piwonia chińska – tradycyjna roślina lecznicza
Piwonia chińska występujące również w literaturze jako piwonia biała (łac. Paeonia alba) lub peonia biała znana jest w tradycyjnej medycynie chińskiej od ponad 1000 lat. Stosowano ją w terapiach:
zapalenia wątroby,
bolesnego i skąpego miesiączkowania,
silnych i bolesnych skurczów mięśni.
gorączki.
Współcześnie zaczęto weryfikować te doniesienia ze względu na potencjalne zastosowanie w terapii schorzeń o podłożu autoimmunologicznym. Choć Chińska Agencja Leków i Żywności już w latach 90. ubiegłego wieku wyraziła zgodę na stosowanie w terapii chorób reumatoidalnych preparatów zawierających ekstrakty z piwonii, to Europejska Agencja Leków (EMA) uznała, że brak wystarczających dowodów by uznać ekstrakty z korzenia piwonii chińskiej za roślinny produkt leczniczy. Dopuszczono jednak suplementy diety zawierające powyższe ekstrakty. Jednocześnie prowadzone są liczne badania, które być może w przyszłości umożliwia wykorzystanie ekstraktów z piwonii w terapii schorzeń schorzeń o podłożu autoimmunologicznym.
Przeczytaj również:
Złotoborowik wysmukły – co to za grzyb? Skąd pochodzi? Czy jest jadalny?
Piwonia chińska – przepisy
W sprzedaży dostępne są kapsułki zawierające ekstrakty z korzenia piwonii oraz suszony rozdrobniony korzeń piwonii, z którego można przygotować:
Odwar – 1 płaską łyżkę rozdrobnionego korzenia piwonii zalać szklanką gorącej wody, doprowadzić do wrzenia i gotować na małym ogniu pod przykryciem przez kwadrans. Odstawić na kolejny kwadrans i przecedzić. Pić po pół szklanki 2 razy dzienne.
Napar – 1/2 łyżeczki zmielonego na proszek korzenia zalać połową szklanki wrzątku i ostawić do przestygnięcia. Pić 2 razy dziennie bez przecedzania. Zarówno w przypadku naparu, jak i odwaru do każdej porcji płynu warto dodać łyżeczkę miodu rzepakowego lub ze spadzi iglastej.
Ponadto w sprzedaży dostępne są suszone płatki piwonii chińskiej, które można wykorzystać do przygotowania:
Naparu – 1 łyżkę stołową rozkruszonych płatków zalać 1 szklanką wrzącej wody i odstawić pod przykryciem na 20 min. Przecedzić i pić 2–3 razy dziennie – przez 30 minut.
Herbaty kwiatowej – zmieszać po 5 czubatych łyżek stołowych: rozkruszonych płatków piwonii chińskiej, róży oraz po 3 czubate łyżki stołowe płatków nagietka i bławatka. Czubatą łyżkę mieszanki zalać 1 szklanką wrzątku, odstawić na 20 min pod przykryciem. Pić 2–3 razy dziennie.
Aromatyzowanego cukru – przygotować pół kilograma cukru. Średnią garść suchych lub świeżych płatków rozetrzeć w blenderze ze szklanką cukru, a następnie dodać resztę cukru i całość dokładnie wymieszać. Rozłożyć cukier cieniutką warstwą na blasze i wysuszyć w piekarniku w temperaturze 40°C. Teraz wystarczy tylko przesypać suchy cukier do pojemnika (słoik, puszka) i odstawić na kilka dni, przy czym cukier piwoniowy wykonany na bazie świeżych płatków będzie bardziej aromatyczny.
Oczywiście do przygotowania powyższych herbat można wykorzystać płatki piwonii z własnego ogrodu. W ciepły dzień wystarczy pozrywać płatki i wysuszyć je przewiewowo rozłożone cienką warstwą na materiale lub papierze śniadaniowym. Można też sięgnąć po kwiaty cięte (po kilku dniach w domu można je oberwać i ususzyć). Jednak najlepiej, by pochodziły z własnego ogrodu, bowiem wtedy mamy pewność, że nie były intensywnie pryskane i nadają się do spożycia.
Przeczytaj również:
Naparstnica purpurowa – leczy czy truje? Zastosowanie i właściwości
Piwonia chińska – przeciwwskazania
Piwonia jest uważana za środek bezpieczny, co wydaje się potwierdzać ponad 1000-letnia tradycja jej stosowania przez specjalistów medycyny chińskiej. Jednocześnie należy pamiętać, że zawsze istnieje ryzyko indywidualnej nietolerancji, która w przypadku korzenia piwonii objawia się problemami żołądkowo-jelitowymi (bóle brzucha, mdłości) oraz wysypka skórną.
Badania sugerują, że stosowanie korzenia piwonii zaburza (spowalnia) procesy krzepnięcia krwi, dlatego osoby przyjmujące leki rozrzedzające krew oraz zmagające się z zaburzeniami krzepnięcia powinny obowiązkowo skonsultować stosowanie piwonii chińskiej z lekarzem prowadzącym.
Ponadto osoby stosujące preparaty z korzenia piwonii powinni z nich zrezygnować przynajmniej na 2 tygodnie przed planowanymi operacjami chirurgicznymi lub zabiegami (również stomatologicznymi).
Ponieważ brak jest wystarczającej liczby badań dotyczących kobiet w ciąży oraz karmiących nie poleca się stosowania preparatów z korzenia piwonii w tej grupie. Również kobiety przyjmujące leki antykoncepcyjne powinny skonsultować stosowanie ekstraktów z piwonii z lekarzem prowadzącym. Preparaty z korzeniem piwonii nie są również zalecane dla małych dzieci.
